ترکیه و جبهه النصره علیه مهاجران سوری

به گزارش جماران به نقل از العالم، گروه های تروریستی در شمال سوریه و نیروهای ترکیه برای جلوگیری از مهاجرت آوارگان سوری به سمت اروپا بسیج شده اند.

گروه تروریستی جبهه النصره که گذرگاه مرزی باب الهوی را در مرز مشترک ترکیه و سوریه نزدیک شهر سرمدا در شمال ادلب در تصرف خود دارد، صدها آواره را متشکل از خانواده های سوری با اجبار پراکنده کرد، آوارگانی که قصد داشتند به گروهی به نام «قافله نور» بپیوندند که پناهندگان سوری در ترکیه چند روزی است آن را تشکیل داده اند و قصد دارند در قالب این قافله به اروپا مهاجرت کنند. این در حالی است که نیروهای ترکیه نیز به طور گسترده اطراف مرز مستقر شده اند.

جماعت تروریستی تحریر الشام نیز با ایجاد موانع امنیتی و با استقرار نیروهای خود، منطقه را محاصره کرده است. نیروهای این گروه تروریستی با استفاده از زور مانع این می شوند که این آوارگان به گذرگاه نزدیک شوند. آنان همچنین با حمله به خبرنگاران و دیگر غیرنظامیانی که نزدیک گذرگاه حضور دارند، مانع تصویر برداری از اتفاقات می شوند و وسائل خبرنگاران را ضبط می کنند.

مقامات ترکیه نیز هرچند تا کنون موضعی رسمی در قبال تشکیل قافله نور اتخاذ نکرده اند، نیروهای این کشور را به طور گسترده و مجهز نزدیک گذرگاه مرزی مشترک با سوریه مستقر کرده اند تا مانع ورود آوارگان به داخل خاک ترکیه شوند. این در حالی است که پناهندگان سوری مستقر در ترکیه با اقدامات تبعیض آمیز و مشکلات بسیار و مخالفت ها با حضور آنان در ترکیه مواجهند.

این پناهندگان در اعتراض به این اقدامات تبعیض آمیز و بی اعتنایی مقامات ترک به پیگیری متجاوزان به حقوق خود در ترکیه، هفته گذشته خواستار اعتصاب سراسری در کارگاه ها و کارخانه های ترک شدند که در آنها مشغول به کارند.

شمار پناهندگان سوری مستقر در ترکیه که به طور رسمی در مراکز دولت ترکیه ثبت نام کرده اند، سه میلیون و 700 هزار نفر است. آنان در ترکیه در اوضاع بسیار بد معیشتی به سر می برند و گرانی سرسام آور مواد غذایی و احتیاجات روزمره اوضاع را برای آنان دشوارتر کرده است. این در حالی است که ترکیه با تورم بی سابقه روبرو است.

ناظران تاکید می کنند که اظهارات تنفر آمیز ضد پناهندگان سوری به طور خاص و ضد خارجی ها به طور عام، در سال های اخیر در ترکیه افزایش یافته است و این در حالی است که هم اردوغان و هم مخالفان او از موضوع این آوارگان برای محکوم کردن یکدیگر بهره می برند تا موضع سیاسی خود را برای پیروزی در انتخابات آینده تقویت کنند. هم زمان گرایش های نژادپرستی نزد برخی از مردم ترکیه، اوضاع را بیش از پیش برای سوری های مقیم این کشور دشوار کرده است. شماری از جوانان ترک چند روز پیش به یک خبرنگار اسپانیایی با این تصور که سوری است، حمله کردند و او را مورد ضرب و شتم قرار دادند. نظرسنجی ها در ترکیه نشان می دهد که درخواست ها در این کشور برای اخراج پناهندگان سوری رو به افزایش است زیرا بخشی از مشکلات خود را به سبب حضور آنان در کشورشان می دانند.

در همین حال تشکیل قافله نور باعث دو دستگی و اختلاف بین سوری های مقیم ترکیه شده است. عده ای از آنان ضمن مخالفت با مهاجرت به اروپا، درباره برخورد قهرآمیز یونان و بلغارستان نزدیک مرزهای ترکیه با آوارگان هشدار داده اند هرچند عده ای دیگر معتقدند امکان ادامه حضور سوری ها در ترکیه فراهم نیست و آنان چاره ای جز مهاجرت ندارند.

هم زمان گروه های مخالف دولت ترکیه هشدار داده اند که تشکیل قافله نور و تلاش آن برای عزیمت به سمت اروپا نشان دهنده ضعف و ناتوانی دولت ترکیه در برخورد با موضوع آوارگان است. آنها معتقدند حل این مشکل منوط به حل بحران سوریه است هرچند دولت ترکیه همچنان با حمایت از گروه های تروریستی مستقر در سوریه و مخالفت با قرار گرفتن شمال سوریه تحت حاکمیت دولت این کشور، مانع حل بحران سوریه می شود.

در تحولی دیگر،  فیصل المقداد امروز (سه شنبه) در دمشق با کمیسیونر ارشد سازمان ملل در امور آوارگان دیدار و گفتگو کرد.

به گزارش اسپوتنیک، در نشست غیرعلنی که میان فیصل المقداد، وزیر خارجه سوریه با فیلیپو گراندی، رئیس کمیساریای عالی آژانس پناهندگان سازمان ملل برگزار شد، پرونده آوارگان سوری و راه‌های بازگشت آنها به وطنشان از جمله جزئیات فنی این پرونده و گام‌های دولت سوریه برای تسهیل در حضور آنها در شهرها و روستاهایشان مورد بررسی قرار گرفت.

این منابع تصریح کردند که در این دیدار، تاثیر تحریم‌های غرب بر سوریه و پیامدهای اقتصادی خطرناکی که تاثیر منفی بر تصمیم آوارگان سوری برای بازگشت داوطلبانه به کشورشان داشته است و نیز تاثیر منفی این اقدامات بر توانایی دولت سوریه و سازمان‌های انسانی برای برآورده کردن ملزومات اساسی جهت بازگشت آوارگان را مورد بررسی قرار دادند.

طی روزهای اخیر، لحن اظهارات مسئولان لبنانی جهت بازگرداندن آوارگان سوری به کشورشان و تاثیر ماندن آنها بر عموم شرایط اقتصادی در لبنان شدیدتر شده است. 

مقامات لبنانی با ابراز خشم و نارضایتی از عملکرد سازمان ملل و نماینده آن درباره پرونده آوارگان سوری نگرانند که جامعه جهانی طرح خود را برای ادغام آوارگان در جامعه لبنان تکمیل کند که خطر بزرگی برای این کشور است.

در حالی که مسئولان لبنانی از جمله «عصام شرف‌الدین» وزیر مهاجرت و امور پناهندگان در دولت پیشبرد امور این کشور، طرح بازگشت آوارگان سوری به کشورشان را فعال کرده‌اند مانع‌تراشی‌های بین‌المللی در این زمینه همچنان ادامه دارد که موجب نارضایتی طرف لبنانی شده است.

منابع آگاه از این پرونده در گفتگو با روزنامه الجمهوریه اعلام کردند که تلاش‌ها برای استفاده از هر فرصتی جهت حل پرونده آوارگان در لبنان همچنان ادامه دارد اما برخی طرف‌های خارجی قصد دارند مانع از این امر شوند. دولت لبنان در این زمینه اخیرا در دو مسیر حرکت کرده است؛ به طوری که از یک سو «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر دولت موقت نامه‌ای برای «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل جهت حل پرونده آوارگان سوری فرستاده و از طرف دیگر «عباس ابراهیم» مدیرکل اداره امنیت عمومی لبنان را مامور هماهنگی با مقامات سوری برای فراهم کردن شرایط بازگشت آوارگان سوری کرده است.

بر اساس این گزارش، عباس ابراهیم نیز اقدامات عملی را برای فراهم نمودن سازوکار بازگشت آوارگان سوری آغاز کرده و وزارتخانه‌های امور خارجه و مهاجرت و امور اجتماعی و دادگستری نیز هریک در حیطه اختیارات خود تلاش‌های مربوطه را برای بازگرداندن آوارگان سوری به کشورشان انجام می‌دهند. در همین زمینه وزارت دادگستری در حال آماده سازی یک مطالعه حقوقی در خصوص امکان تحویل تعدادی از محکومان سوری در زندان‌های لبنان به دمشق است. به ویژه اینکه مشخص شده حدود 60 درصد از زندانیان در لبنان از اتباع سوری هستند و باید برای ادامه محاکمه و مجازات به کشور خودشان منتقل شوند.

اما با همه این وجود نگرانی‌هایی در خصوص ایجاد اخلال در این روند وجود دارد. به ویژه اینکه بازگشت آوارگان سوری در مرحله فعلی با شعار «بازگشت داوطلبانه» صورت می‌گیرد و در صورتی که جامعه جهانی از این روند حمایت نکند امکان موفقیت آن کم خواهد بود.

منابع آگاه فاش کردند که از نظر طرف‌های بین‌المللی بازگشت امن آوارگان سوری به کشورشان به معنای یک پیروزی برای «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه و نظام آن است و به همین دلیل در صدد مانع‌تراشی در روند بازگرداندن آنها هستند. این امر در رفتارها و اقدامات «ایاکی ایتو» نماینده کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در لبنان کاملا مشخص است.

بر همین اساس مقامات لبنانی در اعتراض به این موضع سازمان ملل تصمیم به تحریم نماینده آن و عدم استقبال از وی گرفتند. به ویژه بعد از بیانیه اخیر سازمان ملل در واکنش به درگیری‌هایی که میان گروهی از لبنانی‌ها با آوارگان سوری رخ داده بود. سازمان ملل در این بیانیه از مقامات لبنانی خواسته بود تا به جای تلاش برای بازگرداندن آوارگان سوری به کشورشان، جلوی درگیر شدن شهروندان لبنانی با آنها را بگیرند.

مقامات لبنانی معتقدند که این موضع سازمان ملل در واقع توهین به دولت لبنان است و انگار این سازمان نمی‌داند حضور آوارگان سوری در لبنان از سال 2011 تاکنون چه فشارهایی به این کشور تحمیل کرده؛ تا جایی که امروز شهروندان لبنانی و سوری بر سر سهمیه نان با یکدیگر درگیر می‌شوند و حضور آوارگان یک بارِ اضافه در شرایط وخیم اقتصادی لبنان است. بر همین اساس مسئولان لبنانی در گفتگو با نماینده سازمان ملل لحن خود را تند کردند و از این سازمان خواستند تا بیانیه مذکور را از وبسایت خود حذف کند.

در این میان سفارت آمریکا در بیروت مداخله کرد تا تنش‌های به وجود آمده میان مقامات لبنانی و نماینده سازمان ملل را  کاهش دهد. خطرناک‌تر از همه اصرار شدید کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و نماینده آن به ادغام تدریجی آوارگان در جامعه لبنان با اجرای پروژه‌های مشکوک در سطوح آموزشی، اجتماعی، توانبخشی و توسعه است. آنچه اوضاع را بدتر می‌کند همدستی برخی انجمن‌های داخلی لبنان برای اجرای این طرح در ازای کسب منافع اندک است.

منابع لبنانی با انتقاد شدید از عملکرد جامعه بین‌المللی در پرونده آوارگان سوری در لبنان تاکید کردند، طبیعتا کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد که در خاک لبنان حضور دارد، باید با توافق با دولت و با سقف ضوابط تعیین شده توسط وزارت امور خارجه لبنان کار کند؛ اما اتفاقی که افتاده کاملا برعکس است و این کمیساریا از انجام تعهدات خود فرار می‌کند.

در نهایت با تشدید تخلفات ایاکی ایتو در پرونده آوارگان سوری، «میشل عون» رئیس جمهورلبنان، نجیب میقاتی، عباس ابراهیم و وزرای مربوطه تصمیم گرفتند از او استقبال نکنند.

از ابتدای بحران سوریه در سال 2011 غرب با موضوع پناهندگان سوری به عنوان یک عملیات اطلاعاتی-سیاسی علیه دولت سوریه برخورد کرده و رشته‌های مدیریت پرونده این آوارگان تاکنون در دست کشورهای غربی و ایالات متحده بوده است. همچنین آوارگان سوری طی سال‌های گذشته یکی از اهرم‌های فشار غرب علیه لبنان و به طور خاص مقاومت در این کشور بوده‌اند. از یک سو بحران خفقان‌آور اقتصادی در لبنان موجب شده تا تحمل بار آوارگان در این کشور غیر ممکن باشد و از سوی دیگر چهره‌های سیاسی نزدیک به آمریکا و غرب در این کشور سعی دارند با اتهام‌زنی علیه حزب‌الله وانمود کنند که مقاومت به دلیل اتحاد خود با سوریه خواستار ابقای پناهجویان سوری در لبنان است؛ درحالی که حزب‌الله یک مسئول ویژه برای این پرونده تعیین کرده و همواره بر اجرای طرح بازگشت آوارگان سوری و انجام همکاری‌های لازم با دولت سوریه در این زمینه تاکید دارد.