پس از سال‌ها تنش بین دو همسایه، در پی زلزله ترکیه در زمستان امسال که بیش از ۵۰ هزار کشته برجای گذاشت، روابط دیپلماتیک بین ترکیه و یونان به‌سرعت و به‌طور قابل توجهی تغییر کرد.
محمود فاضلی، کارشناس سیاست خارجی در یادداشت اختصاصی برای جماران نوشت:
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و میتسوتاکیس نخست وزیر یونان، در حاشیه نشست سران ناتو در «ویلنیوس» پایتخت لیتوانی (11 و 12 ژوئیه -20 و 21 تیرماه) دیدار و گفتگو خواهند کرد. افکار عمومی دو کشور انتظار دارند این ملاقات که پس از انتخابات در دو کشور برگزار می‌شود، گام جدیدی به‌سوی تنش‌زدایی بین این دو کشور همسایه باشد.
میتسوتاکیس نخست‌وزیر یونان پس از پیروزی قاطعانه در انتخابات پارلمانی اخبر و همزمان با آغاز دوره جدید چهار ساله خود، وعده «اصلاحات بزرگ» می‌دهد. اگرچه او اشاره‌ای به نوع این اصلاحات نکرده اما این اصلاحات علاوه بر موضوعات متنوع اقتصادی و معیشتی، می‌تواند شامل گام‌های جدیدی در عرصه سیاست خارجی باشد. او اخیرا با اشاره به دیدار با اردوغان گفته است: «حتی اگر اختلافات بین دو کشور برطرف نشود، ممکن است تنش در دریای اژه و شرق مدیترانه به‌تدریج کاهش یابد.»
به‌دنبال پیروزی قاطعانه حزب محافظه‌کار یونان در انتخابات، اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در یک تماس تلفنی به میتسوتاکیس نخست‌وزیر جدید یونان پیروزی وی را تبریک گفته و امیدوار است «انتخاب مجدد وی، فرصتی برای توسعه روابط دوجانبه بین کشور همسایه ایجاد کند.»
با انتخاب وزیر امور خارجه جدید یونان، حاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه نیز با جرج گراپتریس وزیر امور خارجه جدید یونان تلفنی گفتگو کرد و انتصاب وی را تبریک گفت. وزیران امور خارجه دو کشور این دیدار را «بسیار صمیمانه» توصیف کردند.
پس از آن که اردوغان اخیرا گفته بود در دیداری که با نخست‌وزیر یونان خواهم داشت به وی خواهم گفت: «آآقای نخست‌وزیر خرید تسلیحات را متوقف کنید. با چه هدفی این اقدامات را انجام می‌دهید؟» یکبار دیگر شکننده بودن روابط دو کشور مورد تائید قرار گرفت. میتسوتاکیس نخست‌وزیر جدید یونان در رابطه با خریدهای تسلیحاتی نیروهای مسلح یونان و در پاسخ به طرف ترک مدعی شد: «یونان موظف است نیروهای مسلح خود را تقویت کند.»
یونان و ترکیه، هر دو متحد ناتو بوده اما دشمنان تاریخی هستند. این دو کشور چندین دهه است در خصوص موضوعات مختلف همچون حریم هوایی، مناطق دریایی در شرق مدیترانه، مهاجرت‌های غیرقانونی و موضوع قبرس باهم اختلاف جدی دارند. اما در شرایط کنونی این دیدگاه در یونان مطرح است که دو کشور بدون تغییر مواضع خود می‌توانند روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف را بهبود بخشند. یونان وجود فقط یک اختلاف در روابط دوجانبه با ترکیه را به‌رسمیت می‌شناسد که تحدید مناطق دریایی (فلات قاره و منطقه انحصاری اقتصادی) بین دو کشور در اژه و شرق مدیترانه است. به اعتقاد یونان، سایر مسائلی که ترکیه مطرح می‌کند در چارچوب معاهدات بین‌المللی و حقوق بین‌المللی حل وفصل شده اما در مورد موضوعات حاکمیتی، حقوق حاکمیتی و تسلیح جزایر وارد بحث با ترکیه نخواهد شد.
آمریکا اخیرا در یک چرخش ناگهانی، ارسال جنگنده «اف-۳۵» به یونان را تا بعد از نشست آتی ناتو متوقف کرده و دلیل آن را به‌خطر افتادن تأیید عضویت سوئد در ناتو توسط آنکارا اعلام کرد. به‌نظر می‌رسد دلیل این تأخیر، تلاش آمریکا برای حفظ توازن میان یونان و ترکیه و همچنین نگرانی واشنگتن از گلایه‌های دائمی ترکیه از سیاست آمریکا در ماه‌های اخیر و به‌ویژه به خطر افتادن عضویت سوئد در ناتو باشد. گروهی از مقامات آمریکایی بر این باورند اگر یونان یک گام به خرید اف-۳۵ نزدیک‌تر شود، تلاش برای متقاعد کردن ترکیه برای عضویت سوئد در ناتو در خطر قرار می‌گیرد.
در آستانه دیدار روسای دو کشور، اظهارات اخیر نخست‌وزیر یونان در اجلاس سران اتحادیه اروپا در بروکسل مبنی بر اینکه اتحادیه اروپا می‌تواند حمایت اقتصادی جدیدی از ترکیه برای مبارزه با مشکل مهاجران ارائه کند، مثبت ارزیابی می‌شود. او اعتقاد دارد «ترکیه باید در مبارزه با مشکل پناهندگان متحد اصلی باشد. اتحادیه اروپا میلیون‌ها یورو برای حمایت از ترکیه داده است و احتمالا می‌تواند بیشتر هم بدهد.»
یونان در روزهای اخیر در اقدامی که بنظر می‌رسد در راستای کاهش تنش با ترکیه است یک مرکز آموزش عناصر «پ ک ک» در نزدیکی شهر آتن را تعطیل کرده و 53 نفر از حاضران این کمپ را به دیگر مراکز مهاجرتی منتقل کرده است. این کمپ طی سال‌های گذشته از سوی ترکیه به‌عنوان مرکز تجمع و نگهداری عناصر پ ک ک و طرفداران آن‌ها در یونان شناخته می‌شد.
اخیرا وزرای دفاع ترکیه و یونان طی یک تماس تلفنی توافق کردند که در نشست آتی ناتو در ویلنیوس پیرامون انجام اقداماتی جهت اعتمادسازی میان دو کشور گفت‌وگو کنند و بر اهمیت ادامه دستورکار مثبت در روابط میان دو کشور و حفظ کانال‌های باز تاکید کردند. وزیر امور خارجه یونان مدعی شد شرط روابط بهتر با ترکیه عدم عقب نشینی از «خطوط قرمز» و «اولویت‌های ملی» است. باید دید آیا ترکیه نیز صمیمانه آرزومند است که ما مسیری برای نزدیکی بین دو کشور باز کنیم یا خیر. این به معنای عقب‌نشینی آتن از خطوط قرمز و اولویت‌های ملی خود نیست. حل منصفانه مسئله قبرس نیز از اولویت‌های اصلی یونان است.
پس از سال‌ها تنش بین دو همسایه، در پی زلزله ترکیه در زمستان امسال که بیش از ۵۰ هزار کشته برجای گذاشت، روابط دیپلماتیک بین دو کشور به‌سرعت و به‌طور قابل توجهی تغییر کرد. علی‌رغم اختلافات ارضی و مسئله انرژی که تنش‌های بین دو کشور را تشدید می‌کند، یونان جزو اولین کشور‌هایی بود که پس از این فاجعه به ترکیه تسلیت گفت و کمک‌های خود را ارسال کرد.
اما این پرسش در آتن مطرح است که آیا فضای آرام و مثبتی که بعد از «دیپلماسی زلزله» آغاز شده، تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟ و آیا اولین دیدار روسای دو کشور پس از پیروزی دو طرف در انتخابات، می‌تواند تاثیرات مثبت و ماندگاری در روابط داشته باشد؟
