صالحی امیری در مراسم بزرگداشت آیت الله هاشمی گفت: گفتمان اعتدال عمل گراست. نباید فکر کنیم با درگذشت آیت الله، اعتدال نیز رفته است. امروز عرصه های مختلف بیش از هر زمان دیگر به گفتمان اعتدال نیاز دارند. راه حل رسیدن به این گفتمان نیز، گفت و گوی ملی میان همه جناح ها و نیروهای انقلاب است.
به گزارش خبرنگار جماران، رضا صالحی امیری که روز گذشته در یکی از نشست های تخصصی کنگره بزرگداشت آیت الله هاشمی رفسنجانی سخنرانی می کرد با اشاره به اینکه« ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز به تفکر آیت الله هاشمی در جامعه داریم»گفت: امروز جامعه ما از مرزهای تعادل عبور کرده و به مرزهای افراط و در بعضی موارد خشونت رسیده است. من معتقدم برای احیای جامعه، نیازمند بازگشت به گفتمان اعتدال هستیم که پرچمدار آن، مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی بود.
وی با بیان اینکه ما بعد از انقلاب، مراحل 5 گانه ای را در گفتمان داشتیم گفت: در دهه اول و در زمان حیات حضرت امام، گفتمان ارزش ها حاکم بود. جنگ تحمیلی(دفاع مقدس)، شهدا و فضای انقلابی گری که در دهه اول انقلاب حاکم بود. دهه اول انقلاب را دهه ارزش ها نامگذاری می کند. در مقطع دوم، گفتمان سازندگی بر کشور حاکم می شود. این گفتمان، ناظر بر توسعه اقتصادی است . در همین دوره، گفتمان سیاسی و فرهنگی حاکم بر جامعه مبتنی بر اعتدال است. در مقطع سوم نیز، گفتمان حاکم بر جامعه، بر مبنای اصلاحات بود. این گفتمان ناظر بر مشارکت و توسعه سیاسی، حقوق شهروندی و کرامت انسانی بود.
وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در مقطع چهارم، الگویی تحت عنوان گفتمان اعتدال مطرح شد که بنده هیچ فهم روشنی از آن ندارم. هر مقدار تلاش کردم تا متنی برای تحلیل گفتمان این مقطع پیدا کنم؛ موفق نشدم. از این منظر، من دوره چهارم را دوره ابهام، تخیر و اوهام گذاشتم. اما مقطع پنجم، دوره بازگشت مجدد جامعه به سمت اعتدال است. و من نیز که در این مقطع در کنار رئیس جمهور قرار داشتم. تلاش کردیم تا یک بار دیگر، ریل نظام و انقلاب به اعتدال بازگردد. دولت آقای روحانی در بستر گفتمان اعتدال، توانست اعتماد عمومی را جلب کند و تا به امروز، تداوم حیات سیاسیش، مبتنی بر گفتمان اعتدال است که پرچمدار آن را آیت الله هاشمی می شناسیم.
وی با بیان اینکه، گفتمان اعتدال دارای ویژگی های زیادی است گفت: اولین محور این گفتمان، اجماع گرایانه است بدین معنا که سعی دارد تمام نیروهای اجتماعی را در خود هضم و یک منش اجتماعی عقلانیت مدار را عرضه کند. این محور همه نیروهای انقلاب را زیر یک چتر واحد قرار می دهد و وحدت بخش است و خط کشی های معمول و متداول در فضای سیاسی را به رسمیت نمی شناسد. جریانات سیاسی، زمانی که با یکدیگر به مشکل می خوردند به یک میانجی نیاز داشتند. آیت الله هاشمی، نقش میانجی گری میان مردم و نظام سیاسی و میان جناح های سیاسی کشور را بر عهده داشت.
صالحی امیری گفت: محور دیگر گفتمان اعتدال، رویکرد انسجام بخشی است. جامعه ایران بعد از انقلاب، از انشقاق و تفرقه، صدمات زیادی دیده است. تمام نیروهای انقلاب در فضاهای مختلف به حاشیه رانده شدند. قطار انقلاب در هر سال، تعدادی از نیروهای وفادار خود را پیاده کرده است. این رویه در مسیری قرار داشت که ما نمی توانستیم آن را ادامه دهیم. در نگاه آیت الله هاشمی، انسجام به معنای چسبندگی تمامی ظرفیت های درون انقلاب برای هدف متعالی آن بود. وقتی از انسجام صحبت می شود منظور هم رنگی و یکی شدن نیست بلکه به معنای حرکت هماهنگ تمامی نیروهای انقلاب در جهت اهداف متعالی است.
رئیس سابق سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با بیان اینکه، رویکرد آیت الله هاشمی، ایجاد انسجام میان تمامی نیروهای انقلاب اسلامی در جهت اهداف متعالی نظام بود اظهار کرد: این مرد بزرگ تلاش زیادی انجام داد تا این جامعه را به هم متصل کند و دل ها و افکار و اندیشه ها را به یکدیگر نزدیک کند. تلاش زیادی کرد تا جامعه در مسیر همدلی، همگرایی و همدردی مشترک قرار گیرد. از تفرقه نیروها به شدت دغدغه مند و نگران بود. بارها در کلام او می شنیدیم که او به شدت از تفرقه میان نیروهای انقلاب رنج می برد. بنابراین انسجام را به عنوان دارویی شفابخش برای تداوم گفتمان اعتدال می دانست.
وی محور دیگر را انعطاف پذیری گفتمان اعتدال دانست و تصریح کرد: این گفتمان، فاقد جزمیت، استبداد و انقباض است. گفتمان اعتدال، گفتمان سازگاری است که می تواند تمامی فرقه ها، باورها و نیروهای انقلاب را در کنار یکدیگر با وجود تفاوت ها قرار دهد. در مقابل انعطاف، جزمیت قرار دارد. جزمیت آن چیزی است که تنها خود را به رسمیت می شناسد. محور دیگری که وجود دارد ویژگی انتقادپذیری این گفتمان است. در گذشته دیدیم که چه انسان های نابخردی از آیت الله هاشمی انتقاد کردند؛ انسان هایی که در مواجهه با ایشان، از مرز نقد به مرز تخریب رسیدند. آنهایی که آیت الله را تخریب کردند باید توبه کنند و بدانند که با این کار به انقلاب خیانت کردند.
وی افزود: هیچگاه دیده نشد که آیت الله هاشمی در برابر انتقادات و حتی تخریب ها، موضع گیری کند. این بزرگ منشی، مقاومت و تحمل وی، زبانزد عام و خاص در این سرزمین است. امروز نیز نظام برای بقای خود نیازمند چنین شاخصی است. ماهیت گفتمان اعتدال در عرصه دیپلماسی نیز، سازگاری، زندگی مسالمت آمیز، منافع گرایی و مصالح گرایی است. در نهایت، به امنیت، منافع و مصالح ملی بیش از هرچیز توجه دارد. گفتمان اعتدال در محور ششم، به فراگیری و کل نگری تاکید دارد و چتر نظام را باز نگه می دارد. آیت الله هاشمی معتقد بود که نظام متعلق به شخص، جناح و گروه نیست. و همه آحاد ملت از اقوام مختلف، از حق مساوی برخوردارند. بنابراین رویکرد کل نگری، مختص این گفتمان است. این گفتمان با مردم و مطالبات آنان، خود را انطباق می دهد.
صالحی امیری در ادامه گفت: آیت الله هاشمی زبان مردم است. در مقاطع مختلفی که پس از انقلاب داشتیم ایشان در صف مردم حاضر می شد. از ویژگی های بارز آقای هاشمی با مردم بودن بود. محور دیگر عقلانی بودن گفتمان هاشمی است. کسی را نمی شناسم که به اندازه ایشان، به عقل و عقلانیت باور داشته باشد و به آن حرمت نهد. عقلانیت یعنی درک مصالح مردم و منافع ملی، درک همزمان منافع جهانی، عقلانیت یعنی فهم و تحلیل روشن از پدیده ها، یعنی باور به مردم و متن جامعه و ایجاد فضایی که همه در آن احساس امنیت و آرامش کنند.
وی گفت: این گفتمان برای کسب قدرت مرزهای اخلاقی را زیر پا نمی گذارد. چنانکه آیت الله هیچگاه از مرزهای اخلاقی عبور نکرد. ما سیاستمداران باید بدانیم که امروز برای تداوم حیات سیاسی، بیش از هرچیز نیازمند رعایت اخلاق سیاسی هستیم. پیام آیت الله هاشمی به نسل ما این بود که باید سیاست اخلاقی را در امور پیشه کنیم. گفتمان اعتدال؛ انسان مدار، حرمت دار و کرامت اندیش است. در ادبیات آقای هاشمی می توانیم این ویژگی ها را بیابیم. آیت الله هاشمی پرچمدار انسان مداری است. محور دیگر، خشونت گریزی در گفتمان اعتدال است. هیچکس نمی تواند بگوید کلامی در ادبیات آقای هاشمی، خشونت طلبانه بوده است. چنانکه ایشان می گوید یکی از زیباترین کارهایم این بود که جنگ را پایان دادم.
وی در پایان گفت: گفتمان اعتدال عمل گراست. نباید فکر کنیم با درگذشت آیت الله، اعتدال نیز رفته است. امروز عرصه های مختلف بیش از هر زمان دیگر به گفتمان اعتدال نیاز دارند. راه حل رسیدن به این گفتمان نیز، گفت و گوی ملی میان همه جناح ها و نیروهای انقلاب است.
