جزئیات جدید از کودتای سیاسی در عربستان

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت: در روز سه شنبه بیست و یکم ژوئن  شاهزاده «محمد بن نایف» ولیعهد سابق عربستان و شخصیت قوی در دستگاه امنیتی این کشور در طول دو دهه گذشته، تماسی تلفنی از ملک «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان در طبقه چهارم از کاخ پادشاهی در مکه دریافت کرد.

یک منبع نزدیک به شاهزاده محمد بن نایف گفت که ملک سلمان به بن نایف در نشستی دستور داد که از مقام خود به نفع شاهزاده« محمد بن سلمان» پسر مورد علاقه اش کنار برود زیرا وی به داروهای مسکن که بر اداره امور توسط ولیعهد و تصمیم گیری هایش در این مقام ،تأثیر می گذارد معتاد است.

این منبع گفت که « ملک سلمان برای دیدن بن نایف آمد و هر دو در اتاق تنها بودند و به او گفت: از تو می خواهم که کناره گیری کنی، زیرا تو به نصحیت ها گوش ندادی و اعتیادت را که به شکل خطرناکی بر تصمیم هایت تأثیر  می گذارد را درمان نکردی».

جزئیات جدید درباره نشست استثنائی ملک سلمان و ولیعهدش که به مثابه کودتای کاخ بود به تشریح حوادثی که رهبری جدید در بزرگترین کشور صادر کننده نفت در جهان تشکیل داد، کمک می کند.

رویترز نتوانسته است که از مساله اعتیاد محمد بن نایف مطمئن شود و مسئولان کاخ پادشاهی حاضر به پاسخ دادن به پرسش های زیاد درباره دلایل برکناری بن نایف نشدند.

لیکن منابع مطلع گفتند که پادشاه برای رساندن پسرش به کرسی پادشاهی اصرار داشت و از مشکل اعتیاد محمد بن نایف برای سرنگونی اش استفاده کرد.

سه نفر از کسانی که به تحولات دیوان پادشاهی و چهار مسئول عرب مرتبط با خاندان آل سعود حاکم بر عربستان و برخی دیپلمات ها در منطقه به رویترز گفتند که محمد بن نایف از دریافت دستور کناره گیری اش، شگفت زده شد.

یک منبع سیاسی نزدیک به بن نایف گفت:« شوکی برای محمد بن نایف بود.کودتا بود. هرگز آماده آن نبود».

این منابع گفتند که محمد بن نایف هرگز پیش بینی نمی کرد که مقامش را به نفع محمد بن سلمان از دست بدهد؛ بن سلمانی که بن نایف بر این باور است که چندین اشتباه سیاسی مانند درگیر کردن عربستان در بحران یمن و لغو مزایای مالی کارکنان دولتی، مرتکب شده است.

این منبع نزدیک به محمد بن نایف این مساله را پذیرفت که بن نایف دارای مشکلاتی در سلامتی اش بود که پس از تلاش یک مهاجم وابسته به گروه القاعده برای منفجر کردن خودش در  نزدیکی او در کاخش در سال 2009 بیشتر شد. سه منبع دیگر در عربستان سعودی و چهار مسئول عرب مرتبط با خاندان حاکم بر عربستان این مشکلات در سلامتی اش را مورد تأیید قرار دادند.

یک منبع عربی که دارای روابط با عربستان است نیز روایت مشابهی درباره نشستی که در آن ملک سلمان از شاهزاده محمد بن نایف خواست که به دلیل اعتیادش به داروهای مسکن از مقامش کناره گیری کند، ارائه کرد.

کودتای کاخ

پادشاه عربستان سعودی پیش از برگزاری نشست شورای امور سیاسی و امنیتی که قرار بود در ساعت یازده شب برگزار شود، از خود تحرک نشان داد لیکن چند ساعت قبل از آن بن نایف تماس تلفنی معمولی از محمد بن سلمان دریافت کرد که در آن بن سلمان به بن نایف اطلاع داد که پادشاه می خواهد او را ببیند.

در ساعت های نخست نشستی که شاهد برکناری محمد بن نایف شد، به شورای بیعت که از اعضای برجسته خاندان آل سعود تشکیل می شود، این برکناری با نامه ای با مهر پادشاه اطلاع داده شد.

در نامه که مشاوران محمد بن سلمان آن را تدوین کردند آمده است که بن نایف از مشکل سلامتی و اعتیاد به داروها رنج می برد و تلاش ها برای قانع کردن او به ترک اعتیاد فایده ای نداشته است.

منبع نزدیک به بن نایف خلاصه ای از نامه را ذکر کرد که می گوید با توجه این اوضاع سلامتی بن نایف که خطرناک است وی از مقامش برکنار و محمد بن سلمان به جای وی منصوب می شود.

نامه تلفنی برای اعضای بیعت خوانده شد این در حالی بود که محمد بن نایف در اتاقی در طول شب منزوی شد و موبایلش از او گرفته شد و ارتباط میان وی و معاونانش قطع شد و محافظانش نیز با یگان هایی از نیروهای ویژه در وزارت کشور تغییر کردند.

کاخ دو فرستاده از اعضای شورای بیعت را برای گرفتن امضاهای آنها فرستاد و همه اعضای 34 نفره این شورا به استثنای سه نفر آن را امضا کردند و طرح موفق شد.

مکالمات اعضای شورای بیعت که هوادار کنار زدن شاهزاده محمد بن نایف بودند ضبط شد و توسط مشاور دیوان پادشاهی برای نشان دادن شدت قدرت هواداران کناره گیری اش برای بن نایف پخش شد. همچنین هدف از این کار جلوگیری از هر گونه تمایل ولیعهد 57 ساله برای مقاومت بود.

به گفته دو منبع سعودی که با خاندان حاکم در ارتباط هستند، سه نفر از اعضای شورای بیعت با سرنگونی بن نایف مخالفت کردند که عبارتند از «احمد بن عبدالعزیز» وزیر سابق کشور،«عبدالعزیز بن عبدالله»نماینده خانواده ملک «عبدالله» پادشاه سابق و  شاهزاده «محمد بن سعد» معاون سابق امیر ریاض که.بیان دیدگاه هایشان را نیافته اند.

با فرا رسیدن بامداد شاهزاده محمد بن نایف تسلیم شد و به مشاور دیوان پادشاهی اطلاع داد که آماده دیدار با پادشاه است. نشست با پادشاه کوتاه بود و بن نایف با کناره گیری و امضای سندی در این زمینه موافقت کرد.

مشاور گفت که وقتی محمد بن نایف مقر اقامت پادشاه را ترک کرد با دیدن شاهزاده محمد بن سلمان شگفت زده شد زیرا بن سلمان در انتظارش بود. شاهزاده محمد بن سلمان  شاهزاده محمد بن نایف را در آغوش گرفت و او را بوسید در حالی که دوربین های تلویزیونی این صحنه را ضبط کردند.

پس از اندکی بیانیه ای که از قبل آماده بود، صادر شد؛ بیانیه ای که در آن ملک سلمان دستور تعیین پسرش به عنوان ولیعهد را اعلام می کرد. این همان تصویری بود که رسانه های عربستانی و کشورهای حاشیه خلیج فارس طی ساعت ها و روزهای بعد پخش کردند.

حصر خانگی

یک منبع گفت که محمد بن نایف همچنان در حصر خانگی به سر می برد تا پس از سرنگونی اش منزوی بماند و به هیچ کس به جز اعضای خانواده اش اجازه دیدار با وی داده نمی شود. این منبع افزود که بن نایف تماس تلفنی دریافت نمی کند. در هفته اخیر نیز به وی اجازه دیدار با کسی جز مادر پیرش به همراه محافظان جدید که اخیر مامور همراهی اش شدند، داده نشده است. لیکن این مسئول عربستانی گفت که وی میهمانانی از جمله پادشاه و ولیعهد جدید را پذیرفته است.

این منبع یادآوری کرد که شاهزاده محمد بن نایف دوست دارد که به همراه خانواده اش به سوئیس یا لندن برود لیکن ملک سلمان و شاهزاده محمد پسرش تصمیم گرفتند که وی باید در عربستان بماند. این منبع تأکید کرد که بن نایف« گزینه دیگری به جز پذیرفتن این تصمیم ندارد».

کاخ سفید و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا) در این باره واکنشی نشان نداده اند. یک مسئول بلندپایه در دولت آمریکا گفت که واشنگتن می دانست که شاهزاده محمد بن سلمان فرد مورد علاقه پادشاه بود لیکن ابهامات شدیدی وجود دارد.

برخی از مسئولان عربستانی و غربی ارتقای مقام محمد بن سلمان را پیش بینی کرده بودند لیکن این اتفاق زودتر از پیش بینی ها با اخراج عجولانه بن نایف از صحنه، رخ داد.

از زمان به قدرت رسیدن ملک سلمان نشانه های روشنی مبنی بر اینکه محمد بن سلمان بر محمد بن نایف ارحجیت دارد وجود داشت؛ امری که باعث شد فضا برای شاهزاده جوان به منظور کنار زدن ولیعهد سابق مهیا شود.

پادشاه 81 ساله عربستان سعودی اختیارات بی سابقه ای به محمد بن سلمان پسرش داد که محمد نیز از این اختیارات برای تغییر کسانی که بالاترین پست ها را در بخش های سیاسی،نفت، امنیت و سازمان اطلاعات مورد استفاده قرار داد. برخی دیپلمات ها و منابع سیاسی و امنیتی عربستانی می گویند که وی این عزل و نصب ها را در بیشتر مواقع بدون علم و آگاهی شاهزاده محمد بن نایف انجام می داد.

از زمانی که ملک سلمان در دو سال پیش پادشاه شد، شاهزاده محمد بن سلمان مردان خود را در مقام های مهمی نصب کرد و کار وزارت کشور که به عهده محمد بن نایف بود دخالت می کرد و برخی افسران را منصوب و برخی دیگر را نیز ارتقا و برخی را برکنار کرد بدون آن که به بن نایف به عنوان وزیر کشور اطلاع دهد.

این منابع گفتند که مساله جانشینی از سال 2015 و زمانی آغاز شد که دفتر شاهزاده محمد بن نایف منحل و با دفتر پادشاهی ادغام شد؛ امری که باعث شد بن نایف نتواند در آینده حمایتی بدست آورد. در پی این رخداد، «سعد الجابری» مشاور امنیتی شاهزاده بن نایف برکنار شد.

زمانی که «دونالد ترامپ»رئیس جمهور جدید آمریکا وارد کاخ سفید شد، شاهزاده محمد بن سلمان در برقراری تماس با واشنگتن برای تغییر حمایت قوی نهادهای امنیتی و اطلاعاتی آمریکا  از بن نایف به دلیل موفقیت وی در غلبه بر القاعده در آمریکا، موفق شد.

منبع نزدیک به محمد بن نایف به خبرگزاری رویترز گفت که عملیات تغییر در پی برقراری روابط قوی بن سلمان با « جارد کوشنر» داماد و مشاور ترامپ گامی به جلو پیش رفت.

یکی از مسئولان در کاخ سفید زمانی که درباره ارتباط کوشنر با محمد بن سلمان پرسیده شد، حاضر به پاسخ نشد.

با صعود ناگهانی محمد بن سلمان گمانه زنی های اکنون توسط دیپلمات ها و مسئولان سعودی و عرب می شود مبنی بر اینکه ملک سلمان آماده کناره گیری از قدرت به نفع پسرش است.

یک منبع سعودی به نقل از یک شاهد در کاخ پادشاهی گفت که ملک سلمان بیانیه ای را این ماه ضبط کرده است که در آن کناره گیری اش از کرسی پادشاهی به نفع پسرش را اعلام می کند و این بیانیه ای ممکن است هر آن پخش شود و چه بسا در ماه سپتامبر پخش شود.