اسماعیل هنیه از «طوفان الاقصی» خبر نداشت

این نظر که تنها تعداد معدودی از حمله‌ی حماس اطلاع قبلی داشتند، حاکی از یک پویایی مهم است: رهبری جنبش فلسطینی مستقر در غزه نه تنها از نظر نظامی توانایی دارد، بلکه خودمختاری را نیز پیش گرفته است. هنوز پاسخی برای این پرسش کلیدی وجود ندارد که این تحولات برای هنیه و حامیان حماس به چه معنا خواهد بود.

به گزارش جماران، سایت خبری - تحلیلی امواج میدیا در گزارشی اختصاصی نوشته است که رئیس دفتر سیاسی حماس در مسیر سوارشدن به هواپیما برای یک سفر مهم به عراق بود که این جنبش فلسطینی در ماه جاری حمله‌ی غافلگیرانه‌ای را به اسرائیل آغاز کرد.

با انتشار اخباری مبنی بر یورش جنگجویان حماس به اسرائیلی ها در نزدیکی غزه، این سفر در آخرین لحظات به طور ناگهانی لغو شد.

این سایت در ادامه نوشته است: همه‌چیز برای پرواز اسماعیل هنیه -که مقیم قطر است- به بغداد در ۱۵ مهر/ ۷ اکتبر مهیا شده بود. پس از تهاجم ناگهانی فلسطینی‌ها که بنا بر گزارش‌ها ۱,۴۰۰ کشته‌ی اسرائیلی بر جای گذاشت، مشخص نیست که آیا هنیه به زودی به عراق سفر خواهد کرد یا خیر. مهم‌تر از آن، عدم اطلاع رئیس دفتر سیاسی حماس از حمله‌ی ناگهانی جنبش خود، مؤید گزارش‌هایی است مبنی بر این‌که تنها گروه کوچکی از افراد احتمالاً مستقر در غزه به طور کامل در جریان این عملیات بودند.

دستور کار در عراق

امواج مدیا نوشته است: برنامه‌ی سفر لغوشده‌ی هنیه که دست کم از زمان تصدی این سمت در سال ۱۳۹۶/ ۲۰۱۷، اولین سفر او به عراق محسوب می‌شد، دیدار با مقامات عالی‌رتبه‌ی دولتی و دیگر رهبران سیاسی را شامل می‌شد.

هنیه قرار بود با عبداللطیف رشید، رئیس‌جمهور عراق، محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر، و محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق، دیدار کند. علاوه بر این، دیدارهایی با مقامات احزاب سیاسی شیعه و سنی برنامه‌ریزی شده بود. همچنین قرار بود مستندی درباره‌ی عراقی‌ها و فلسطین برای اولین روی پرده برود، و مراسمی در این ارتباط برگزار شود.

امواج.میدیا مطلع شده است که سفر هنیه دو مؤلفه‌ی مهم دیگر نیز داشته است.

اولاً، قرار بود این رهبر حماس با رهبران گروه‌های مسلح شیعه‌ی عراق دیدار کند. این جزئیات از آن رو اهمیت دارد که ادغام افقی در «محور مقاومت» به رهبری ایران در سال‌های اخیر سرعت گرفته است. این محور، دولت‌های ایران و سوریه و همچنین گروه‌های عراقی، حزب‌لله لبنان، حماس، جهاد اسلامی فلسطین و جنبش انصارالله یمن را که بیشتر به حوثی‌ها شهرت دارند، گرد هم می‌آورد.

هم‌زمان با حملات پی در پی اسرائیل به غزه، به نظر می‌رسد که جنگجویان عراقی، لبنانی و یمنی بسیج شده‌اند. در ۴۸ ساعت گذشته چندین حمله به نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه گزارش شده است.

امواج مدیا نوشته است: تشدید تنش‌ها در حالی صورت می‌گیرد که سخنگوی نظامی کتائب حزب‌الله، گروه مسلح مورد حمایت ایران، آمریکا را "همدست اصلی در کشتار مردم غزه" توصیف کرد و گفت بنا بر این باید با عواقب آن مواجه شود. وی افزود: "مقاومت در عراق عملاً وارد میدان جنگ شده است."

در همین حال، نشانه‌هایی وجود دارد که حوثی‌ها نیز ممکن است درگیر شوند. گزارش شده که یک ناوشکن نیروی دریایی ایالات متحده در دریای سرخ در تاریخ ۲۷ مهر/ ۱۹ اکتبر پهپادها و موشک‌هایی را که از یمن و احتمالاً به مقصد اسرائیل پرتاب شده بودند، سرنگون کرده است. پت رایدر، سخنگوی پنتاگون، خطاب به خبرنگاران گفت ناو یو‌اس‌اس کارنی، حمله‌ی موشک‌های کروز و حدود هشت پهپاد را رهگیری کرد.

به نظر می‌رسد این اقدامات هماهنگ و طراحی شده بوده است تا واشنگتن را برای مهار اقدامات تل‌آویو تحت فشار قرار دهد.

امواج مدیا در بخش دیگری از گزارش خود نوشته است: هنیه قرار بود به زیارت اماکن مقدس هم اهل سنت و هم شیعیان در بغداد برود؛ از جمله مجموعه‌ی شمالی کاظمیه که سالانه میلیون‌ها زائر شیعه را به خود جذب می‌کند و مسجد ابوحنیفه النعمان در آن سوی رود دجله در منطقه‌ی الادهمیه. علاوه بر این، هنیه قرار بود از مقبره‌ی شیخ عبدالقادر الگیلانی نیز دیدن کند.

در حالی که سایر اعضای «محور مقاومت»، علوی، شیعیان دوازده امامی و شیعیان زیدی هستند، حماس با توجه به سنی بودنش از برخی لحاظ در این ائتلاف جدا افتاده است. زیارت مکان‌های مذهبی شیعه و سنی در بغداد نشان می‌دهد که ایدئولوژی "مقاومت" بر تفاوت‌های فرقه‌ای غلبه می‌کند و حرکت پسا فرقه‌ای در منطقه را برجسته می‌کند. این ملاحظات در میان نشانه‌هایی حائز اهمیت است که منطقه ممکن است با یک درگیری طولانی مواجه شود که می‌تواند چندین کشور را در برگیرد.

چه خواهد شد؟

بلافاصله پس از تهاجم فلسطین، تمرکز در ابتدا به سمت ایران به عنوان عامل اصلی معطوف شد. جمهوری اسلامی مدت‌هاست که از حماس با تسلیحات، پول و فناوری پشتیبانی کرده و این گروه از حمایت سیاسی ایران نیز برخوردار بوده است. روابط بین دو طرف قوی است. به عنوان مثال، رهبر دفتر سیاسی حماس برای شرکت در مراسم تشییع پیکر شهید قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، و ابومهدی المهندس، معاون واحدهای بسیج مردمی عراق (حشد شعبی)، به ایران سفر کرد. این دو شهید در دی ۱۳۹۸/ ژانویه ۲۰۲۰ در حمله‌ی پهپادی آمریکا در عراق ترور شدند. با این حال، جمهوری اسلامی به شدت هرگونه دخالت مستقیم در حمله‌ی غافلگیرانه به اسرائیل را رد کرده است، موضعی که تاکنون مورد مناقشه‌ی اسرائیل یا آمریکا قرار نگرفته است.

در همین حال، قطر نیز به عنوان میزبان هنیه مورد انتقاد برخی پایگاه‌ها قرار گرفته است. با این حال، دوحه به شدت از هرگونه تقصیرپذیری در حمله ۱۵ مهر/ ۷ اکتبر فاصله گرفته است. به عنوان مثال، یکی از منتقدان قطر از این کشور عربی خلیج فارس خواسته است تا آوارگان فلسطینی را پذیرا شود.

در نهایت، با نگاهی فراتر از بحث در مورد مقصر، این نظر که تنها تعداد معدودی از حمله‌ی حماس اطلاع قبلی داشتند، حاکی از یک پویایی مهم است: رهبری جنبش فلسطینی مستقر در غزه نه تنها از نظر نظامی توانایی دارد، بلکه خودمختاری را نیز پیش گرفته است. هنوز پاسخی برای این پرسش کلیدی وجود ندارد که این تحولات برای هنیه و حامیان حماس به چه معنا خواهد بود.