واقعیت پیش روی مردم و مسئولان اما این است: در همه سال های گذشته آلودگی هوا جزئی جدانشدنی از پایتخت نشینی شده بی آنکه بدانیم این معضل دارد ذره ذره هوای تنفس را از شهروندان می گیرد و ماحصل آن چیزی نبوده جز بیماری و مرگ.
آنطور که رسانه ها از قول شهردار تهران نوشته اند، امسال البته تعداد روزهای پاک تهران در مقایسه با سال های گذشته افزایش داشته اما این، آن چیزی نیست که نشانگر تغییر مدت دار وضعیت آلودگی تهران باشد زیرا تجربه ثابت کرده یک یا نهایتا چند روز بعد از بارندگی یا وزش باد کافیست تا شهر باز در سیطره وسایل آلاینده قرار گیرد و دوباره مثل قبل آلوده شود.
به گزارش ایرنا امروز، 29 دی ماه که با عنوان روز ملی هوای پاک شناخته می شود در پایتخت با برنامه نمادین دوچرخه سواری و نیز نشست ستاد کاهش آلودگی هوا در استانداری تهران شروع شد اما خود مسئولان هم می دانند که اینچنین نشست ها و مناسبت های نمادین از مشکلات مربوط به آلودگی هوای تهران نمی کاهد.
انوشیروان محسنی بندپی که پیش از استانداری، ریاست سازمان بهزیستی کشور را برعهده داشت امروز گفت: مطالعات نشان می دهد که دوسوم مرگ های ثبت شده در تهران با عامل آلودگی، مربوط به آلودگی هواست.

**آمار روزهای پاک
برابر آمارها سال گذشته تهران 211 روز سالم، 77 روز در شرایط ناسالم برای گروه های حساس، پنج روز ناسالم و 12 روز را در هوای پاک سپری کرده است.
امسال نیز تاکنون 238 روز در شرایط سالم، 49 روز در شرایط ناسالم برای گروه های حساس و 18 روز در شرایط پاک قرار داشته است.
آلودگی هوا علاوه بر آسیب های جانی خسارت های مالی نیز به دنبال دارد که براساس اعلام معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با توجه به گزارش بانک جهانی خسارت آلودگی هوای پایتخت سالانه بیش از 2 میلیارد و 600 میلیون دلار به اقتصاد کشور است.
پورسیدآقایی معاون کنونی حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران چندی پیش با بیان اینکه امسال حداقل 6 روز و حداکثر 9 روز پس از بارندگی و وزش باد هوای تهران آلوده می شود گفت: سرعت رسیدن به روزهای آلوده کاهش یافته است در حالی که سال گذشته طی سه روز هوای پایتخت به آلودگی می رسید.
وی ادامه داد: پاییز امسال نزدیک به 16 روز بارندگی داشتیم و میزان روزهایی که شهروندان تهرانی در این فصل در هوای سالم تنفس کردند به بیش از 30 روز رسید.
پورسیدآقایی افزود: این پایداری کمک کرد تا پاییز امسال حتی یک روز هوای پایتخت در شرایط اضطرار قرار نگیرد؛ البته معاینه فنی خودروها، کنترل کامیون ها و جلوگیری از ورود خودروهای دودزا در کاهش آلودگی هوا موثر بوده است.

** از قبل به فکر نبودیم؟
برخی کارشناسان می گویند به موازات رشد کالبدی تهران در دهه 50 خورشیدی طرح هایی برای کنترل کیفیت هوای پایتخت تهیه شده اما آنگونه که امروز می بینیم این طرح ها و تلاش ها تا به امروز راه به جایی نبرده و اکنون همه کارشناسان و صاحبنظران شهری شاید به اتفاق آلودگی هوا و مسائل زیست محیطی را اولویت اول پایتخت کشور می دانند.
این کارشناسان اذعان دارند اگر طی سال های گذشته به موازات توسعه کلانشهر تهران برای توسعه حمل و نقل عمومی پایتخت هم چاره ای عملیاتی اندیشیده می شد، امروز شهر به این وضعیت گرفتار نبود.
خودرودار شدن بی حساب و کتاب شهروندان، آن هم خودروهایی که همگی استانداردهای روز را ندارند، اسقاط نشدن بموقع خودروهای دودزا، تمایل شهروندان برای استفاده از خودرو شخصی در شهر، نوسازی نشدن بموقع ناوگان حمل و نقل عمومی و نیز کمبود وسایل نقلیه عمومی بویژه در حوزه مترو و اتوبوس همه و همه اگر طی سال های گذشته مورد توجه قرار می گرفت امروز پایتخت حال و روز کنونی را نداشت.
بی شک، اگر رفاه و آسایش لازم در استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی وجود نداشته باشد، شهروندان به استفاده از این وسایل ترغیب نخواهد شد و این درحالی است که طی سال های گذشته مسئولان بخش های مختلف به جای هم افزایی، همدیگر را متهم کرده اند که آن دیگری به سهم خود عمل نکرده است.
می گویند تهران از نظر وسعت و تعداد جمعیت با برخی شهرهای بزرگ جهان موقعیت مشابه دارد، اما در آن شهرها باوجود آنکه شهروندان چندبرابر پایتخت نشینان ایران خودرو در اختیار دارند، اما ترافیک و آلودگی هوای آنها کمتر از تهران است که علت مهم آن را سهم استفاده مردم آن شهرها از وسایل حمل و نقل عمومی بویژه مترو یا دیگر ناوگان بر می شمارند.

**کندوکاو علت ها
محمدباقر قالیباف که 12 سال اداره شهرداری پایتخت را تا سال 1396 برعهده داشت و همواره کاهش آلودگی هوا و توسعه حمل و نقل عمومی را اولویت کار خود عنوان می کرد بارها اعلام کرد: علت آلودگی هوای پایتخت جمعیت تهران نیست بلکه عامل اصلی تردد خودروهای غیراستاندارد در سطح شهر است.
وی در یک همایش عنوان کرد: در شهری مانند توکیو باوجود ساختمان های بلندمرتبه و جمعیت 2 برابری نسبت به تهران، هوا خوب است؛ موضوع آلودگی هوا به مسائل جمعیتی و بلندمرتبه سازی ارتباطی ندارد، طرح این مسائل علمی نیست و ناشی از تصمیم های غلط است؛ البته کاهش جمعیت تهران کار خوبی است.
قالیباف همچنین در جایی دیگر، نبود نگاه سیستمی و ساختاری و مدیریت واحد را دلیل اصلی آلودگی هوا عنوان کرد و اظهارداشت: مشکل آلودگی هوای تهران، پول نیست بلکه مدیریت نادرست است و در این شرایط وجود پول بیشتر هوا را آلوده تر می کند زیرا مدیریت ما اشتباه است.
وی یادآور شد: بسیاری از کشورهای جهان ترافیک بیشتری دارند اما در عین حال میزان آلودگی هوا در این کشورها کمتر است.
قالیباف همچنین شهر تهران را در مقایسه با سایر کلانشهرهای دنیا، یکی از بی ضابطه ترین شهرها در زمینه ورود و تردد خودرو در خیابان ها برشمرد و گفت: از طرفی روزانه یک هزار خودرو جدید نیز به مجموعه خودروهای درحال تردد تهران اضافه می شود.
با همین استدلال ها، طرح کاهش آلودگی هوای تهران مهرماه سال 95 در زمان فعالیت قالیباف کلید خورد؛ براساس این طرح خودروها برای ورود به محدوده طرح ترافیک و زوج و فرد بایستی تأییدیه معاینه فنی داشته باشند.
پس از دو سال، امسال مرحله دوم این طرح در تمام سطح پایتخت اجرا شد؛ طرحی که باوجود آنکه متخصصان حوزه حمل و نقل اجرای آن به شیوه فعلی را چندان مثبت ارزیابی نمی کنند اما به اذعان مدیران شهری در کاهش آلودگی هوای پایتخت بی تاثیر نبوده است.
اجرای همراه با تاخیر این طرح آن هم در شرایطی که سایر مولفه هایی که از ابتدا قرار بود در این طرح اجرایی شود اما تنها به موضوع معاینه فنی بسنده شد هم نشان داد که اجرای طرح های کلان و مهم که ترافیک و آلودگی هوای تهران را بکاهد نیازمند عزمی فراتر از شرایط موجود است.

**دغدغه ای برای همه شهرداران
تنها شهردار 12 ساله تهران نبود که ترافیک و آلودگی هوا را از جمله اولویت های مهم خود می دانست، بعد از او هم هر شهرداری آمد توسعه حمل و نقل عمومی و کاهش آلودگی هوا و ترافیک را از اولویت هایش برشمرد.
محمد علی نجفی، سید محمدعلی افشانی و پیروز حناچی شهرداران پس از قالیباف بوده اند که آنان نیز همواره بر این مهم صحه گذاشته اند و مروری بر برنامه هایی که ارائه کرده اند موید همین نکته است.
حناچی شهردار کنونی که فعالیتش را در خیابان بهشت با دوچرخه سواری شروع کرد و گفت که می خواهد با این شیوه مطالبه عمومی را برای این موضوع تحریک کند نیز توسعه حمل و نقل عمومی را از جمله سرفصل های مهم برنامه خود اعلام کرده است.

** بی مایه فتیر است
اما آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه توسعه حمل و نقل عمومی که از مهمترین مولفه های کاهش آلودگی به شمار می رود بسیار هزینه بر است و تا همه قوا، همه بخش های حاکمیت از دولت گرفته تا شهرداری و سایر نهادهای حاکمیتی به صورت عملیاتی پای کار نیایند، مشکل آلودگی هوای پایتخت حل نخواهد شد.
شهر تهران حدود 9 میلیون نفر جمعیت دارد که در طول روز این میزان جمعیت با جمیعت کل استان تهران برابر می شود و به افزون بر 13 میلیون نفر می رسد؛ یعنی روزانه حدود چهار میلیون نفر از حاشیه های پایتخت خود را به این کلانشهر می رسانند و عصر ها از آن خارج می شوند.
به گفته برخی متولیان، سهم حمل و نقل عمومی از سفرهای درون شهری تهران اینک حدود 22 درصد است در حالی که براساس برنامه و با احتساب تاکسی می بایست 75 درصد می بود.
همین آمار کافیست تا عقب ماندگی موجود در این زمینه و نیز میزان اعتبارات عظیمی که نیاز است تا خلاء ها جبران شود به چشم بیاید.
براساس گزارش ها راه اندازی هر ایستگاه مترو حدود 300 میلیارد تومان هزینه دارد و این غیر از تامین اتوبوس های درون شهری است که بسیار گران برآورد می شود.

**چکار باید کرد؟
همه مسئولان در هر بخشی (شهری، دولتی و غیردولتی) اذعان و باور دارند که بدون توسعه وسایل حمل و نقل عمومی نمی توان بر غول ترافیک و آلودگی هوای پایتخت چیره شد؛ در این شرایط اما امیدواری ها زیاد هست که در نتیجه تعامل بیشتر مسئولان شهرداری تهران با سه قوه بتوان افق های تازه ای برای حل این مشکلات گشود زیرا آمارهای مربوط به بیماری های پایتخت نشینان نگران کننده است.
شهردار تهران که طی چند هفته گذشته بسیار اصرار داشت که در هر مراسمی بویژه مرتبط با مساله ترافیک و آلودگی هوا آمارهایی از وضعیت سلامت شهروندان بدهد اعلام کرد: براساس آمارها چهار هزار و 573 نفر در سال 94 به دلیل ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون فوت کرده اند.
به گفته حناچی هزار و 494 نفر نیز در پایتخت به دلیل بیماری های تنفسی به بیمارستان ها مراجعه می کنند.
شهردار تهران که از نخستین روزهای مسئولیتش سه شنبه ها یا با دوچرخه یا وسایل حمل و نقل عمومی به محل کارش رفته است امروز به مناسبت روز هوای پاک اعلام کرد: همه شهروندان باید به سهم خود در تحقق این مهم تلاش کنند و این تلاش نباید به روز و هفته خاصی محدود شود.
وی تاکید کرد: باید در تمام روزهای سال به هر نحو به بهبود هوای شهرمان کمک کنیم؛ شهروندان به سهم خود و با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، پیاده یا دوچرخه و هر امکانی که برایشان میسر است، با معاینه فنی خودروها، تردد کمتر با خودروهای شخصی و مسئولان هم با توسعه زیرساخت های حمل و نقل عمومی و ایجاد دسترسی آسانتر به ناوگان حمل و نقل ریلی درون شهری و اتوبوسرانی.
حناچی در پایان یادآور شده: باید هر روز برایمان روز هوای پاک باشد تا حال و هوای شهرمان خوب شود و آسمان آبی برایمان آرزو نباشد.
حال در شرایطی که حل مشکلات ترافیک و آلودگی هوای تهران نیازمند همراهی مردم و مسئولان باهم است، باید منتظر ماند و دید که نتیجه تعامل مدیران شهری با دولت و دیگر قوا و نیز تلاش ها برای فرهنگ سازی بین شهروندان چطور در حوزه میدانی، عملیاتی می شود تا زین پس شهروندان شاهد شهری با مولفه های بهتر زیست پذیری باشند.

گزارش از عاطفه نژادسالاری
تهرام/9353/ 1008
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.