جمعیت مسیحیان غزه به طور تقریبی بین ۸۰۰ تا بیش از ۱,۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود، اما از زمان آغاز جنگ، صدها نفر از آن‌ها به کشورهایی مانند مصر، کانادا و استرالیا مهاجرت کرده‌اند.
به گزارش جماران، نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: «رامز سوری»، یکی از مسیحیان غزه، می‌گوید که امسال چیزی برای جشن گرفتن کریسمس ندارد. چهارده ماه پس از آغاز جنگ، او همچنان در کلیسای باستانی سنت پورفیریوس، واقع در شهر غزه، زندگی می‌کند؛ همان کلیسایی که سال گذشته در پی حمله هوایی اسرائیل، سه فرزندش را از دست داد. او می‌گوید: «امسال فقط مراسم مذهبی خود را برگزار می‌کنیم و دیگر هیچ. ما همچنان در عزادار هستیم و برای جشن گرفتن یا هر کار دیگری، جز دعا برای صلح، انگیزه‌ای نداریم.»
محاصره اسرائیلی-مصری؛ محدودیت‌هایی که زندگی را دشوار کرده‌اند
مسیحیان غزه سال‌ها تحت تأثیر جنگ‌های مداوم با اسرائیل و محاصره شدید اسرائیلی-مصری قرار داشته‌اند که محدودیت‌های شدیدی بر سفر، تجارت و زندگی روزمره اعمال کرده است. حکومت حماس نیز نگرانی‌هایی برای جامعه مسیحی ایجاد کرده است. اگرچه حماس گاهی اقدامات نمادینی مانند استقبال عمومی از تعطیلات مسیحی انجام داده، اما به گفته «خالد صایغ»، تحلیلگر سیاسی و مسیحی اهل غزه، این حکومت تأثیری منفی و محدودکننده بر جامعه مسیحیان گذاشته است.
از آزادی تا محدودیت: تغییرات زندگی مسیحیان پس از سال ۲۰۰۷
پیش از تصرف کامل غزه توسط حماس در سال ۲۰۰۷، مسیحیان این منطقه کریسمس را با آزادی بیشتری جشن می‌گرفتند. درخت کریسمس بزرگی در میدان اصلی شهر نصب می‌شد و گروه‌های موسیقی با لباس‌های رنگارنگ در خیابان‌ها رژه می‌رفتند و فضایی شاد ایجاد می‌کردند. اما اکنون، این آزادی‌ها محدود شده و جامعه مسیحی تحت فشار بیشتری قرار دارد.
کلیساها؛ پناهگاه‌های مقدس برای آوارگان مسیحی
حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، که منجر به کشته شدن حدود ۱,۲۰۰ نفر و اسارت ۲۵۰ نفر شد، شرایط را به طور چشمگیری تغییر داد. اسرائیل در پاسخ، حملات هوایی و زمینی گسترده‌ای انجام داد که بیش از ۴۵,۰۰۰ نفر را کشته، بخش اعظم غزه را ویران و نزدیک به دو میلیون نفر را آواره کرده است. یک هفته پس از آغاز جنگ، ارتش اسرائیل دستور تخلیه جمعی شمال غزه را صادر کرد. با این حال، بسیاری از مسیحیان ساکن محله‌های مرفه مانند ریمال، به دلیل نگرانی از شرایط جنوب، از سفر به آن منطقه خودداری کردند. در عوض، صدها نفر در دو کلیسا، یعنی کلیسای سنت پورفیریوس و کلیسای خانواده مقدس، پناه گرفتند.
مسیحیان غزه و خطر از دست دادن جایگاه تاریخی
جامعه مسیحیان غزه با تهدید از دست دادن جایگاه تاریخی ۱۶۰۰ ساله خود مواجه است. مانند بسیاری از ساکنان غزه، برخی از مسیحیان نیز پس از تحمل ماه‌ها محرومیت، فقدان و بمباران، تنها امید دارند از این منطقه خارج شوند. برای آن‌هایی که قبلاً غزه را ترک کرده‌اند، مشخص نیست که آیا پس از پایان جنگ، بازگشت به خانه‌هایشان امکان‌پذیر و امن خواهد بود یا خیر.
آینده نامشخص جامعه مسیحیان در غزه
«کامیل ایاد»، یکی از مسئولان کلیسای سنت پورفیریوس که در نوامبر ۲۰۲۳ به مصر رفته است، می‌گوید: «آینده حضور مسیحیان در غزه در معرض خطر قرار دارد. من وطنم را دوست دارم — همه ما دوست داریم — اما قبل از بازگشت، ابتدا باید وضعیت سیاسی و اقتصادی را ارزیابی کنم.»
جمعیت مسیحیان غزه به طور تقریبی بین ۸۰۰ تا بیش از ۱,۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود، اما از زمان آغاز جنگ، صدها نفر از آن‌ها به کشورهایی مانند مصر، کانادا و استرالیا مهاجرت کرده‌اند. این جامعه شامل کاتولیک‌هایی است که کریسمس را در ۲۵ دسامبر جشن می‌گیرند و ارتدوکس‌هایی که این مناسبت را در ۷ ژانویه برگزار می‌کنند.
«منتر عیسی»، یک کشیش فلسطینی در بیت‌لحم واقع در کرانه باختری، می‌گوید بسیاری از مسیحیانی که پیش‌تر به ماندن در غزه متعهد بودند، پس از تخریب خانه‌هایشان اکنون تنها به دنبال حفظ امنیت فرزندان خود هستند. او می‌گوید: «امیدوارم اشتباه کنم، اما جای تعجب ندارد اگر پس از جنگ، مسیحیان کمتری در غزه باقی بمانند. آن‌ها به ما می‌گویند: "فقط می‌خواهیم این جهنم را ترک کنیم."»
روز یکشنبه، یکی از نهادهای نظامی اسرائیل اعلام کرد که آمادگی دارد برای هماهنگی خروج مسیحیان به کشورهای ثالث همکاری کند. به گفته «منترعیسی»، این مسئله رهبران کلیسا را در موقعیت دشواری قرار داده است. او می‌گوید: «کلیسا نمی‌خواهد مسئول خالی شدن غزه از جامعه مسیحی باشد.»
پیش از آغاز جنگ، بسیاری از مسیحیان در گذشته زندگی نسبی با ثباتی داشتند. بسیاری از مسیحیان غزه در محله ریمال، که یکی از مناطق مرفه و پررونق شهر غزه بود، زندگی می‌کردند. آن‌ها به عنوان حرفه‌ای‌های موفق شناخته می‌شدند و از امکانات زندگی مناسبی برخوردار بودند.
فرزندان مسیحیان معمولاً در مدرسه روزانه کلیسای خانواده مقدس تحصیل می‌کردند، که یک مؤسسه آموزشی وابسته به جامعه مسیحی بود. علاوه بر این، آن‌ها مراسم مذهبی خود را در کلیسای سنت پورفیریوس برگزار می‌کردند. این کلیسا که یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان به شمار می‌رود، برای آن‌ها نه تنها مکانی مذهبی بلکه نمادی از تاریخ و هویت مسیحی در غزه بود.
«پاپ فرانسیس» روز شنبه با اشاره به بمباران کودکان در غزه توسط نیروهای اسرائیلی گفت: «دیروز کودکان بمباران شدند. این بی‌رحمی است. این جنگ نیست. می‌خواهم این را بگویم چون قلب را به درد می‌آورد.»
«جورج آنتون»، یکی از پناه‌جویان کلیسای خانواده مقدس، می‌گوید که این جامعه برای مدیریت نیازهای ضروری مانند غذا، سرپناه و خدمات بهداشتی، کمیته‌هایی تشکیل داده است. او اضافه می‌کند: «ما خیلی زود متوجه شدیم که این جنگ مانند جنگ‌های قبلی نیست که جامعه بین‌المللی پس از یک یا دو هفته مداخله کند.»
در ۱۹ اکتبر، یک حمله هوایی اسرائیل ساختمانی نزدیک کلیسای سنت پورفیریوس را هدف قرار داد. ارتش اسرائیل مدعی شد که این ساختمان توسط حماس استفاده می‌شده است. این بمباران بخشی از محوطه کلیسا را که محل سکونت آوارگان بود تخریب کرد و دست‌کم ۱۸ نفر، از جمله زنان و کودکان، کشته شدند.
«رامز سوری»، که در نزدیکی محل حادثه بود، شاهد فرو ریختن ساختمان بود. نیروهای امداد بعداً اجساد سه فرزند او — سهیل ۱۴ ساله، جولی ۱۲ ساله و مجد ۱۱ ساله — را پیدا کردند. او فرزندانش را در محوطه کلیسا به خاک سپرد و اکنون هر روز هنگام قدم زدن در آنجا، منتظر پایان جنگ است.
ارتش اسرائیل اعلام کرده که کلیساهای مسیحی غزه را به عنوان «مکان‌های حساس» در نظر می‌گیرد و برای جلوگیری از آسیب به آن‌ها احتیاط می‌کند. با این حال، این حمله به کلیسای سنت پورفیریوس آخرین حادثه نبود. در دسامبر ۲۰۲۳، در جریان پیشروی نیروهای زمینی اسرائیل در شهر غزه، دو زن در کلیسای خانواده مقدس کشته شدند که این حادثه واکنش شدید واتیکان را در پی داشت.
«پاتریارک لاتین» در اورشلیم اعلام کرد که دو زن در کلیسای خانواده مقدس توسط تک‌تیراندازان اسرائیلی کشته شده‌اند. ارتش اسرائیل در تحقیقات اولیه گفته است که یک نیروی حماس به سمت سربازان اسرائیلی در نزدیکی کلیسا شلیک کرده و آن‌ها در پاسخ مواضع دشمن در نزدیکی کلیسا را هدف قرار داده‌اند، اما مستقیماً توضیح نداده که این دو زن چگونه کشته شده‌اند.
با وجود جنگ و آوارگی، مسیحیان غزه همچنان به ایمان و همبستگی اجتماعی خود پایبند مانده‌اند. کلیساها به پناهگاه‌هایی برای آوارگان تبدیل شده‌اند و از حمایت کلیساهای جهانی بهره‌مند هستند. مدرسه روزانه کلیسای خانواده مقدس امسال دوباره درهای خود را باز کرد، در حالی که بسیاری از مدارس دیگر غزه یا تعطیل شده‌اند، یا تخریب گشته‌اند، یا به پناهگاه تبدیل شده‌اند. به‌رغم کمبودها، جامعه مسیحی تلاش کرد دسر سنتی برباره را برای جشن‌ها تهیه کند. در کلیسای سنت پورفیریوس، ساکنان هر مقدار گندم، مغز و شکر که توانستند پیدا کنند را در دیگ‌های بزرگ پختند و میان صدها نفر از گرسنگان توزیع کردند. «رامز سوری» گفت: «حتی اگر طعم آن مانند همیشه نبود، می‌خواستیم نشان دهیم که با وجود همه مشکلات، هنوز اینجا هستیم.»
