سال هاست منطقه سیستان با بحران هجوم ریزگردها و آلودگی بیش از حد هوا مواجه است و تنفس برای مردم دشوار شده و به سراغ هر یک از شهروندان سیستانی که می رویم تنها یک جمله را تکرار می‌کنند: «دیگر با ماسک هم نمی‌توانیم نفس بکشیم.»
به گزارش خبرنگار ایلنا، «زابل آلوده ترین شهر جهان است»؛ بارها و بارها این جمله را از زبان مردم و مسئولان شنیده ایم و برای چندمین سال متوالی تیتر یک رسانه های داخلی و خارجی شده است؛ حال آنکه این آلودگی تنها مربوط به شهر زابل نبوده و پنج شهر شمالی استان یعنی زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون را در برمی‌گیرد.
سالهاست که موضوعاتی نظیر حق آبه، خشکسالی ، افزایش ریزگردها و غلظت بیش از حد مجاز ذرات گرد و غبار و گرفتاری مردم در گرد و خاک نقل محفل و مجلس مسئولان شده و هر از چند گاهی هوای قابل تنفس برای مردم مطالبه و آتش مسئولان تند می شود و گاهی هم این آتش مطالبه تا جایی فروکش می‌کند که ادارات و نهادهای دولتی منطقه سیستان را به تعطیلی 2 روزه به علت آلودگی بیش از حد می کشاند.
خشکسالی، بی آبی، تلف شدن دام‌ها و بیکاری صیادان و کشاورزان از یک سو ، هجوم ریزگردها به سبب خشکسالی تالاب هامون و حرکت شن‌های روان از سوی دیگر عرصه را برای تنفس و زندگی مردم در منطقه سیستان تنگ کرده است.
صدای سیستان شنیده نمی شود
یونس دهمرده یکی از شهروندان سیستانی به خبرنگار ایلنا می‌گوید: « واقعیت این است که کسی صدای این مردم را نمی شنود و توجهی هم نمی‌کند.
همه می گویند دلیل این حجم از بی‌توجهی به زندگی اسفبار مردم سیستان، سکوت این مردم است چرا که به ضد انقلاب روی خوش نشان نمی‌دهند و دولتمردان هم خیالشان راحت است و اقدامی نمی کنند.»
وی می گوید: کافی است دوربین به دست وارد ریزگردهای سیستان شوید آنوقت است که متوجه می شوید حجم بدبختی ها و اوضاع زندگی مردم سیستان از تصاویری که در رسانه ها مشاهده می کنید هم وخیم تر است. واقعیت از آنچه در عکس‌ها و فیلم ها می‌بینیم خیلی وخیم تر است و مرزنشینان به معنای واقعی در زیر خاک مدفون شده اند.»
مسئولان برایمان هیچ کاری نکرده اند
دهمرده در ادامه می گوید: «تنها کاری که برایمان انجام می‌شود پخش تصاویر و فیلم های کوتاه چند دقیقه ای از خفه شدن‌مان است که در نهایت هیچ نتیجه مثبتی برای مردم نداشته و حتی یک نهال گز و یا یک متر مالچ پاشی و تثبیت شن را هم برای دلخوشی مردم انجام نداده اند .»
مشکلات تنفسی، ریوی، عوارض و مشکلات پوستی، اختلالات بینایی و بیماری هایی از این دست دستاوردی است که بی آبی تالاب هامون و بی نتیجه ماندن مذاکرات دولت ایران و افغانستان برای تامین حقابه هامون، برای مردم سیستان به ارمغان آورده است.
445 نفر در صف مراکز درمانی سیستان
مدیرکل مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان با بیان اینکه مردم منطقه سیستان دو روز طاقت‌فرسا و سخت را پشت سر گذاشته اند، می گوید: طی دو روز گذشته و بر اثر غلظت بیش از حد مجاز ذرات گرد و غبار در منطقه سیستان و بلوچستان، 445 نفر به علت بیماری های تنفسی، قلبی و ریوی، پوستی و اختلالات بینایی روانه مراکز درمانی شده اند که از این تعداد 362 نفر بصورت سرپایی و 83 نفر بستری شده اند.
عبدالرحمن شهنوازی با بیان اینکه شعاع دید در منطقه سیستان از 150 متر به 900 متر رسیده، می‌گوید: به مرور زمان و در مدت زمان چند روزه شرایط عادی خواهد شد .
توزیع 21 هزار ماسک
مدیرکل مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان در ادامه می‌گوید: غلظت ذرات معلق در هوا در منطقه سیستان طی دو روز گذشته از 1000 میکروگرم بر متر مکعب به 5000 میکروگرم بر متر مکعب رسیده است و امیدواریم این رقم هم کاهش یابد.
وی می افزاید: 21 هزار ماسک در بین مردم منطقه سیستان توزیع شده است.
شهنوازی در ادامه با اشاره به اینکه ستاد مدیریت بحران بمنظور کنترل شرایط نابسمان مردم در هر دو روز تشکیل شده ، می افزاید: جلسات مدیریت بحران استان تشکیل شده و تصمیماتی برای کنترل وضعیت مردم در منطقه سیستان نهایی و عملیاتی شد.
وی می افزاید : تعداد 600 بسته غذایی میان نیازمندان و آسیب دیدگان در منطقه سیستان توزیع شده است.
در صورتی که مدیریت بحران استانداری از توزیع ماسک برای تنفس در منطقه سیستان خبر می دهد، علیرضا لک زائی یکی از شهروندان به خبرنگار ایلنا می گوید: «دلتان خوش است کدام ماسک و کدام تنفس؟! شدت طوفان و حجم ریزگردها تاحدی ست که سر تا پایمان پر از خاک و گرد و غبار است، ماسک هم که بزنیم مگر فایده ای دارد، آن هم زمانی که دهان‌مان پر از شن و خاک شده و راه نفس های‌مان بسته شده؟»
دوای دردمان آب است
لک زائی به خودروی پوشیده شده از خاک خود اشاره می‌کند و می گوید:« وضعیت را می‌بینید؟ این خودرو از صبح تا الان به این روز افتاده؛ حال شما ببینید ماسک زدن دردی از ما دوا می کند؟ دوای درد ما آب است، باید سهم آب تالاب هامون را پس بگیریم و از این زندگی که گرد و غبار هر روزش را برایمان جهنم کرده خلاص شویم.»
در خاک دفن می شویم و صدایمان شنیده نمی شود
محسن عباسیان یکی دیگر از شهروندان سیستانی که ساکن شهرستان زابل است، می‌گوید:«همه تلاش می‌کنند صدای مردم سیستان به گوش مسئولان کشور رسیده شود اما مسئولانی که وظیفه دارند کاری برای مردم سیستان انجام دهند، کوتاهی می‌کنند. می‌ترسم آنقدر مسئولان دست روی دست بگذارند تا اینکه آخرش زیر تلی از خاک مدفون شویم. »
او می گوید:« این درد دل ها مربوط به امروز و دیروز نیست و سالهاست مردم سیستان نفس کشیدن را رویایی دیرینه می دانند، زندگی اکثر مردم سیستان مختل شده، شهر تعطیل شده همه مجبور به خانه نشینی شدند، این دو روز حتی با ماسک هم نمیتوانستیم از خانه خارج شویم، نفس کشیدن برای افراد مسن و کسانی که بیماری تنفسی دارند واقعا سخت و مشکل شده است.»
آمادگی پیش از بحران
معاون استاندار و فرماندار ویژه زابل درباره نقش خود در گرد و غبار و زندگی این روزهای مردم سیستان می‌گوید: بر اساس اعلام هواشناسی و افزایش شدت باد و افزایش غلظت گرد وغبار تمامی دستگاه های ذیربط در حالت آماده باش قرار گرفتند.
هوشنگ ناظری با بیان اینکه وضعیت نامناسب و آلودگی بیش از حد هوای سیستان را به ستاد بحران منتقل شده و پیشنهاد تعطیلی ادارات و نهادهای دولتی این منطقه را ارائه کرده اند، می گوید: طبق بررسی های ستاد بحران از شرایط نامساعد منطقه سیستان ، تعطیلی ادارات و نهادهای دولتی این منطقه برای دو روز متوالی تایید شد.
به گفته ناظری میزان آلودگی هوا در سیستان از 64 برابر حد مجاز هم گذشت، می افزاید: سرعت باد امروز در دو روز گذشته به 115 کیلومتر بر ساعت بوده و شعاع دید هم کمتر از 150 کیلومتر بر ساعت بود که به ناچار برخی از محورهای مواصلاتی مسدود شد.
بازگشایی محورهای مواصلاتی
فرماندار زابل در ادامه می گوید: طوفان و ریزگردها خسارت های فراوانی به بخش ها وارد کرده که مبلغ خسارت در دست بررسی است.
وی می افزاید: تمامی مسیرهای مواصلاتی و جاده ها به استثنای جاده زابل- نهبندان که به علت شدت طوفان مسدود اعلام شده بود و تردد در آن جاده ممنوع شده ، بازگشایی شده است.
ناظری می گوید: شدت باد و طوفان سبب سقوط تیرهای چراغ برق و تنه درختان بر روی کابل های برق شده و خسارات فراوانی را به بخش تاسیسات شبکه برق رسانی وارد کرده است.
وی می گوید: هیاتی متشکل از وزارت امور خارجه، وزارت نیرو، وزارت کشور و سازمان محیط زیست تشکیل شده و پیگیری های لازم برای تامین حقابه هامون را انجام می دهند .
ناظری می گوید: حرکت شن های روان و ایجاد ریزگردها مشکلاتی است که همواره در منطقه سیستان وجود دارد. ما تنها کاری که برای مردم و منطقه می توانیم انجام دهیم این است که نسبت به مهار کانون‌های گرد وغبار اقدام کنیم.
وی می افزاید: مشکلات سیستان در بخش های برون مرزی است؛ یعنی کانون های بحرانی که در افغانستان وجود دارد ازین رو باید با تعامل و همکاری که کشور همسایه ما انجام می دهد این مراکز و کانون ها کنترل و مهار شود و اگر این اتفاق بیفتند مشکلات سیستان تاحدودی برطرف می شود.
گزارش از : فائقه راغی
