وضعیت کلی بین‌المللی، از جمله جهت‌گیری آینده جنگ روسیه و اوکراین، عدم اطمینان از توسعه آینده روسیه، چالش ژئوپلیتیکی و تغییرات قابل توجه در محیط اطراف چین، تأثیر تاریخی عمیقی بر چین خواهد داشت.
به گزارش جماران به نقل از یوراسیا تایمز، یوگنی پریگوژین، رهبر گروه شبه نظامی واگنر ساعاتی پس از آغاز شورش در روسیه، پیشروی خود را متوقف کرد و با کرملین برای تبعید به بلاروس به توافق رسید. جزئیات این توافق به صورت عمومی اعلام نشد. طبق گزارش ها، پریگوژین ادعا کرده بود که تجهیزات نظامی به شمول اسلحه و مهمات به موقع برای او ارسال نشده و افرادش در حال کشته شدن در میدان جنگ با اوکراین بودند. ظاهرا خواسته او از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، برکناری برخی از ژنرال های ارتش روسیه بوده است. خصومت بین این گروه و ارتش روسیه چیز جدیدی نبود. روسیه از این گروه مزدور به عنوان ابزار خود برای دخالت مستقیم محدود در کشورهایی مانند سوریه و سودان استفاده کرده بود. همچنین این گروه در پروژه الحاق کریمه در سال 2014 توسط روسیه به کار گرفته‌شدند.
در ماجرای جنگ اوکراین نیز پروژه روسیه آنطور که انتظار داشت به سرعت به پایان نرسید و دستاوردهای مسکو به حدی کمرنگ شد که کرملین مجبور شد گروه واگنر را آشکارا در عملیات علیه اوکراین مستقر کند. اکنون برای ناظران مشخص شده که بین کادرهای مختلف ارتش روسیه نیز اختلافاتی وجود دارد و از هماهنگی مورد ادعای رهبر روسیه خبری نیست.
پکن با احتیاط نظاره‌گر است
شورش شکست خورده پریگوژین با انعکاس شدیدی در پکن همراه شد و چین نظاره‌گر تزلزل سیاسی در روسیه بود. اندکی پس از اینکه رهبر گروه واگنر موافقت خود را با تبعید به بلاروس اعلام کرد، آندری رودنکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه به پکن سفر کرد تا با وزیر خارجه چین، «کین گانگ» و معاونش «ما ژائوسو» دیدار کند. اولین واکنش پکن به ماجرای شورش در روسیه بیانیه کوتاهی از سوی وزارت خارجه چین بود که در آن تاکید شده بود که «حادثه گروه واگنر یک امر داخلی روسیه است».
این بیانیه رمزآلود خطاب به ایالات متحده و متحدان غربی آن بود که چین هرگونه اظهار نظر مخالف در مورد این حادثه را مداخله در امور داخلی یک کشور دیگر تلقی می‌کند که برخلاف کنوانسیون ژنو است. این بیانیه همچنین به هرگونه گمانه زنی از هر طرف مبنی بر اینکه چین در مورد این حادثه تردید دارد، پایان داد.
چین این شورش را نادیده می گیرد؟
معاون وزیر امور خارجه چین در دیدار با مهمان روس خود گفت : « چین و روسیه تحت هدایت راهبردی روسای جمهور این کشورها - شی جین پینگ و ولادیمیر پوتین- به تقویت اعتماد متقابل سیاسی و همکاری های عملی می‌پردازند.
این سخنان را می توان به عنوان تضمینی غیرمستقیم به مسکو تعبیر کرد که در صورت نیاز، چین می تواند «عملاً» با روسیه برای مقابله با تکرار هرگونه تهدید علیه تمامیت ارضی روسیه همکاری کند.
اطمینان خاطر و تعهد مجدد دو طرف برای تثبیت اوضاع داخلی به یکدیگر پس از وقایع اخیر بیش از آن چیزی است که از لفاظی های رسمی استنباط می شود.
نگاهی به آینده روابط دوجانبه
یک حادثه به تنهایی تأثیر مستقیمی بر روابط چین و روسیه یا خود چین نخواهد داشت. اما وضعیت کلی بین‌المللی، از جمله جهت‌گیری آینده جنگ روسیه و اوکراین، عدم اطمینان از توسعه آینده روسیه، چالش ژئوپلیتیکی و تغییرات قابل توجه در محیط اطراف چین، تأثیر تاریخی عمیقی بر چین خواهد داشت.
در سطح بین المللی، ارتش روسیه ممکن است دیگر نتواند آن هیبتی را که پس از جنگ جهانی دوم ایجاد کرده بود، احیا کند. شورش واگنر می تواند مانند یک امر مسری به ارتش روسیه هم سرایت کند. تا همین امروز هم تلفات ارتش روسیه به رقم باورنکردنی صدهزار نفر رسیده است. همزمان واقعیت این است که خروج گروه‌های واگنر از میدان نبرد در اوکراین، نیروهای روسیه را تضعیف می‌کند.
تحریم های اعمال شده علیه روسیه و جنگ پرهزینه ای که روسیه در آن درگیر است، آینده توسعه روسیه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. با توجه به حرکت نه چندان هموار پکن در روابط خود با تایوان، این امر بر محیط اطراف چین تأثیر خواهد گذاشت. هرچند که اوضاع به ظاهر در روسیه آرام شده اما شکاف عمیق سیاسی در داخل این کشور حل نشده باقی مانده است.
لیو ویدونگ از موسسه آمریکایی آکادمی علوم اجتماعی چین می‌گوید: چین روسیه را به عنوان یک شریک کلیدی می داند و ثبات داخلی آن برای پکن ضروری است، به خصوص که روابط پکن با غرب بدتر شده است. بنابراین، انتظار می رود پکن ارتباطات و تبادلات خود را با روسیه و رئیس جمهور پوتین افزایش دهد.
لی نان، محقق ارشد مدعو در مؤسسه آسیای شرقی دانشگاه ملی سنگاپور، از زاویه دیگری به ماجرا پرداخته و می‌گوید : «رویدادها (در روسیه) می توانند درس هایی را در مورد رابطه بین بخش نظامی و غیرنظامی به پکن می‌دهد. پکن از شورش واگنر درس گرفته و سعی می‌کند روابط با ارتش را مجدداً تنظیم کند. باید دید که آیا رئیس‌جمهور چین با مشت آهنین وارد خواهد شد یا سیاست چماق و هویج را اتخاذ خواهد کرد.
