پسماند یا همان زباله به این دلیل که سالانه میلیون‌ها دلار درآمدزایی برای بسیاری از کشورها به همراه دارد، در دنیا به عنوان طلای کثیف شناخته شده است، اما این طلای کثیف در ایران به دلیل فقدان تامین مالی، آگاهی پایین و کاربرد نامناسب راه‌حل‌های فنی، به بحرانی تبدیل شده است که روزانه علاوه بر این که حجم بالایی از اعتبار شهرداری‌ها را هدر می‌دهد سلامت مردم را نیز نشانه گرفته است.
جمع‌آوری و دفع ضعیف پسماند جامد شهری موجب ایجاد آلودگی‌های مختلف میشود. پسماندهای انباشته‌شده موجب پرورش موجودات و حشرات بیماری‌زا میشود و پسماندهای تخلیه شده در بستر دریاها و فرسایش محل‌های دفع پسماند ساحلی در نهایت به آلودگی دریا منجر میشود.
کارشناسان همواره از تفکیک زباله از مبدا به عنوان یک راه‌حل تاثیرگذار در مدیریت پسماند نام می‌برند. براساس آمار رسمی اعلامی از سوی مدیران شهرداری تهران، سهم تفکیک زباله از مبدا در شهر تهران معادل 5 درصد است. با وجود این اگر حتی بپذیریم که آمار اعلام شده دقیق است اما حاکی از آن است که مدیریت پسماند در پایتخت به سنتی‌ترین شکل ممکن انجام میشود. در حالی که براساس طرح جامع مربوط به این حوزه بنا بود تا پایان سال 90 همه پسماندهای عادی به‌صورت تفکیک شده جمع‌آوری شوند. در حال حاضر تفکیک زباله در کشورهای توسعه‌یافته به یک اقدام رایج از سوی شهروندان بدل شده و فرهنگ‌سازی صورت گرفته در این حوزه سبب میشود تا شهروندان به‌صورت اختیاری به این فرآیند اقدام کنند.
همین ماه گذشته بود که نماینده و رئیس دفتر اسکان بشر سازمان ملل متحد در ایران، در جریان برگزاری هجدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن، وضعیت مدیریت پسماند در شهر تهران را در مقایسه با الگوی استاندارد جهانی بحرانی توصیف کرد.
«سیامک مقدم» مدیریت پسماند جامد را کاهش میزان پسماندی که تولید میشود و تضمین اینکه آن زباله‌ای که تولید میشود به‌صورتی مسئولانه دفع شود، تعریف کرد. وی مهم‌ترین چالش‌های کنونی در حوزه مدیریت پسماند را عدم تفکیک زباله‌ها، عدم محدودیت در تولید زباله، محدود بودن قوانین و مقررات مشوق – بازدارنده در زمینه مدیریت پسماند و اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی ناکافی دانست و افزود: با توجه به اینکه نیازها و رویکردهای مدیریت پسماند شهری از شهری به شهر دیگر متفاوت است، برنامه اسکان بشر ملل متحد توصیه می‌کند که راهکارها براساس سرمایه‌ها و نقاط قوت شهرها توسط سیستم مدیریت پسماند رسمی، غیررسمی یا بخش‌های سرمایه‌گذاری کوچک اتخاذ شوند.
دیروز محمود میرلوحی در نود و هفتمبن جلسه شورای شهر تهران از لزوم تشکیل شورای عالی پسماند سخن به میان آورد و تاکید کرد: باید در سطح کلان به مساله پسماند نگاه شود. وی افزود: ما سالانه حدود 200 میلیارد تومان برای 14 هزار هکتار فضای سبزمان هزینه می‌کنیم اما اگر همین تلاش و هزینه را صرف مساله پسماند کنیم شاید بتوانیم آن را مدیریت کنیم. ما روزانه 9 هزار تن پسماند تولید می‌کنیم و سرانه آن بالاست.
کارشناسان می‌گویند هر فرد تهرانی به‌طور متوسط سالانه شش برابر وزن خود زباله تولید می‌کند. این اطلاعات نشان می‌دهد که متوسط سرانه زباله تولید شده در تهران 320 کیلوگرم و ارزش روزانه زباله تولید شده در تهران 1800 میلیون ریال است. سرانه تولید روزانه زباله در جهان250 تا 300 گرم است که در ایران این عدد برابر با 600 گرم است. زباله تولید شده در شمال‌شهر تهران طبق مطالعات انجام شده حداقل دوبرابر میانگین آن در سطح کشور وچهاربرابر استاندارد جهانی است. تعداد دفعات جمع‌آوری زباله در تهران دو تا سه‌بار در روز است که این مقدار در کشورهای جهان 2 تا 3 بار در هفته است.
مدیریت پسماند فقط به تهدید سلامتی شهروندان و کوتاه شدن دست شهرداری از خوان زباله محدود نمی‌شود، بلکه ضعف در مدیریت طلای کثیف زمینه ساز شکل گیری مافیای زباله نیز شده است. مافیای که زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی فراوان است و حتی شهرداری تهران از رقابت با آن باز مانده است. روزانه هزاران تن زباله در تهران تولید میشود که بخش اعظم آن به دست مافیای زباله می‌افتد و بخش کمی از آن توسط ماموران شهرداری جمع‌آوری میشود. مافیای زباله آن قدر قوی شده که سازمان مدیربت پسماند شهرداری تهران از آنها عقب افتاده و با عجز آنان را مافیای زباله خطاب می‌کنند.
چند وقت پیش مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از مافیای قوی، جمع‌آوری زباله خشک در تهران خبر داد. «رضا عبدلی» گفت: چون این کار سود زیادی دارد، اگر بخواهیم آنها را ساماندهی کنیم، مقاومت خواهند کرد. گویا شهرداری تهران از رقابت و مقابله با مافیایی که ثروت رها شده در تهران را به جیب می‌زنند، بازمانده است.
به گفته عبدلی، شهرداری تهران ماهانه 9هزار تن زباله از شهر تهران جمع‌آوری می‌کند که سالانه هزینه‌ای معادل 430میلیارد تومان روی دست شهرداری می‌گذارد و در مقابل درآمد شهرداری از تفکیک زباله در سال جاری فقط 30میلیارد تومان است. این در حالی است که بسیاری از کشورهای جهان با تفکیک زباله و بازیافت آن اقدام به تولید ثروت می‌کنند.
مافیای زباله در حالی دست شهرداری را از خوان زباله کوتاه کرده و از کیسه‌های زباله برای خود کیسه طلا دوخته‌اند که با توجه به مشکلات مالی شهرداری‌ها این ثروت می‌تواند به عنوان یک درآمد پایدار به حساب شهرداری تهران برود تا این شهر را از بلای تراکم‌فروشی و تکیه بر درآمدهای ناپایدار و تمام شدنی نجات دهد.
حال ناخوش مدیریت پسماند کشور موجب واکنش مدیر کل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز شد. علی مریدی که به ضرورت اصلاح نحوه مدیریت پسماند کشور معتقد است، با بیان این اینکه مدیریت پسماند می‌تواند فرصت اشتغال‌زایی برای جامعه ما فراهم کند، به ایسنا گفت: تجربه جهانی نشان می‌دهد زباله و مدیریت درست آن در تولید ارزش‌افزوده نقش بسیاری دارد، به حدی که در شرایط حاضر، صنعت بازیافت 15 درصد تولید ناخالص داخلی برخی کشورها را تشکیل می‌دهد و فرصت شغلی بسیاری هم ایجاد می‌کند.
این کارشناس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه مدیریت پسماند در ایران حال و روز خوبی ندارد، از واردات پلاستیک کهنه از کشور عراق به منظور استفاده در صنعت بازیافت کشور، خبر داد و گفت: جای تاسف دارد که در کشور ما به جای اینکه پلاستیک کهنه و آشغال‌های خشک را از مردم خودمان بخریم و در بازیافت استفاده کنیم، اقدام به خرید و واردات پلاستیک کهنه از عراق می‌کنیم. دلیل این وضعیت آن است که در ایران زباله‌های خشک از جمله پلاستیک‌ها به درستی به دست صنایع بازیافت داخل کشور نمی‌رسد و مجبور می‌شویم از کشور همسایه آشغال وارد کنیم.
مریدی تاکید کرد: وزارت کشور و شهرداری‌ها متولی مدیریت پسماند شهری هستند و سازمان حفاظت محیط زیست نیز ناظر عالی این موضوع است. باید تاکید کنم که حال و روز مدیریت پسماند کشور از جمله پسماند شهری خوب نیست و پیشنهاد و برنامه سازمان حفاظت محیط زیست این است که در مدیریت پسماند، تفکیک از مبدا و کاهش تولید زباله در اولویت قرار گیرد همچنین شهرداری‌ها باید از طرح‌های جمع‌آوری پسماندهای خشک از طریق استارت‌آپ‌ها حمایت کنند. شک نکنید چنین طرح‌هایی بیش از اینکه به کمک مالی نیاز داشته باشد به حمایت‌های قانونی نیازمند است.
مدیریت ضعیف پسماندهای جامد و اثرات منفی ناشی از آن زمانی که با شهرنشینی، رشد اقتصادی ومهاجرت افراد همراه میشود، تبعات جبران ناپذیری به بار خواهد آورد. بدون شک اگر برای رسیدگی به این مشکل دولت‌ها استراتژی مناسب نداشته باشند در هر سطحی از توسعه هم قرار گیرند علاوه بر هزینه‌های هنگفت، اثرات قابل‌توجه آنها بر سلامت انسان و محیط‌زیست را احساس خواهند کرد.
روزنامه همدلی
7247
انتهای پیام جمع‌آوری و دفع ضعیف پسماند جامد شهری موجب ایجاد آلودگی‌های مختلف میشود. پسماندهای انباشته‌شده موجب پرورش موجودات و حشرات بیماری‌زا میشود و پسماندهای تخلیه شده در بستر دریاها و فرسایش محل‌های دفع پسماند ساحلی در نهایت به آلودگی دریا منجر میشود.
کارشناسان همواره از تفکیک زباله از مبدا به عنوان یک راه‌حل تاثیرگذار در مدیریت پسماند نام می‌برند. براساس آمار رسمی اعلامی از سوی مدیران شهرداری تهران، سهم تفکیک زباله از مبدا در شهر تهران معادل 5 درصد است. با وجود این اگر حتی بپذیریم که آمار اعلام شده دقیق است اما حاکی از آن است که مدیریت پسماند در پایتخت به سنتی‌ترین شکل ممکن انجام میشود. در حالی که براساس طرح جامع مربوط به این حوزه بنا بود تا پایان سال 90 همه پسماندهای عادی به‌صورت تفکیک شده جمع‌آوری شوند. در حال حاضر تفکیک زباله در کشورهای توسعه‌یافته به یک اقدام رایج از سوی شهروندان بدل شده و فرهنگ‌سازی صورت گرفته در این حوزه سبب میشود تا شهروندان به‌صورت اختیاری به این فرآیند اقدام کنند.
همین ماه گذشته بود که نماینده و رئیس دفتر اسکان بشر سازمان ملل متحد در ایران، در جریان برگزاری هجدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن، وضعیت مدیریت پسماند در شهر تهران را در مقایسه با الگوی استاندارد جهانی بحرانی توصیف کرد.
«سیامک مقدم» مدیریت پسماند جامد را کاهش میزان پسماندی که تولید میشود و تضمین اینکه آن زباله‌ای که تولید میشود به‌صورتی مسئولانه دفع شود، تعریف کرد. وی مهم‌ترین چالش‌های کنونی در حوزه مدیریت پسماند را عدم تفکیک زباله‌ها، عدم محدودیت در تولید زباله، محدود بودن قوانین و مقررات مشوق – بازدارنده در زمینه مدیریت پسماند و اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی ناکافی دانست و افزود: با توجه به اینکه نیازها و رویکردهای مدیریت پسماند شهری از شهری به شهر دیگر متفاوت است، برنامه اسکان بشر ملل متحد توصیه می‌کند که راهکارها براساس سرمایه‌ها و نقاط قوت شهرها توسط سیستم مدیریت پسماند رسمی، غیررسمی یا بخش‌های سرمایه‌گذاری کوچک اتخاذ شوند.
دیروز محمود میرلوحی در نود و هفتمبن جلسه شورای شهر تهران از لزوم تشکیل شورای عالی پسماند سخن به میان آورد و تاکید کرد: باید در سطح کلان به مساله پسماند نگاه شود. وی افزود: ما سالانه حدود 200 میلیارد تومان برای 14 هزار هکتار فضای سبزمان هزینه می‌کنیم اما اگر همین تلاش و هزینه را صرف مساله پسماند کنیم شاید بتوانیم آن را مدیریت کنیم. ما روزانه 9 هزار تن پسماند تولید می‌کنیم و سرانه آن بالاست.
کارشناسان می‌گویند هر فرد تهرانی به‌طور متوسط سالانه شش برابر وزن خود زباله تولید می‌کند. این اطلاعات نشان می‌دهد که متوسط سرانه زباله تولید شده در تهران 320 کیلوگرم و ارزش روزانه زباله تولید شده در تهران 1800 میلیون ریال است. سرانه تولید روزانه زباله در جهان250 تا 300 گرم است که در ایران این عدد برابر با 600 گرم است. زباله تولید شده در شمال‌شهر تهران طبق مطالعات انجام شده حداقل دوبرابر میانگین آن در سطح کشور وچهاربرابر استاندارد جهانی است. تعداد دفعات جمع‌آوری زباله در تهران دو تا سه‌بار در روز است که این مقدار در کشورهای جهان 2 تا 3 بار در هفته است.
مدیریت پسماند فقط به تهدید سلامتی شهروندان و کوتاه شدن دست شهرداری از خوان زباله محدود نمی‌شود، بلکه ضعف در مدیریت طلای کثیف زمینه ساز شکل گیری مافیای زباله نیز شده است. مافیای که زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی فراوان است و حتی شهرداری تهران از رقابت با آن باز مانده است. روزانه هزاران تن زباله در تهران تولید میشود که بخش اعظم آن به دست مافیای زباله می‌افتد و بخش کمی از آن توسط ماموران شهرداری جمع‌آوری میشود. مافیای زباله آن قدر قوی شده که سازمان مدیربت پسماند شهرداری تهران از آنها عقب افتاده و با عجز آنان را مافیای زباله خطاب می‌کنند.
چند وقت پیش مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از مافیای قوی، جمع‌آوری زباله خشک در تهران خبر داد. «رضا عبدلی» گفت: چون این کار سود زیادی دارد، اگر بخواهیم آنها را ساماندهی کنیم، مقاومت خواهند کرد. گویا شهرداری تهران از رقابت و مقابله با مافیایی که ثروت رها شده در تهران را به جیب می‌زنند، بازمانده است.
به گفته عبدلی، شهرداری تهران ماهانه 9هزار تن زباله از شهر تهران جمع‌آوری می‌کند که سالانه هزینه‌ای معادل 430میلیارد تومان روی دست شهرداری می‌گذارد و در مقابل درآمد شهرداری از تفکیک زباله در سال جاری فقط 30میلیارد تومان است. این در حالی است که بسیاری از کشورهای جهان با تفکیک زباله و بازیافت آن اقدام به تولید ثروت می‌کنند.
مافیای زباله در حالی دست شهرداری را از خوان زباله کوتاه کرده و از کیسه‌های زباله برای خود کیسه طلا دوخته‌اند که با توجه به مشکلات مالی شهرداری‌ها این ثروت می‌تواند به عنوان یک درآمد پایدار به حساب شهرداری تهران برود تا این شهر را از بلای تراکم‌فروشی و تکیه بر درآمدهای ناپایدار و تمام شدنی نجات دهد.
حال ناخوش مدیریت پسماند کشور موجب واکنش مدیر کل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز شد. علی مریدی که به ضرورت اصلاح نحوه مدیریت پسماند کشور معتقد است، با بیان این اینکه مدیریت پسماند می‌تواند فرصت اشتغال‌زایی برای جامعه ما فراهم کند، به ایسنا گفت: تجربه جهانی نشان می‌دهد زباله و مدیریت درست آن در تولید ارزش‌افزوده نقش بسیاری دارد، به حدی که در شرایط حاضر، صنعت بازیافت 15 درصد تولید ناخالص داخلی برخی کشورها را تشکیل می‌دهد و فرصت شغلی بسیاری هم ایجاد می‌کند.
این کارشناس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه مدیریت پسماند در ایران حال و روز خوبی ندارد، از واردات پلاستیک کهنه از کشور عراق به منظور استفاده در صنعت بازیافت کشور، خبر داد و گفت: جای تاسف دارد که در کشور ما به جای اینکه پلاستیک کهنه و آشغال‌های خشک را از مردم خودمان بخریم و در بازیافت استفاده کنیم، اقدام به خرید و واردات پلاستیک کهنه از عراق می‌کنیم. دلیل این وضعیت آن است که در ایران زباله‌های خشک از جمله پلاستیک‌ها به درستی به دست صنایع بازیافت داخل کشور نمی‌رسد و مجبور می‌شویم از کشور همسایه آشغال وارد کنیم.
مریدی تاکید کرد: وزارت کشور و شهرداری‌ها متولی مدیریت پسماند شهری هستند و سازمان حفاظت محیط زیست نیز ناظر عالی این موضوع است. باید تاکید کنم که حال و روز مدیریت پسماند کشور از جمله پسماند شهری خوب نیست و پیشنهاد و برنامه سازمان حفاظت محیط زیست این است که در مدیریت پسماند، تفکیک از مبدا و کاهش تولید زباله در اولویت قرار گیرد همچنین شهرداری‌ها باید از طرح‌های جمع‌آوری پسماندهای خشک از طریق استارت‌آپ‌ها حمایت کنند. شک نکنید چنین طرح‌هایی بیش از اینکه به کمک مالی نیاز داشته باشد به حمایت‌های قانونی نیازمند است.
مدیریت ضعیف پسماندهای جامد و اثرات منفی ناشی از آن زمانی که با شهرنشینی، رشد اقتصادی ومهاجرت افراد همراه میشود، تبعات جبران ناپذیری به بار خواهد آورد. بدون شک اگر برای رسیدگی به این مشکل دولت‌ها استراتژی مناسب نداشته باشند در هر سطحی از توسعه هم قرار گیرند علاوه بر هزینه‌های هنگفت، اثرات قابل‌توجه آنها بر سلامت انسان و محیط‌زیست را احساس خواهند کرد.
روزنامه همدلی
7247
کپی شد
