از مهمترین بندهایی که انتظار می رود بیانیه پایانی شامل آن شود این است که گروه های مسلح شرکت کننده در کنفرانس به جنگ با تروریسم و جنگ با همه گروه هایی متعهد می شوند که در فهرست تروریسم قرار دارند به عبارتی تبدیل به «شوراهای بیداری» شوند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالبارای عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم به نشست آستانه برای حل بحران سوریه پرداخت و نوشت:موفقیت کنفرانس که روز اولش را به پایان رساند در خود برگزاری اش و نشستن دو هیأت مذاکره کننده رسمی از یک طرف و گروه های معارض مسلح از طرف دیگر روی یک میز و در یک اتاق است که این اتفاق دارای نشانه های زیادی در آینده است. دو طرف سلاح را به کناری نهاده و گفت و کو بر سر جزئیات را به عنوان مقدمه ای برای راه حل سیاسی آغاز کردند.
بازیگران، حاکمان و قوانین بازی تغییر کرد لیکن نیت ها و اهداف نهایی برای هر طرف شرکت کننده تغییر نکرده است. دولت، دیگر گروه های مسلح را جماعت های تروریستی خارج از قانون ،حداقل در کنفرانس، نمی داند و گروه های مسلح نیز دیگر دم زدن از «شورش» و براندازی نظام به عنوان پیش شرط هر گونه راه حل نهایی سیاسی نمی دانند بلکه نظام تبدیل به شریک اصلی در مذاکرات برای تثبیت توافق آتش بس به عنوان گام نخست قبل از کار اصلی شده است.
همه کنفرانس های صلح که درباره سوریه در سه سال گذشته برگزار شد و خود کنفرانس آستانه به دنبال «عادی سازی» و شکستن«دیوار روانی» میان معارضان و دولت سوریه بودند به همین دلیل طرفین با هم مشاجره می کنند و یکدیگر را متهم می کنند یا بر سر دستور العمل کنفرانس یا توزیع کرسی ها با هم دچار اختلاف می شوند؛ اینها نیز امور قابل پیش بینی است که در همه کنفرانس های مشابه رخ می دهد لیکن مهم نشستن و تبادل نظر و کاهش شدت «بزرگی» دشمنی است.
در ابتدا شورای مخالفان سوری بود(دوحه)،سپس ائتلاف مخالفان بود(استانبول) و بعد از اینها هیأت عالی مذاکرات به وجود آمد(ریاض) و اکنون نیز گروه های مسلح که روی زمین حضور دارند و نه در تبعیدگاه های مرفه هستند، در مذاکرات حضور دارند. این تحول بر اساس معیارهای سیاسی بسیار مهم است. مشروعیت معارضان از خارج به داخل سوریه منتقل شده است و این تحول بسیار مهم و نقطه عطف است.
معادله جدید باعث شده است که کشورهای عربی مانند عربستان و قطر که در بحران سوریه نقش اساسی بازی کردند و نیز کشورهای غربی به حاشیه رانده شوند و به همراه ایران دو قطب بروز کنند که نقش ها را میان خود تقسیم کرده اند یکی ترکیه نماینده رسمی گروه های مسلح معارض است و دیگری روسیه که وکیل دولت سوریه است.
آقای «محمد الشامی» عضو هیأت مذاکره کننده معارضان در کنفرانس آستانه در گفت و گویی با خبرگزاری آلمان «توافق» جدیدی را فاش کرد که محور آن عملیات انتقال سیاسی است بدون آن که جایگاه «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه دچار خدشه شود یعنی دولت ملی در سایه وی یعنی اسد رئیس جمهور سوریه تشکیل می شود و ترکیه و روسیه پشت این توافق هستند که اکنون در راهروهای هتل ریکسوس آستانه مطرح است و درباره اش سخن گفته می شود و هنوز به طور رسمی به هیأت های مذاکره کننده ارائه نشده است.
چیزی که آقای الشامی گفت که ما آن را محتمل تر می دانیم و به آن تمایل داریم. چیزی که باعث می شود به این نتیجه برسیم سخنانی است که چند روز پیش آقای «محمد شمیشیک» معاون نخست وزیر ترکیه در کنفرانس مشهور داووس در سوئیس مطرح کرد. شمیشیک اذعان کرد که «راه حل بحران سوریه بدون بشار اسد رئیس جمهور سوریه در حال حاضر امری غیر واقعی است» وی افزود:«اسد مسئول رنج های ملت سوریه است لیکن ما باید عملگرا و واقع گرا باشیم، اوضاع به شکل ریشه ای تغییر کرده است به همین دلیل دیگر ترکیه نمی تواند بر راه حل بدون اسد اصرار کند زیرا امری غیر واقعی است.
سخن گفتن دو ضامن کنفرانس آستانه(ترکیه و روسیه) درباره محدود بودن این کنفرانس فقط به جنبه های نظامی، بازتاب دهنده فرایند گمراه کننده عمدی است که این گونه القا کند که معارضان سیاسی در دو شق آن یعنی هیأت عالی مذاکرات یا ائتلاف مخالفان سوری در خارج به حاشیه رانده نشده اند. همچنین دعوت از «استفان دی میستورا» فرستاده ویژه سازمان ملل به سوریه برای حضور در آستانه و سخن گفتن از سرگیری کنفرانس ژنو در روز هشتم فوریه آینده برای نان دادن این است که مذاکرات کنونی در آستانه زیر چتر سازمان ملل و قطعنامه های آن صورت می گیرد به عبارتی نقش وی شاهد ناخواسته است زیرا تفاهم جدید روسیه و ترکیه صحنه را هدایت می کند و چه بسا دولت «دونالد ترامپ» جدید این واقعیت را فهمیده و از مشارکت در این کنفرانس با ادعای مشغول بودنش به مرتب کردن اوضاع اداری و پیکره دولت جدید امتناع کرد.
دکتر«برهان غلیون» اولین رئیس شورای مخالفان سوری زمانی که ترسش را از دو امر اساسی در زمان ارزیابی کنفرانس نشان داد، بر حق بود:
نخست: جدایی میان گروه های مسلح شرکت کننده در کنفرانس از معارضان سیاسی ، امری که منجر به وقوع شکاف در وحدت و جایگاه آنها می شود.
دوم: غیبت سازمان ملل و از دست رفتن جایگاهش به عنوان مرجع تصمیم گیری و جایگزینی آن با منابع تصمیم گیری دیگر و اشاره اش به ائتلاف روسی سوری جدید است.
این ترس ها در جای خود است، شکاف فقط میان گروه های مسلح که روی زمین حضور دارند با هیأت های سیاسی مقیم در تبعیدگاه ها نیست بلکه میان این گروه ها و گروه های مسلح دیگری است که روی زمین حضور دارند مانند گروه تروریستی «داعش» و «فتح الشام» و «احرار الشام» است. از مهمترین بندهایی که انتظار می رود بیانیه پایانی شامل آن شود این است که گروه های مسلح شرکت کننده در کنفرانس به جنگ با تروریسم و جنگ با همه گروه هایی متعهد می شوند که در فهرست تروریسم قرار دارند به عبارتی تبدیل به «شوراهای بیداری» شوند یعنی شوراهای بیداری ترکیه و روسیه.
کنفرانس آستانه در نظر ما تحول خطرناک تر در بحران سوریه و مهمترین «دستاوردی» است که روسیه پس از بازپس گیری حلب و دخالت نظامی اش در سوریه به دست آورد. این کنفرانس نخستین نشانه های آینده سوریه را مشخص می کند و شکل اساسی راه حل چند مرحله ای و سپس نهایی را ترسیم می کند.
