سلفی، ابزار اکتشافی جدیدی برای بررسی امکان وجود حیات در قمر

فوران آب و برخی مولکول‌های ارگانیک از بخش‌های جنوبی این قمر سبب شد که محققان به بررسی دقیق آن پرداخته و به این نتیجه برسند که انسلادوس نیز ممکن است، همانند "اروپا" قمر مشتری دارای اقیانوسی زیرسطحی از آب گرم باشد.

محققان معتقدند اقیانوس زیرسطحی موجود در قمر "انسلادوس"(Enceladus) تمام مواد مورد نیاز برای حیات موجودات زنده را دارد.

بررسی این فوران‌ها از زوایای مختلف دیدهای مختلفی از ویژگی‌های این قمر به دانشمندان داده است.

تحلیل شیمیایی این اقیانوس‌ها قویا حاکی از این است که بستر دریای انسلادوس حاوی فواره‌های آب داغ است. همین فواره‌ها در بستر اقیانوس‌های زمین محل رشد و نمو ارگانیسم هاست.

البته وجود این سیستم‌های هیدروترمال(گردش آب داغ) به خودی خود تضمین کننده وجود ارگانیسم‌ها در این قمر به قطر ۵۰۰ کیلومتر نیست و احتمال دارد محیط آن استریل باشد.

اما یافته‌های تازه دلیل قانع کننده ای برای بازگشت به این کره با ابزارهای پیشرفته فراهم می‌کند؛ ابزارهایی که بتوانند آب را برای یافتن شواهد زیستی بررسی کنند.

چندی پیش تصاویری از قطب شمال این قمر منتشر شد که ویژگی‌های کاملا متفاوتی با جنوب آن دارد و سراسر پوشیده از منابع و فوران‌های گازی است.

وجود هیدروژن در این قمر می‌تواند منبع انرژی برای ایجاد حیات میکروبی باشد و محققان امیدوارند بتوانند نشانه‌هایی از وجود حیات میکروبی در آن بیابند.

یکی از جذابیت‌های انسلادوس راحت بودن مطالعه زیر سطح یخی آن است چون این مواد با فواره‌ها به فضا پرتاب می‌شوند و کافی است قمری مثل کاسینی از میان آن رد شود.

دکتر اندرو کوتس دانشمند انگلیسی حاضر در ماموریت کاسینی می‌گوید: ماموریت کاسینی انسلادوس را از نظر جستجو برای یافتن آثار حیات در سایر نقاط منظومه شمسی در صدر قرار داده است. به نظر من سه مقصد اصلی اکنون برابر هستند. مریخ که ممکن است ۳.۸ میلیارد سال قبل حاوی آثار حیات بوده باشد زمانی که شرایط سیاره خیلی متفاوت از امروز بود. قمر "اروپا" که اقیانوسی زیر پوسته اش دارد و حالا انسلادوس. این سه شاید دارای شرایط مناسب برای حیات بوده یا باشند.

دکتر "گابریل توبی"(Gabriel Tobie) محقق فضایی دانشگاه نانت فرانسه در رابطه با این موضوع می‌گوید: تصاویر ارسال شده از سوی فضاپیمای "کاسینی"(Cassini) در زمان پرواز بر فراز انسلادوس نشان می‌دهد که مولکول‌های ارگانیک پیچیده و هیدروژن در این قمر وجود دارند که انسلادوس را به یکی از اهداف جذاب برای بررسی وجود حیات بیگانه تبدیل می‌کند.

طبق تخمین‌های انجام شده قطر یخ‌های این قمر حدود پنج کیلومتر است و محققان معتقدند یک هسته با میزان حرارت بالا در این قمر وجود دارد که ممکن است دلیل ایجاد این اقیانوس زیرسطحی احتمالی باشد.

در ابتدای ماموریت کاسینی محققان تصور می‌کردند سطح انسلادوس به صورت سراسری و کاملا پوشیده از یخ است اما با کشف فوران‌های آب مشخص شد که اینگونه نیست.

حال ناسا تصمیم گرفته است در آینده این قمر را مورد واکاوی اختصاصی قرار دهد و به همین دلیل در حال توسعه و تولید ابزارهای شناساگر متعددی برای این ماموریت است.

یکی از مهم‌ترین ابزارهای جدید ناسا "ابزار اساسی زیر میلی‌متری حیات انسلادوس"(اختصارا SELFI) نام دارد.

این ابزار که بوسیله محققان مرکز پرواز فضایی "گودارد"(Goddard) ناسا معرفی شده بود به تازگی بودجه‌های تحقیقاتی برای توسعه کامل را دریافت کرده است.

ابزار شناسایی "سلفی" به طیف‌نگارهای متعدد و شناساگرهای مدرن مجهز است که به آن این امکان را می‌دهد که ترکیبات شیمیایی اقیانوس داخلی و میزان فراوانی هر یک از ترکیبات آن را اندازه بگیرد.

مهمترین قابلیت این ابزار این است که می‌تواند فرکانس‌های بسیار بالا را شناسایی کرده و اندازه بگیرد.

محققان ناسا اعلام کرده‌اند که تا به حال امکان کشف فرکانس‌های بالا تا 557 گیگاهرتز امکان‌پذیر شده‌ است که این میزان برای شناسایی اثرات آب و گاز در سطح انسلادوس کفایت می‌کند.

پیشرفت‌های دیگر در طراحی این ابزار، شامل یک سیستم پردازش اطلاعات فرکانس رادیویی با مصرف انرژی و عملکرد بهینه و همچنین یک طیف‌سنج دیجیتال پیشرفته برای سیگنال‌های RF است. در مورد دوم مدارهای قابل برنامه‌ریزی با سرعت بالا داده‌های RF را به سیگنال‌های دیجیتالی که می‌توانند برای اندازه‌گیری مقادیر گاز، دما و سرعت فواره‌های انسلادوس مورد استفاده قرار بگیرند، تبدیل می‌کنند.

در محیط‌های آزمایشگاه ابزار سلفی تا به حال برای شناسایی 13 نوع مولکول مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته که با موفقیت عملیات شناسایی و اندازه‌گیری را انجام داده است.

دانشمندان تیم توسعه سلفی اعلام کرده‌اند که این ابزار حساس‌ترین و دقیق‌ترین ابزاری است که برای کاوش در سیارات و قمرهای منظومه شمسی ساخته شده است.