آیین رونماییِ سیوپنجمین شمارۀ مجلۀ «زنان امروز» با حضور جمعی از فعالان فرهنگی و اهالی رسانه در خانۀ گفتمان شهر (وارطان) برگزار شد.
بهگزارش خبرنگار ایلنا، اجرای مراسم را فرشته حبیبی، دبیر بخش هنر مجله، برعهده داشت. او ابتدا به مشکلات اقتصادی بهعنوان علت توقف دهماهۀ انتشار نشریه اشاره کرد و سپس به تغییرات شمارۀ جدید پرداخت و از مسئولان خواست تا با حمایت خود از مجله به ادامۀ انتشار آن کمک کنند.
در این مراسم آذر تشکر (جامعهشناس)، کامبیز نوروزی (حقوقدان)، و سوسن شریعتی (روزنامهنگار و پژوهشگر) به ایراد سخنرانی پرداختند و ضمن اشاره به مشکلات زنان در جامعۀ امروز ایران مسئولیت نشریات تخصصی زنان را در شنیده شدن صدای آنها بهعنوان نیمی از پیکرۀ جامعه، مهم ارزیابی کردند.
نقد زندگی زنان با نقد مردان همراه باشد
آذر تشکر بهعنوان اولین سخنران این مراسم موضوع فراز و فرود نشریه را در سه دهه بررسی کرد و گفت: انتشار سیوپنجمین شمارۀ مجلۀ «زنان امروز» با وجود محدودیتهای اقتصادی و سیاسی و فرایند طرد و حذفی که در جامعه وجود دارد اتفاقی نیک است. هرچند همین فشارهای سیاسی و اقتصادی زیست معیوبی را برای نشریات کشور رقم میزند و پیش از هر چیز اخلاق از مجموعه حذف خواهد شد.
وی به نگاه گزینشی در رسانههای کشور اشاره کرد و افزود: این فرایند گزینشی نشریهای را حذف میکند و دیگری را بالا میبرد و بحث زیست یعنی بودن و نبودن را هدف قرار میدهد.
آذر تشکر با اشاره به فلسفۀ بودن یا نبودنِ مجلۀ «زنان» تصریح کرد: تأسفبار است که پس از سه دهه فعالیت مستمر با چنین پرسشی مواجه میشویم. در واقع، وقتی چنین پرسشی مطرح میشود، باید همۀ محدودیتهایی را که مانع حضور مجله میشود کنار بزنیم، خطمشیهایی را که با زندگیمان مرتبط است پیش ببریم و ساختارهای تهدیدکنندۀ زندگیمان را به چالش بکشیم. در این صورت اندیشه و کنش سر بر میکشد. به همین دلیل امیدوارم رویکرد جدید مجله رویکردی انتقادی باشد، یعنی به نقد خود و نقد افراد مرتبط با مجله بپردازد. البته فراموش نکنیم که نقد زندگی زنان، بهویژه در ساختارهای خاورمیانهای، زمانی معنا مییابد که با نقد زندگی مردان همراه باشد، و مجله باید این دو را همزمان پیش ببرد.
زنان ساخت حقوقی را متناسب با نیاز خود متحول کردهاند
کامبیز نوروزی، حقوقدان نیز به مسئلۀ روزمرگی در میان زنان پرداخت و افزود: جامعۀ زنان در ایران متناسب با نیازهای اجتماعی و قواعد زندگی روزمره توسعه پیدا کرده است. این را میتوان در تحول نقش زنان ـ از تغییرِ ترکیبِ جرایم زنانه تا افزایش ضریب اشتغال زنان و تعدد دانشآموختگان زن ـ مشاهده کرد.
نوروزی به کماهمیت بودن مسئلۀ حقوق در خانواده، بهویژه حقوق زنان، اشاره کرد و گفت: متأسفانه زندگی ما، به جای آنکه تابع قانون باشد، تابع منطق زندگی است و جامعۀ ایران در طول 110 سال حقوق موضوعه ثابت کرده قانونی را که متناسب با زندگی روزمرهاش نبیند بهسادگی دور میاندازد.
وی با اشاره به محدودیتهایی که عرف و قانون برای زنان ایران ایجاد کرده است، افزود: تحولات اجتماعی شرایط را برای تغییر الگوی رفتاری زنان در جامعۀ امروز ایران فراهم کرده که از آن جمله میتوان اشتغال زنان در حرفههای مختلف یا گرفتن حق طلاق را ذکر کرد. امروز یک تحول مهم در ساخت ادراکات حقوقی جامعه رخ داده است و زنان ساخت حقوقی را متناسب با نیاز خود متحول کردهاند.
جامعه زنان از افسردگی و تنهایی رنج میبرد
سومین سخنران این مراسم، سوسن شریعتی، روزنامهنگار و پژوهشگر، به موضوع مهمی چون اهمیت بقا و تداوم مجلۀ «زنان امروز» با وجود بحران اقتصادی و اهرمهای فشار پرداخت و گفت: موضوع زنان شاخص خوبی برای سنجش و برملا کردن میزان بحران در جامعۀ ایران است و این مجله باید برای صدادار کردن زنان و شنیده شدن آنها تلاش کند.
وی به رسمیت شناخته شدن، نماینده داشتن و توضیح دوبارۀ جایگاهِ خود را از مطالبات اساسی زنان در جامعۀ امروز ایران برشمرد و گفت: نکتۀ اصلی این است که چطور میتوانیم با مبارزۀ فرهنگی و فکری به این اهداف برسیم. به نظر میرسد ابتدا باید تعریف دیگری از زنانگی و مردانگی ارائه بدهیم و در تناسب قدرت زنان و مردان ساختارشکنی کنیم. متأسفانه جامعۀ زنان ایران شاید دلش برای بهتر شدن نمیتپد. این جامعه از افسردگی، خمودگی، انزوا و تنهایی رنج میبرد. کار مجلۀ «زنان امروز» تا به امروز ترسیم موقعیت زنان بوده است. مجله این مزیت را دارد که همچون آیینه ما را به خودمان امیدوار کند و هوس بهتر شدن را در دل مخاطب بیندازد. این نهاد فرهنگی باید بتواند جامعۀ متکثر و چندصدایی زنان را نمایندگی کند، صداهای متعدد را منعکس کند و دغدغههای زنان را بازتاب دهد.
شریعتی افزود: «زنان امروز» باید در گام جدید خود فراتر از ترسیم حرکت کند، باید تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم. ایدئولوژیهای گذشته نباید مانع تلاش برای ترسیم مطالبات زنان و تبدیل کردن آنها به سنت شود. چون ما همچنان در وضعیتِ اورژانسی هستیم و همۀ افتخارمان این است که توانستهایم طی این سالها مطالباتمان را از طریق اعتراضهای زیرپوستی مطرح کنیم و مباهات کنیم که اشکال سهگانۀ سلطه، یعنی ثروت و تزویر و قدرت، نتوانسته است ما را کنترل کند. این مقاومت خوب است اما اگر به خواستهها و مطالبات صریح و روشن بدل نشود، عملاً یک زیستِ درجاست و ما را از زندگی اورژانسی خلاص نمیکند.
به سمت روزنامهنگاری تحلیلی و تحقیقی میرویم
شهلا شرکت، مدیرمسئول ماهنامۀ «زنان امروز»، نیز در سخنانی به توقف انتشار چندماهۀ این نشریه بهدلیل مشکلات اقتصادی اشاره کرد و گفت که در این مدت برای ارتقای محتوا از تخصص و دانش کارشناسان بهره گرفته شده است و مجله از این پس به سمت روزنامهنگاری تحلیلی و تحقیقی خواهد رفت و البته با طراحی گرافیک جدید منتشر خواهد شد. او همچنین گفت رویکرد جدید مجله مکمل رویکرد گذشته است و توضیح داد که تاکنون تمرکز «زنان امروز» بر مسائل زنان بوده است، اما از این پس مجله تلاش میکند در کنار زنان به مسائل و مشکلات مردان نیز بپردازد، زیرا در جهان امروز نمیشود یک جنس را بهتنهایی دید و برای هر گونه تغییر در مسائل زنان باید کلیشههای جنسیتی رایج در مورد مردان را نیز از میان برداشت تا آنان بتوانند با زنان تعامل داشته باشند، چنانکه پروژههای مربوط به زنان در چند دهۀ اخیر در دنیا بدون دیدن مردان موفقیت چندانی نداشتهاند.
سیوپنجمین شمارۀ مجلۀ «زنان امروز» که در قطع وزیری و در 172 صفحه منتشر شده به مطالبی با سرفصلهای جامعه، هنر، تاریخ و ادبیات زنان پرداخته است.
شهلا شرکت در سرمقالۀ این شماره سانسور و ساز وکارها و مناسبات آن را مانع اصلی رونق نشریات و اقبال مخاطب به آنها دانسته است. او در بخشی از سرمقالۀ خود نیز دربارۀ ضرورت حمایت مخاطبان نوشته است: «امروز بدون هیچ پشتوانۀ اقتصادیِ درخور، پس از ده ماه فترت، دوباره دست به زانو گرفتهایم که تا رخوت "نمیشود" و "نمیتوانیم" را از سر راه برداریم و در مدار تپش و تکاپو بیفتیم، اگر شما حامیان وفادار ، باز هم باشید و هنوز بخواهید.»