درباره رؤیت هلال ماه قمری، در فتاوای آیت الله العظمی شبیری زنجانی نکته های مهمی آمده است.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، آیت الله العظمی شبیری زنجانی نکته های مهمی را درباره رؤیت هلال ماه قمری در فتاوایشان بیان فرموده اند که به شرح زیر است:
مسئلۀ رؤیت هلال و اثبات اوّل ماه قمری، از جهتی تقلیدی است و از جهتی دیگر، غیر تقلیدی. مکلّفِ غیر مجتهد، در مبانی فقهی رؤیت هلال باید تقلید کند؛ برای نمونه: آیا رؤیت با چشم مسلّح، معتبر است یا باید با چشم عادی باشد؟ آیا اوّل ماه برای نقاطی که شبِ مشترک دارند، یکسان است یا خیر؟ آیا شهادت دو عادل به دیده‌شدن هلال، معتبر است یا خیر؟
امّا اینکه هلال در فلان تاریخ، بنا بر آن مبانی دیده شده یا نه، تقلیدی نیست؛ بلکه ملاک، اثباتِ رؤیت هلال طبق حجّت شرعی است. بنابراین، اگر طبق مبانی مرجع تقلید، اوّل ماه برای مکلّف ثابت شود، باید به آن عمل کند؛ هرچند اوّل ماه برای خودِ مرجع تقلید، ثابت نشده باشد.
دربارۀ شیوه‌های رؤیت هلال ماه، چگونگی اثبات آن، مکان رؤیت و معتبر بودن یا نبودنِ اتّحاد افقِ آن با محلّ زندگی مکلّف، فتاوای مختلفی وجود دارد. برداشت‌های گوناگون از روایات و شیوه‌های مختلفِ جمع میان روایات، سبب این تفاوت در فتاوا شده‌است. فتوا به لزوم رؤیت هلال با چشم عادی، به معنای مخالفت با علم نجوم و تجهیزات فنّی جدید نیست؛ بلکه از ادلّۀ روایی فهمیده می‌شود که دیدن هلال با چشم مسلّح، معتبر نیست و شارع مقدّس، دیدن آن با چشم عادی را معیار دانسته‌است. به هر حال، تا مقلِّد اطمینان نیافته که هلال ماه بنا بر مبانی مرجع تقلیدش قابل رؤیت بوده، نمی‌تواند به آن، ترتیب اثر دهد.
اطمینان به قابل رؤیت بودنِ هلال با چشم غیر مسلّح، از هر راهی به دست آید، کفایت می کند؛ امّا اتّحاد افق هم باید رعایت شود؛ یعنی مکلّف باید اطمینان یابد در فرضِ نبودِ مانع، هلال با چشم عادی در محلّ زندگی‌اش یا ارتفاعات نزدیک آن، قابل رؤیت بوده است. بنابراین، صِرف اعلام شدن رؤیت هلال از رادیو و تلویزیون -بدون توجّه به این جهات- برای اثبات اوّل ماه کافی نیست و مکلّف تا به قابلیّت رؤیت هلال با چشم عادی در محلّ زندگی خویش اطمینان نیافته، باید بنا بگذارد که ماه جدید قمری، آغاز نشده است؛ زیرا شرعاً لازم نیست در همۀ مناطق یک کشور، روز اوّل ماه قمری، یکسان باشد.
