در جبهه دوجانبه، تنها نقطه ضعف عدم مشارکت شی این خواهد بود که هیچ فرصتی برای دیدار دوجانبه بین او و نخست وزیر مودی وجود نخواهد داشت.
به گزارش جماران به نقل از first post ، رسانه ها و مفسران سیاسی، چه در هند و چه در چندین کشور دیگر، از زمانی که رویترز در 31 اوت گزارش داد که رئیس جمهور چین به احتمال زیاد در اجلاس سران گروه 20 در دهلی نو در 9 و 10 سپتامبر 2023 شرکت نخواهد کرد، دچار سردرگمی شده اند. اکنون که تایید شده است که لی کیانگ، نخست‌وزیر چین به نمایندگی از رئیس‌جمهور این کشور در اجلاس سران شرکت خواهد کرد، تحلیلگران مشغول تحلیل دلایل و پیامدهای این تصمیم هستند.
تلاش چین برای تحقیر هند؟
مدتی بود که مشخص بود ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در اجلاس سران G20 شرکت نخواهد کرد. این موضوع چندان مورد توجه قرار نگرفت و البته کسی هم از آن تعجب نکرد زیرا اولاً پوتین نه در اجلاس سران بریکس که اخیراً در ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی برگزار شده بود و نه در آخرین نشست سران گروه 20 در بالی، اندونزی حضور داشت. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در این دو اجلاس سران ، کشورش را به خوبی نمایندگی کرده بود.
دوم، به خوبی می‌دانیم که پوتین سر خود را با به اصطلاح «عملیات نظامی ویژه» که روسیه 18 ماه پیش علیه اوکراین انجام داد، مشغول کرده است. ابتدا فرض بر این بود که روسیه می‌تواند ظرف چند هفته، اگر نه چند روز، پایان ماموریت را اعلام کند. امروز پس از 18 ماه از درگیری، به نظر می رسد پایانی در چشم انداز نیست و می توان انتظار داشت که پوتین به طور روزانه مشغول رسیدگی به آن باشد. پوتین در اجلاس سازمان همکاری شانگهای در سمرقند، ازبکستان در سپتامبر 2022 و چندین اجلاس سران دیگر در کشورهای همسایه چه به شکل حضوری و چه مجازی شرکت کرد، اما همه این اجلاس ها بدون حضور رهبران ایالات متحده یا دیگر کشورهای غربی که روسیه با آنها عملا در جنگ است برگزار شدند.
اما چرا رئیس جمهور چین تصمیم گرفته در اجلاس گروه 20 شرکت نکند؟ شاید شی جین پینگ می‌خواهد هند و به‌ویژه نخست‌وزیر، نارندرا مودی را که از ریاست هند بر گروه 20 برای نمایش میراث فرهنگی غنی، تنوع پر جنب‌وجوش، پویایی اقتصادی و نشاط جوانان این کشور استفاده کرده است، شرمنده کند. شاید هم او نمی خواهد بخشی از پازل افزودن بر اعتبار هند برای میزبانی از نشست سران گروه 20 باشد. بعید نیست که شی جین پینگ به این فکر کند که غیبت او به مثابه انزجار از هند تلقی خواهد شد و ممکن است بخشی از زرق و برق و درخشش آن رویداد را از بین ببرد.
غیبت شی در اجلاس سران گروه 20 دهلی نو همچنین می تواند به این معنا تعبیر شود که وی از دیدار با برخی از همتایان خود، به ویژه جو بایدن رئیس جمهور امریکا در پی بدتر شدن روابط بین چین و ایالات متحده مطمئن نیست. البته پرهیز از دیدار با نخست وزیر هند هم می تواند انگیزه قوی برای رئیس جمهور چین باشد. رابطه پکن و دهلی نو از آوریل 2020 به دلیل برهم خوردن صلح و آرامش در خط مرزی شکراب است.
با این حال، غیبت رئیس جمهور چین این پیام قوی را مخابره می کند که شی به عنوان رهبر یک قدرت مهم که برای کسب مقام یک قدرت بزرگ رقابت می کند، در مورد قبول مسئولیت های جهانی خود از طریق مشارکت در مذاکرات و تصمیمات در اجلاس سران جدی نیست.
دهلی از غیبت رئیس جمهور چین استقبال می کند
از منظر هند، اگر شی جین پینگ از اجلاس سران دور بماند، چندان هم بد نخواهد بود . هند از همان ابتدا سعی کرده است تمام انرژی ها و بحث های خود را بر روی چالش های تجاری، اقتصادی و مالی متمرکز کند که جهان، به ویژه بیش از 100 کشور در حال توسعه را تحت تاثیر قرار داده است. سایه درگیری روسیه و اوکراین نیز بر این نشست گروه 20 سنگینی می کند.
جنگ اوکراین ابتدا اندونزی و سپس هند را به عنوان روسای دوره ای این گروه در دردسر انداخت. سران در نشست بالی نیز درباره این جنگ گفت و گو کردند و پیش بینی می شود که در دهلی هم این رویه تکرار شود.
جدا از مساله جنگ اوکراین برای همه شرکت کنندگان تمرکز بر مسائل اقتصادی که جهان با آن دست و پنجه نرم می کند، قابل قبول خواهد بود. سه سال همه گیری کرونا و 18 ماه درگیری در اروپا ضربه بدنی به اقتصاد تعداد زیادی از کشورهای در حال توسعه وارد کرده است. از چالش‌های عمده پیش روی جهان از کمبود مواد غذایی، کود، انرژی، اختلالات زنجیره تامین، افزایش بدهی و تورم فزاینده، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، تا چالش‌های بلندمدت مانند دستیابی به اهداف توسعه پایدار، مقابله با تغییرات آب و هوایی، اصلاح چندجانبه‌گرایی و بانک های توسعه چندجانبه (MDBs)، همه و همه موضوعاتی هستند که می توانند سران گروه 20 را به خود مشغول کنند.
هند از زمانی که در 1 دسامبر 2022 ریاست گروه 20 را برعهده گرفت، با جدیت تلاش کرده است تا به راه حل هایی برای این اختلالات و تهدیدها دست یابد.
در چنین شرایطی برای مودی غیبت رئیس جمهور چین حتی می تواند یک موهبت باشد. گر شی جین‌پینگ در این اجلاس شرکت می‌کرد، توجه میزبانان و رسانه‌های ملی و جهانی به فعالیت‌ها، حرکات، جلسات، زبان بدن و غیره او معطوف می‌شد. رسانه ها سرگرم احتمال دیدار روسای جمهور چین و آمریکا یا گمانه زنی درباره دیدار رئیس جمهور چین با نخست وزیر کشور میزبان می شدند.
حتی در غیاب شی، نباید تردید داشت که مواضع ملی چین در مورد موضوعات مختلف مورد بحث مانند تغییرات آب و هوایی، کاهش بدهی کشورهای در حال توسعه و غیره، به طور موثر توسط نماینده وی بیان خواهد شد. در مورد روسیه نیز همینطور بوده است. سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در چند اجلاس اخیر عملا جای رئیس جمهور این کشور را پر کرده است. از این رو نباید نگرانی وجود داشته باشد که غیبت شی به نوعی به معنای عدم حمایت چین از برخی تصمیمات مهم در مورد موضوعات مهم در اجلاس سران G20 باشد.
در جبهه دوجانبه، تنها نقطه ضعف عدم مشارکت شی این خواهد بود که هیچ فرصتی برای دیدار دوجانبه بین او و نخست وزیر مودی وجود نخواهد داشت. از اکتبر 2019، مودی و شی تنها در اجلاس سران در بالی در نوامبر 2022 و در ژوهانسبورگ در ژوئیه 2023 ملاقات کوتاهی داشته‌اند. شکستن یخ بین دو طرف ضروری است، هر چه زودتر بهتر. فرصت بعدی می تواند در اجلاس سران APEC در سانفرانسیسکو در نوامبر 2023 باشد که در آن مودی به عنوان مهمان ویژه دعوت شده است.
