پایگاه خبری جماران: کمتر از یک هفته تا انتخابات رئیس جمهوری 1400 باقی مانده و هر سه مناظره ای که صدا و سیما برای هفت کاندیدای این انتخابات در نظر گرفته بود برگزار شده است. قبل از برگزاری این مناظره ها برخی پیش بینی می کردند که بتواند تأثیر چشمگیری در مشارکت مردم داشته باشد.
تقی آزاد ارمکی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، از جمله کسانی است که به این دو مسأله، یعنی نحوه برخورد شورای نگهبان با صلاحیت افراد و همچنین برگزاری مناظره ها توسط صدا و سیما، انتقادات جدی دارد و آنها را به سخره گرفتن دموکراسی در ایران می داند.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با دکتر تقی آزاد ارمکی را در ادامه می خوانید:
آقای دکتر! تحلیل شما از سه مناظره برگزار شده کاندیداهای رئیس جمهوری چیست؟
سه مناظره داشتیم و سه امتحان دیپلم از کاندیداهای رئیس جمهوری در صدا و سیما گرفته شد. سؤالات مبتدی، غیر واقعی، کلیشه ای و خالی از حس و حال با یک مجری بی رمق و خنثی که مجری خبر بوده است. اگر جلوی یک مهمان معظم آش یا آب دوغ خیار بگذارید آبروی او را می برید. آقای دکتر حیدری یک آدم خوب و نازنین است که خبر می خواند. اما واقعا در این کشور شخصیتی جز او وجود نداشت که بتواند یک میزگرد را مدیریت کند؟!
اولین چیزی که مورد سؤال هست اینکه چقدر پشت این تلویزیون نسبت به دموکراسی نفرت وجود دارد؟ اگر نفرت نبود یک شخصیت فرهنگی، رجل و سیاستمدار میانه رو و ملی که متعلق به جناحی نباشد که وقتی متن را می خواند طنین آن جمله و عبارت بتواند فضا بسازد.
شورای نگهبان دموکراسی را به سخره گرفت
به نحوه چیدن این مناظره ها دقت کنید که مثل مسابقه هفته همه در یک ردیف نشسته اند و با شماره خوانده می شوند. خیلی افتضاح بود و تلویزیون قضیه را به سخره گرفته بود. بعد از آن ماجرا که شورای نگهبان ایجاد کرد و دموکراسی در کشور را به سخره گرفت و صدای کسی هم در نیامد و کسانی هم که سلب صلاحیت شدند مظلومانه کنار رفتند و هیچ نگفتند، اینجا هم تلویزیون یک توهین بزرگ به کل دموکراسی در ایران کرد.
چه کسانی سؤال نوشته اند؟ چهار نفر متخصص، استاد دانشگاه، سیاستمدار و اقتصاددان می نشستند و طوری سؤال می دانند که بتوانند خمیر مایه کاندیداها را در بیاورند. نه اینکه از کاندیدای رئیس جمهوری بپرسند نظر شما درباره ازدواج جوانان چیست؟ نظر شما در مورد افزایش مسکن کدام است؟ این سؤالات کودکانه است.
ترکیب آدم ها هم جالب است که به قول آقای همتی پنج به دو است. شما پنج نفر وقتتان را به یک نفر بدهید و حداقل به جلیلی بدهید که از شأن رئیس جمهور حرف می زند. هیچ کس هیچ حرفی بلد نبود بزند. من قربان نجابت این سید بروم که فقط نجابتش رأی می آورد و تحلیل و توانی در کار نیست. این به همان دلیل است که ما فقط می خواهیم دموکراسی در ایران را به سخره بگیریم.
من واقعا از این بابت خیلی ناراحت هستم که تلویزیون این بازی را کرد و نفهمیدند که چه کار می کنند.
نظر شما در خصوص نظرسنجی هایی که تا امروز در جاهای مختلف منتشر شده چیست؟
نظرسنجی های ایسپا درست است. چون من همه آنها را می شناسم و دقیق هستند. برخی جاهای دیگر خزعبلات و نظرسازی است که با جامعه آماری انگشت شمار تولید می شود.
میزان مشارکت با این مناظره ها بالا نمی رود
آیا در روزهای آتی میزان مشارکت تغییر معناداری خواهد داشت؟
میزان مشارکت با این مناظره ها بالا نمی رود. به نظرم جلیلی نگاه قشنگی داشت. نگاه افشاگرانه زاکانی، مظلومیت رئیسی و پیام انتقادی همتی هم رأی دارد که می گوید شما می خواهید دیکتاتوری بیاورید و با غرب وارد جنگ شوید. اینها رأی می آورد ولی تأثیرش زیاد نیست. چون قبل از انتخابات نتیجه آن اعلام شد. بعد هم شهر به شهر برخی نهاها برای ستاد آقای رئیسی اشغال شده و پول زیادی هزینه می کنند. می دانید هزینه چاپ یک بنر چقدر است؟ کشور پر از بنر است و در روستاها هم وجود دارد.
حالا یک نفر مثل همتی می آید و حرف هایی می زند. اینجا فقط برای بعضی ها کار را سخت می کند که به رئیسی رأی بدهند ولی نمی تواند موج درست کند. چون ایجاد موج نیاز به زمان دارد و شخصیتی که کاریزما شود و از سوی دیگر همگرایی نیروهای منتقد را نیاز دارد. این زمان برای نیروهای منتقدی که درون جامعه هستند کافی نیست که با هم منسجم شوند و صدای واحدی ایجاد کنند.
بنابر این کمی میزان مشارکت بالا می رود و کمی هم همتی بالا می آید ولی هنوز پیش بینی می شود که میزان مشارکت بالای 40 درصد نخواهد بود.
واکنش جامعه خیلی سرد و غم انگیز است
به نظر شما به عنوان یک استاد جامعه شناسی، جامعه چه واکنشی می تواند به این انتخابات داشته باشد؟
الآن واکنش جامعه خیلی سرد و غم انگیز است؛ چون به او آموخته شد که باید با غم به نظام سیاسی نگاه کنی. بخش رسمی نظام سیاسی دارد به سمت لایه ای می رود که مشارکت جامعه لازم نیست و باید به سراغ «حکومت اسلامی» برویم. بعد از ذبحی که شورای نگهبان داشت جامعه به یخ زدگی رسید.
انتخابات چیز زیادی را در نظام سیاسی عوض نمی کند ولی شوری ایجاد می کند و نسلی می آید و انرژی تولید می کند که احساس کند چند سال می تواند در این کشور زندگی کند و فعال باشد. این نسل دچار خمودگی شد و عقب نشست. به نظر من عوض کردن آن سخت هست ولی در این سه چهار روز خیلی سخت است؛ الّا اینکه روز آخر اتفاقاتی بیفتد که از همتی در مقابل رئیسی و یا رئیسی در مقابل همتی یک چهره بسازد و جامعه احساس کند بیش از اینکه رأی ایجابی بدهد، باید رأی سلبی بدهد.
الآن رأی سلبی به دولت آقای روحانی می دهند که در سبد آقای رئیسی افتاده ولی ممکن است یک رأی سلبی هم به رئیسی بدهند که در سبد آقای همتی بیفتد و این عامل این مشارکت را بالا می برد. ولی من هنوز چنین چیزی در جامعه حس نمی کنم.
