احتمال فروپاشی شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب با هم/ توطئه عربستان و متحدانش برای قطر چیست؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در یادداشتی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم نوشت: کنفرانس مطبوعاتی چهار وزیر خارجه کشورهای دشمن قطر که در پی نشست «هماهنگی» برای اتخاذ تدابیر لازم پس از پایان مهلت 12 روزه که به کشور قطر داده شد تا به خواسته هایی که به این کشور ارائه شد، پاسخ دهد، را دنبال کردیم که پیش از اقدام برای خوانش تحلیلی عمیق از موضع گیری ها و قبل از تلاش برای نتیجه گیری از اقدام های آینده، چند مساله اساسی و خطرناک است که باید درباره آنها تأمل کرد:

اول: توافق چهار وزیر به واکنش قطر به درخواست های آنها منفی بود و فاقد هر گونه مضمونی است و بر اساس توصیف های «سامح شکری» وزیر خارجه مصر بازتاب دهنده عقب نشینی نیست و این یعنی پایان میانجی گری کویت و انتقال به مرحله تنش بیشتر است.

دوم: استفاده آقای شکری از لحن«جنگ طلبانه»و کلمات بسیار خشن بازتاب دهنده تدابیر احتمالی است مانند این سخنانش که باید«قاطعیت» به خرج داد و در«بازدارندگی» از هر کسی که از تروریسم حمایت می کند باید« سرنوشت را تعیین کرد» و با قطر هیچ تسامحی صورت نمی گیرد و چهار کشور فقط اتهام ها پراکنی نمی کنند بلکه مدارک و اسناد ثابت کننده دارند، حالا آیا ما در برابر«توفان قاطعیت» جدید علیه قطر هستیم؟ آیا این زبان دو شاهزاده محمد بن زاید و محمد بن سلمان نیست؟

سوم: ادامه تحریم سیاسی و اقتصادی تا عقب نشینی قطر از مواضعش و بر آورده کردن تمام تعهداتش در توافقنامه ریاض و تدابیر جدید با دقت بررسی شده و رایزنی ها درباره آن ادامه پیدا می کند به عبارتی دیگر قطر همه خواسته های 13 گانه را بپذیرد و پرچم سفید را برای تسلیم بدون هر گونه شرطی بپذیرد.

چهارم: تعلیق عضویت قطر در شورای همکاری خلیج فارس به نشست آینده موکول می شود بدون مشخص کردن سطح نمایندگی در آن. حالا آیا این مساله در نشست اضطراری وزرای خارجه که طی روزها یا هفته های آینده یا در کنفرانس سالیانه سران در ماه دسامبر آینده  مورد بررسی قرار می گیرد؟

پنجم: شیخ« خالد آل خلیفه» وزیر خارجه بحرین گفت که اتهام تروریسم فقط به اعضا و رهبران جنبش اخوان زده نمی شود بلکه متوجه هر کسی می شود که با اخوان همبستگی می کند و کسانی که همبستگی می کنند به اتهام مشابه اتهام خوان(تروریسم) محاکمه می شوند؛ این یعنی هر کسی که حکومت ها را تأیید نکند و اقدامات شان علیه جنبش اخوان را مورد انتقاد قرار دهد به ویژه در زمینه بازداشت یا زندان آنها، ممکن است خودش را در قفس اتهام ببیند حتی اگر لیبرال یا سکولار باشد. بدین ترتیب چه بسا در صورت اجرای این قانون میلیون ها نفر بازداشت و ده ها هزار دادگاه اگر نگوییم صدها هزار دادگاه برای برآورده کردن این نیاز ها باید ایجاد شود.

ششم: شیخ«عبدالله بن زاید» وزیر خارجه امارات تأکید کرد که چهار کشور برای مجازات قطر به جامعه بین المللی رجوع نمی کنند بلکه تدابیری را که باور دارند، مناسب هستند را  به عنوان کشورهای دارای حاکمیت و حق اقدام در چارچوب قوانین بین المللی و برای حمایت از منافع خود اتخاذ می کنند و این یعنی همه احتمال ها از جمله دخالت نظامی وجود دارد.

 هفتم:همه چهار وزیر خارجه جمله ها و اتهام های مشابه را نه فقط درباره دست داشتن قطر در حمایت از تروریسم بلکه درباره حمایت مالی و تحریک به تررویسم و گسترش نفرت تکرار کردند و اینها اموری است که باید فورا متوقف شان کند و اگر پایبند نباشد و خواسته ها را اجرا نکند، تدابیر لازم در این زمینه اتخاذ می شود.

هشتم: آقای الجبیر میان ایران و ترکیه تمایز قائل شد. وزیر خارجه عربستان سعودی در حالی که ایران را متهم کرد (مدعی شد) که کشور اول حامی تروریسم در جهان است و طبیعی است که از قطر که از تروریسم حمایت می کند، حمایت کند ، موضع گیری ترکیه در بحران قطر  را «بی طرفانه»(!)توصیف کرد. آیا این تمایز بر اساس طایفه گرایی به دلیل آن که ایران «شیعه» و دومی «سنی» است صورت گرفته است یا به دلیل احتمال تغییر زودهنگام در موضع گیری ترکیه صورت گرفته است که از قطر حمایت می کند؟

نهم: اهمیت دیدار قاهره نه فقط در سرعت برگزاری آن در پایتخت مصر و نه در یکی از پایتخت های کشورهای حاشیه خلیج فارس نهفته است آن هم یک روز پس از پایان دو ضرب الاجل بلکه در این نهفته است که متبلور کننده «تجمع» مصری -خلیجی(خلیج فارس)جدید است که ممکن است تبدیل به جایگزین شورای همکاری خلیج فارس شود و چه بسا جایگزین اتحادیه عرب نیز بشود به مانند گروه کشورهای«اعلام دمشق» که پس از بحران کویت در سال 1990 تشکیل شد.

برای آن که خوانش واقعی این نشست و نتایج آن و مواضعی که در آن توسط وزرای خارجه چهار کشور اتخاذ شد، کامل شود باید در دو اتفاق مرتبط با آن به شکل مستقیم و کامل کننده آن درنگ کرد:

اول: نشستی که رؤسای دستگاه های اطلاعات عربستان، مصر، امارات و بحرین پیش از برگزاری نشست وزرای خارجه همین کشور و در خود پایتخت مصر برگزار شد.

دوم: تماس تلفنی «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا با «عبدالفتاح السیسی» همتای مصری اش و تأکید ترامپ بر ضرورت پایبندی همه کشورها به تعهدات نشست ریاض در ماه می گذشته برای توقف حمایت مالی از تروریسم و مبارزه با عقاید افراطی و نیز دعوت همه طرف ها به مذاکرت به شکل سازنده به منظور حل نزاع با قطر.

ما بر این باور نیستیم که رؤسای دستگاه های اطلاعاتی در این چهار کشور در قاهره به منظور رایزنی درباره موج کشنده گرما که در حال حاضر خاورمیانه را در نوردیده نشست برگزار کردند بلکه به منظور«توطئه چینی» و تدوین طرح هایی برای چگونگی دخالت امنیتی و نظامی در قطر و کاشتن بذر اختلاف و چند دستگی داخل خاندان حاکم و ایجاد حالت هرج و مرج در عمق قطر برگزار شده است و چه بسا کار به اقدامات انفجار یا تحریک به موج اعتراض های مردمی و جذب مخالفان داخل و خارج از قطر و نیز سازماندهی کودتای داخلی برسد که برای حمایت از آن دخالت نظامی صورت می گیرد.

بیانیه صادر شده درباره جزئیات گفت و گوی تلفنی روسای جمهور مصر و آمریکا تا حدود زیادی ابهام دارد. در این بیانیه از قطر خواسته شده است که با تروریسم مبارزه کرده و به تصمیم های نشست ریاض در این زمینه پایبند باشد سپس می گوید که ترامپ رئیس جمهور آمریکا خواستار حل بحران با قطر از طریق مذاکره شد.

 ما همچنان بر این باوریم که ترامپ از موضع گیری های چهار کشور برای به زانو درآوردن کشور قطر و قرار دادن این کشور تحت قیمومیت و چه بسا تغییر نظام این کشور حمایت می کند زیرا اگر غیر از این را می خواست وزیر خارجه اش« رکس تیلرسون» را در سفری نجومی بین پایتخت های پنج کشور درگیر در نزاع می فرستاد و مامورش می کرد در منطقه بماند تا فتیله بحران پایین بیاید، آیا این چیز زیادی است؟

نشست وزرای چهار کشور عربی در قاهره ما را نگران نمی کند و توجه مان را جلب نمی کند به اندازه ای که نشست رؤسای دستگاه های اطلاعاتی ما را نگران کرده و توجه مان را جلب می کند. این رؤسا، رؤسای توطئه و تدوین طرح های دخالت در شکل های مختلف آن در اتاق های دربسته سیاه هستند و حاکمان واقعی آنها هستند اگر چنین هم نباشند روی تصمیم گیران در کشورهای شان بیشترین تأثیر را دارند.

ما همچنان در سایه سختگیری دو طرف بحران و عقب نشینی نکردن قطر از مواضعش و اصرارش بر حاکمیت خود و مخالفت با دیکته کردن ها به رغم فشارهای روز افزون و ادامه محاصره سیاسی و اقتصادی هستیم و احتمال های دخالت نظامی یا امنیتی یا هر دو با هم را بیشتر می دانیم.