جهان در سال 2020 صحنه اعتراض های گسترده به سیاست های دولتی و تبعیض ها در سراسر جهان به ویژه آمریکا و اروپا بود.
به گزارش جماران، در سال 2020 میلادی، جهان غیر از همه گیری کرونا، شاهد اعتراضات در نقاط مختلف بود. کشورها گویی زنجیره وار در بستر این اعتراض ها به هم گره خورده باشند، یکی پس از دیگری شاهد تظاهرات خیابانی بودند که اغلب به درگیری با نیروهای امنیتی نیز کشیده شدند. معترضان از هنگ کنگ در شرقی ترین نقطه آسیا گرفته تا شیلی در غربی ترین نقطه آمریکای لاتین، یک خواسته محوری داشتند و آن «تغییر» بود: تغییر در سیاست های دولت ها، تغییر در ساختار حکومت ها و تغییر در صف حاکمان. اعتراض های سال 2020 اغلب در واکنش به یک اتفاق یا تصمیم دولتی آغاز شدند اما رفته رفته به صحنه بروز مطالبات گسترده تر و انباشته جامعه تبدیل شدند.
از آسیا، آمریکای لاتین، آفریقا و خاورمیانه گرفته تا قلب اروپا اغلب اعتراض های مردمی 2020 همچنان ادامه دارد. از یک سو کرونا و از سوی دیگر اعتراض های بعضا خشونت بار خیابانی، تحفه سال 2020 برای سال نوی میلادی است.
آمریکا؛ موج ضدنژادپرستی: اعتراضاتی که جهانی شد
آمریکا را باید در راس میزبانان اعتراضات 2020 دانست.
قتل «جورج فلوید» شهروند سیاهپوست آمریکایی به دست پلیس سفیدپوست این کشور در روز 25مه (5خرداد)، موجی از خشم و اعتراض به نژادپرسی در آمریکا به راه انداخت؛ موجی که بعدا به سراسر جهان کشیده شد.
آخرین سخنان فلوید تحت عنوان «نمی توانم نفس بکشم»، به نماد اعتراض های ضد نژادپرستی تبدیل شد.
در سراسر آمریکا، بیش از 4700 تجمع اعتراضی با نماد «زندگی سیاهان اهمیت دارد»، به نشانه خشم به قتل فلوید برپا شد.
عصبانیت از خشونت پلیس همچنین به خیابان های پاریس، مارسی، لیون و لیل فرانسه و لندن انگلیس کشیده شد. حتی معترضان مجسمه یکی از برده داران انگلیسی را در «بریستول» پایین کشیدند.
آن طرف تر، در شهرهای سیدنی و ملبورن استرالیا نیز مردم به خیابان ها آمدند تا به مرگ بومیان این کشور در بازداشتگاه های پلیس اعتراض کنند.
آمریکا؛ بحران پساانتخاباتی
بلافاصله پس از انتخابات ریاست جمهوری 3نوامبر (13آبان) آمریکا مشخص شد که این انتخابات به مناقشه کشیده می شود. طرفداران دونالد ترامپ با تجمع در مقابل مراکز اخذ رای در چند شهر خواستار توقف شمارش، و مدعی دزدیدن آرا شدند. در مقابل هواداران جو بایدن کاندیدای رقیب و پیروز انتخابات شمارش همه آرا را خواستار شدند.
در روز 14نوامبر (24آبان) اعتراض های پساانتخاباتی به اوجش رسیدو در جریان یکی از این تجمعات که نزدیک کاخ سفید برگزار شد، هزاران تن از طرفداران و مخالفان ترامپ به نزاع پرداختند و پلیس ضد شورش نیز برای متفرق کردن جمعیت از گاز اشک آور استفاده کرد.
فرانسه؛ در حلقه اعتراضات
شاید بتوان به جرات گفت که فرانسه در سال 2020 بیشترین موارد اعتراضات را شاهد بوده است.
معترضان به زدن ماسک، دولت پاریس را همچون دیگر دول اروپایی به القای ترس به مردم متهم و ادعا کردند که هیچ توجیه علمی برای اجباری کردن استفاده از ماسک وجود ندارد.
تجمعات اعتراضی فرانسوی ها به برنامه دولت ماکرون برای اصلاح قوانین بازنشستگی که از 5 دسامبر2019 آغاز شده بود هم در سال 2020 ادامه داشت. اعتصابات عمومی نیز در همین راستا برگزار می شد.
اعتراضات جلیقه زردهای فرانسه که از نوامبر 2018 آغاز شده بود، در ماه های اول 2020 و با آغاز اعتراضات سراسری به اصلاح نظام بازنشستگی، بار دیگر سر باز کرد.
در ماه فوریه نیز شماری از فعالان ضد جنگ فرانسوی در اعتراض به ورود کشتی عربستان برای حمل سلاح در بندر شربورگ دست به راهپیمایی زدند.
در موردی دیگر، ماموران پلیس و ژاندارمری فرانسه در اعتراض به سخنان وزیر کشور، دستبندهای خود را بر زمین انداختند. در پی بالا گرفتن اعتراضات عمومی علیه رفتارهای خشن و نژادپرستانه پلیس، «کریستف کاستنر» وزیر کشور فرانسه هشدار داده بود که با چنین رفتارهایی برخورد خواهد کرد.
فعالان جنبش «شورش انقراض» به نشانه اعتراض به «لابی گری» شرکت های بزرگ برای جلوگیری از اقدامات زیست محیطی روی دیوار سازمان کارفرمایان فرانسه در پاریس رنگ سرخ به نشانه خون پاشیدند.
تغییرات صورت گرفته در دولت فرانسه به ویژه انتصاب دو شخصیت جنجالی به سمت وزرای کشور و دادگستری در پاریس و دیگر شهرهای این کشور که پرونده باز با اتهام «تجاوز و آزار جنسی» دارند، معترضان را در ماه ژوئیه بار دیگر به خیابان ها کشاند.
شماری از شهروندان فرانسوی هم در اکتبر (مهر) در دو نقطه مختلف این کشور برای اعتراض به پروژه هایی که به گفته آنها به تخریب جنگل می انجامد، راهپیمایی کردند.
تصویب قانون جدید امنیتی در فرانسه که حق انتشار تصاویر پلیس در فضای مجازی را محدود می کند هم اعتراض های گسترده را در پاریس و شهرهای دیگر به راه انداخت. در نهایت دولت فرانسه مقابل اعتراض ها عقب نشینی کرد و قانون جنجالی امنیتی «بازنویسی» شد.
ماکرون صدای اعتراض مسلمانان را درآورد
انتشار کاریکاتورهای موهن ضد اسلامی در فرانسه و محکوم کردن افراط گرایی اسلامی از سوی رئیس جمهور فرانسه در ماه اکتبر (آبان)، صدای اعتراض مسلمانان را در پاکستان، لبنان، قلمروهای فلسطینی، افغانستان و دیگر بخش های جهان اسلام درآورد.
بلاروس؛ اعتراض به نتیجه انتخابات
آتش اعتراضات در بلاروس از زمان انتخاب مجدد «الکساندر لوکاشنکو» در انتخابات ریاست جمهوری روشن شده و خاموش نمی شود. گفته می شود که از زمان آغاز اعتراض های مردمی در بلاروس که تاکنون21هفته از آن می گذرد، بیش از 30هزار نفر بازداشت شده اند.
مخالف دولت بلاروس و حامیانشان خواستار استعفای لوکاشنکو هستند و انتخابات را متقلبانه خوانده اند.
آلمان؛ اعتراض به قرنطینه
ادامه محدودیت های قرنطینه ای به دلیل شیوع کرونا آلمانی ها را در شهرهای مختلف به خیابان ها کشاند و به بازداشت شماری منتهی شد. حتی شماری از هواداران جریان راست افراطی در این حرکت اعتراضی تلاش کردند که با زور وارد ساختمان پارلمان در شهر برلین شوند.
از ابتدای ماه آوریل از سوی دولت آلمان محدودیت های ویژه ای در خصوص عبور و مرور و همچنین فعال بودن کسب و کارها تعریف شده است.
در همین راستا، شماری از مخالفان استفاده از ماسک هم در مرز آلمان و سوئیس زنجیره انسانی تشکیل دادند.
سوئیس؛ سایه سنگین اعتراض‌ها بر اجلاس داووس
همزمان با آغاز نشست سالانه اقتصادی در داووس سوئیس در ماه ژانویه، هزاران معترض ,توجه سیاستمداران به تغییرات اقلیمی و عدالت در توسعه جهانی را خواستار شدند و چهره شهر داووس را به میدان اعتراض های خیابانی تبدیل کردند. فعالان محیط زیست اعلام کردند در اعتراض به کوتاهی سران کشورهای جهان برای رسیدگی به مسئله تغییرات آب و هوایی، قصد دارند در داووس محل برگزاری نشست مجمع جهانی اقتصاد تظاهرات کنند.
لهستان؛ سرکوب سقط جنین؛ اعتراضاتی که جهانی شد
اعتراض های ضد سقط جنین در لهستان، بزرگترین اعتراض ها طی دهه ها بود که از سال 1980 مشاهده نشده بود.
اما نکته اینجاست که مدافعان حقوق زنان و اعضای سایر گروه های حقوق بشری نیز همصدا با معترضان لهستانی در «اسلو، لندن، شیکاگو، گلاسگو، بروکسل» و شهرهای دیگر راهپیمایی کردند.
در دیگر حرکت اعتراضی از نوع کوچک تر در لهستان، ده‌ها تن از فعالان کارزار «شورش علیه انقراض» در ماه اوت با تجمع در مرکز ورشو خواستار اقدام سریع دولت لهستان برای مقابله با بحران های زیست محیطی شدند.
پرتغال؛ درخواست کارگران برای حقوق بیشتر
هزاران کارگر معترض پرتغالی در سپتامبر در شهرهای مختلف این کشور تجمع کردند و با سردادن شعارهایی با مضمون مخالفت با تضییع حقوق کارگران از دولت پرتغال خواستند تا حداقل دستمزد از 635 یورو را به 850 یورو افزایش دهد.
اسپانیا؛ اعتراض با قطاری از تراکتورها
بیش از 5000 کشاورز اسپانیایی در ماه فوریه در اعتراض به سیاست های اقتصادی دولت، با به راه انداختن قطاری از تراکتورهای خود جاده های شرق این کشور را مسدود کردند و خواستار افزایش قیمت محصولات کشاورزی شدند که به دلیل ثبات قیمت ها، طی 20سال گذشته تغییر محسوسی نداشته است.
کاتالونیا؛ تظاهرات سالانه جدایی‌طلبان
حدود 50هزار نفر از هواداران استقلال کاتالونیا همزمان با روز ملی این منطقه در بارسلون تظاهرات کردند و آدمک «فلیپه ششم» پادشاه اسپانیا را آتش زدند.
صربستان؛ اعتراضات ضددولتی
معترضان صرب در ماه ژوئیه چند روز متوالی علیه رئیس جمهور این کشور تظاهرات کردند که تلاش کردند ساختمان پارلمان را تصرف کنند. پلیس به شلیک گاز اشک آور متوسل شد.
بلغارستان؛ اعتراض به فساد دستگاه حاکم
بلغارستان در سه ماه متوالی اما نه مستمر، شاهد اعتراضات علیه فساد موجود در دستگاه حاکم بود. تظاهرات کنندگان خواهان استعفای «بویکو بوریسف» نخست وزیر بودند که در نهایت به خواست خود نرسیدند.
ایتالیا؛ نه به محدودیت های کرونایی
معترضان در ایتالیا هم همچون بسیاری از کشورها در اعتراض به محدودیت های کرونایی در چند شهر از جمله «میلان و تورین» به خیابان ها آمدند و نارضایتی خود را از ممنوعیت ها اعلام شده از سوی دولت ابراز داشتند. این اعتراضات به خشونت کشیده شد.
یونان؛ جزایرمان را پس بدهید!
در ابتدای 2020، ساکنان جزایر «لسبوس، ساموس و خیوس» یونان که در خط مقدم رویارویی با بحران مهاجرت قرار دارند، در نهایت صبرشان تمام شد و در اعتراضاتی خواستار تخلیه هرچه سریعتر اردوگاه های مهاجران و تعطیلی آنها همچنین بازگرداندن این جزایر به ساکنان واقعی خود شدند.
آلبانی؛ وضعیت سیاسی پر تنش
تجمع اعتراض تیرانا در ماه مه در اعتراض به تخریب ساختمان تئاتر ملی این کشور برگزار شد که به خشونت کشیده شد و شماری از جمله همسر رئیس جمهور آلبانی بازداشت شدند. تخریب ساختمان تئاتر ملی آلبانی تصمیمی بود که پیشتر به شدت از سوی اپوزیسیون این کشور مورد انتقاد واقع شده بود.
روسیه؛ تظاهرات برای آزادی یک فرماندار
بازداشت «سرگئی فرگل» فرماندار محبوب «خاباروفسک» در ماه ژوئیه بزرگترین اعتراضات مردمی در تاریخ این شهر را در پی داشت، اعتراضاتی که در نهایت به مسکو هم سرایت کرد.
شیلی؛ اعتراضاتی نتیجه بخش
ناآرامی های گسترده شیلی از 18 اکتبر 2019 در اعتراض به افزایش بهای بلیت مترو آغاز، و به تدریج به مخالفت با وضعیت اقتصادی در کشور منتهی شد که پیامد آن درگیری های روزانه بین معترضان و نیروهای پلیس بود. اعتراضات شیلی مدت شش ماه ادامه داشت که با شیوع ویروس کرونا به طور موقت فروکش کرده بود. اما مردم شیلی در ادامه این مطالبه خواهی به مناسبت سالگرد جنبش اعتراضی خود، در تظاهرات روز 18 اکتبر (27 مهر) بار دیگر اعتراض خود را علیه دولت این کشور نشان دادند. نتیجه اعتراضات، برگزاری همه پرسی قانون اساسی بود و رای آری به اصلاح آن بود.
پرو؛ تظاهرات در میان استعفای دو رئیس جمهور
به دنبال برکناری «مارتین ویسکارا» رئیس جمهور پرو به اتهام فساد و «ناتوانی اخلاقی»، «مانوئل مرینو» رئیس جمهور موقت پرو 25 آبان بعد از گذشت کمتر از یک هفته نشستن بر مسند ریاست جمهوری استعفا کرد. این ترک سمت به دنبال آن انجام شد که قانون گذاران از او خواستند به دلیل کشته شدن دو نفر در جریان اعتراضات ناشی از برکناری ناگهانی رئیس جمهور قبلی، استعفا دهد. تظاهرات گسترده مردم پرو علیه اقدام کنگره در برکناری ویسکارا و مخالفت آنها با رئیس جمهور جدید، با دخالت نیروهای پلیس به خشونت کشیده شد. سرانجام پس از گذشت هفته ای بحرانی در پرو ناشی از برکناری و استعفای دو رئیس جمهور و اعتراضات گسترده مردمی، «فرانسیسکو ساگاستی» به عنوان رئیس جمهور موقت این کشور انتخاب شد.
کلمبیا؛ تشدید تنش های سیاسی داخلی
در کلمبیا علاوه بر خشونت های رایج که انتقادات فعالان اجتماعی را علیه کشتار رهبران اجتماعی در این کشور برانگیخته، با بازداشت «آلوارو اوریبه» رئیس جمهور سابق این کشور در ماه اوت، تنش های سیاسی داخلی تشدید شده است. اعتراضات به خشونت پلیس در این کشور ده ها کشته و زخمی بر جا گذاشته است.
اکوادور؛ اعتراضاتی موفق
اعتراضات در اکوادور موجب اعلام وضعیت فوق العاده در این کشور و تعطیلی کیتو پایتخت آن شد و خشونت های زیادی به همراه داشت. اما جواب داد و دولت اکوادور برای پایان به اعتراضات، در توافقی با رهبران بومی، اقدام به بازگرداندن یارانه سوخت نمود.
گواتمالا؛ یک تصویب شتابزده
پارلمان گواتمالا بدون مشارکت گسترده مردم و رسانه ها به گونه ای شتابزده لایحه بودجه سال آینده کشور را تصویب کرد. همین موضوع اعتراضات گسترده ای را در «گواتمالاسیتی» پایتخت کشور در پی داشت.
نیجریه؛ اعتراض به خشونت پلیس
برای تقریبا دو هفته در ماه اکتبر هزاران جوان نیجریه ای خشمگین با تظاهرات در 21 شهر، خواستار پایان دادن به خشونت پلیس و تخلفات حقوق بشری با برچیده شدن «جوخه ویژه ضد سرقت» یکی از مخوف ترین بخش های پلیس این کشور شدند.
هنگ کنگ؛ تظاهرات علیه «قانون امنیت ملی» چین
تظاهرات در هنگ کنگ پس از متوقف شدت تظاهرات سال 2019 به دلیل شیوع کرونا علیه «قانون امنیت ملی» چین و با حضور هزاران شهروند در ماه مه 2020 برگزار شد. معترضان خواستار پایان نفوذ پکن در این منطقه شدند.
لبنان؛ تظاهرات ضداقتصادی
لبنانی ها یک مرحله در ماه ژوئیه به اوضاع معیشتی و اقتصادی و بار دوم در ماه دسامبر به تصمیم احتمالی دولت مبنی بر لغو یارانه برخی کالاهای اساسی مانند سوخت و نان اعتراض کردند. از آغاز سال 2020 وضعیت اقتصادی در لبنان وخیم شده و این وضعیت به دلیل شیوع کرونا و انفجار مهیب در بندر بیروت رخ داده و شماری از شهروندان لبنانی به سمت فقر پیش رفته اند.
سرزمین های اشغالی؛ اعتراض های ضد نتانیاهو
سال 2020 همچنین شاهد صحنه هایی از اعتراض های ضد نتانیاهو به دلیل ناتوانی نخست وزیر رژیم صهیونیستی در سرزمین های اشغالی بود؛ معترضان به ناکارآمدی کابینه نتانیاهو، نخست وزیر را متهم کردند که با بهره برداری از بحران کرونا، در صدد لاپوشانی محاکمه قریب الوقوع خود به اتهام فساد است. از آن زمان به بعد هر هفته اعتراض های ضد نتانیاهو با مشارکت تعداد قابل توجهی از معترضان ادامه یافت.
تظاهرات در کشورهای جهان علیه عادی سازی روابط با تل آویو
در سال 2020 در کشورهای مختلف جهان از جمله مراکش، بحرین، عراق، فلسطین، تونس و یمن، تظاهرات هایی در اعتراض به امضای توافق عادی سازی روابط اعراب با رژیم صهیونیستی و اعلام همبستگی با ملت فلسطین برگزار شد.
در تازه ترین مورد، مغربی ها این هفته در محکومیت این اقدام، در شهرهای مختلف تظاهرات کردند.
ارمنستان؛ تظاهرات ضددولتی
اعتراضات علیه «نیکول پاشینیان» نخست وزیر ارمنستان همچنان ادامه دارد و احزاب مخالف دولت خواستار استعفای وی شده اند. در پی پذیرش شکست از سوی پاشینیان در جنگ با آذربایجان، احزاب مخالف دولت و بسیاری از مردم ارمنستان، پاشینیان را به خیانت متهم کرده اند.
قرقیزستان؛ اعتراض به انتخابات
اعتراضات قرقیزستان در 5 اکتبر در اعتراض به انتخابات پارلمانی آغاز شد زیرا نتیجه انتخابات را غیرمنصفانه می دانستند. بنابراین نتایج انتخابات در 6 اکتبر لغو شد و در 12 اکتبر رئیس جمهور «سورنبای جینبکف در پایتخت بیشکک وضعیت اضطراری اعلام کرد. روز بعد، این اعلام وضعیت توسط پارلمان به تصویب رسید.
بحرین؛ آزادی شیخ سلمان
مردم بحرین همزمان با آغاز ششمین سال بازداشت دبیرکل «جمعیت الوفاق» این کشور، این هفته دست به تظاهرات زدند و خواستار آزادی او از زندان های آل خلیفه شدند.
عراق؛ تاخیر در پرداخت حقوق
تظاهرات خیابانی از دو هفته روز پیش در اعتراض به تاخیر چهار ماهه در پرداخت حقوق کارمندان و اوضاع ناگوار اقتصادی و معیشتی و فساد در مناطقی از بصره و سلیمانیه آغاز شده است.
سوریه؛ خیزش علیه آمریکا و مزدورانش
مردم مناطق مختلف دیر الزور در ماه سپتامبر با برپایی تظاهرات در شهرک «ابوحمام» در شرق استان دیر الزور سوریه به جرایم آمریکا و مزدوران آن در سوریه اعتراض کردند.
عراق؛ اعتراض به وضعیت معشیتی
ادامه بی ثباتی اقتصادی در عراق و فساد فراگیر در دولت و مقامات این کشور باعث شد که مجموعه ای از اعتراضات به وضعیت معشیتی در این کشور از اواخر نوامبر 2019 آغاز و تا امروز ادامه داشته باشد.
تایلند؛ محدود شدن قدرت پادشاهی
در ماه دسامبر معترضان حامی دموکراسی و خواهان محدود شدن قدرت پادشاهی در تایلند تظاهرات اعتراضی برگزار کردند. آنها اردک های زرد پلاستیکی باد شده ای را که نماد جنبش آنها است، در دست داشتند.
سودان؛ اعتراض به مرگ یک فعال سیاسی
روز گذشته نیز صد‌ها سودانی با تظاهرات در شهرهای «خارطوم و ام درمان»، به درگذشت «بهاء الدین نوری» از فعالان سیاسی این کشور به سبب شکنجه تظاهرات اعتراض آمیز برگزار کردند.
