آیا اردوغان سفر خود به واشنگتن و دیدار با ترامپ را لغو می کند؟

به گزارش جماران،«عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در بخش سخن سردبیر در روزنامه رأی الیوم نوشت:  انتظار می رود که «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه حوالی اواسط ماه کنونی در پاسخ به دعوت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به واشنگتن سفر کند اما سه مسئول ترک روز گذشته تأکید کردند که این سفر در اعترض به تصویب لایحه کشتار ارمنی در صد سال پیش به عنوان «نسل کشی» و تهدید به اعمال تحریم ها علیه ترکیه توسط مجلس نمایندگان آمریکا، لغو شود.

دلیل دیگری که اهمیت آن و خطرش کمتر نیست و باعث لغو این سفر می شود نامه ای بود که ترامپ برای همتای ترک خود در نهم ماه پیش در اعتراض به حمله ترکیه به مواضع کردها در شمال سوریه فرستاد و در آن به شخص اردوغان توهین کرد و رئیس جمهور ترکیه در آن نامه لجوج و احمق توصیف شد و ترامپ تهدید کرد که اقتصاد ترکیه را نابود می کند و این در عرف های بین المللی بی سابقه است و خروج از همه معیارهای دیپلماتیک در رفتار با رهبران کشورها به شمار می رود به ویژه اگر این مساله را مورد توجه قرار دهیم که دو کشور در پیمان«ناتو» شریک هستند و روابط ائتلافی استراتژیک شان به بیش از 80 سال می رسد.

دو دیدگاه در ترکیه در این زمنیه وجود دارد:

اولی می گوید که اردوغان رئیس جمهور ترکیه این سفررا در زمان معین شده اش انجام می دهد زیرا وی نمی خواهد تنش در روابط با دولت ترامپ رئیس جمهور آمریکا که بر اقتصاد ترکیه که با بحران بزرگی این روزها رو به روست بالا بگیرد. چیزی که این دیدگاه را مورد تأیید قرار می دهد این است که اردوغان از تصمیم اش در مخالفت با پذیرش و دیدار با هیأت آمریکایی به ریاست «مایک پنس» معاون رئیس جمهور آمریکا و «مایک پمپئو» وزیر خارجه این کشور در دو هفته پیش عقب نشست و با این هیأت دیدار کرد. علاوه بر آن آقای «اسماعیل دمیر» رئیس سازمان صنایع دفاعی ترکیه در سخنانی غیرمنتظره و در زمانی کاملا بررسی شده اعلام کرد که تحویل بخش دوم از سامانه موشکی روسی« اس 400» به دلیل اختلاف میان دو کشور یعنی روسیه و ترکیه بر سر جنبه های تکنولوژیک به تأخیر افتاده است و چه بسا این تأخیر فضای بهتری برای سفر اردوغان مهیا کند و باقی گذاشتن موی معاویه با دولت آمریکاست (ادامه ارتباط ترکیه با آمریکا) که از اساس با این قرارداد مخالف است.

دوم: احتمال اقدام ادوغان برای لغو این سفر به نظر اردوگاه دوم هوادار لغو سفر بسیار زیاد است زیرا رئیس جمهور ترکیه احساس کرد که ترامپ به او توهین بزرگی کرد و در نامه اش به او تعدی کرده و از توصیف های ناشایست استفاده کرده است. اهانت کردن ترامپ را نیز وقتی گفت که در زمان مناسب به آن پاسخ می دهد و اکنون در اولویتش نیست علنی کرد. به باور اردوگاه دوم قطعا زمان مناسب فرا می رسد و بعید نیست که این سفر را به طور کلی لغو کند.

رفتن اردوغان به واشنگتن بدون دادن هر گونه امتیازی به آمریکا آن هم با عقب نشینی نیروهایش از شمال سوریه و درگیر نشدن با نیروهای دموکراتیک سوریه به عنوان همپیمان واشنگتن و نیز چشم پوشی از قرارداد سامانه موشکی اس 400 منجر به وخامت بیشتر در روابط با کشور میزبان و به طور مشخص با ترامپ رئیس جمهورش می شود و نرفتن اش یا به عبارتی تحریم آن منجر به شدید شدن رویارویی دو کشور می شود و باعث می شود که تحریم های اقتصادی آمریکا علیه آنکارا به عنوان گام نخست اعمال شود و چه بسا عضویتش در پیمان ناتو نیز لغو شود.

«سلیمان سویلو» وزیر کشور ترکیه روز دوشنبه تهدید کرد که همه عناصر تروریستی بازداشت شده داعش را به کشورهای شان  چه اروپایی باشند چه آمریکایی  حتی آن کشورهایی که ملیت های شان را لغو کردند می فرستد. سویلو گفت که ترکیه هتلی برای اقامت این عناصر نیست. قبل از آن نیز اردوغان تهدید کرد که اگر کشورش حمایت مالی و سیاسی دریافت نکند دروازه های مهاجرت به روی اروپا را برای پناهندگان سوری مقیم در ترکیه باز می کند؛ اینها اشاره به احتمال وقوع تنش و اقدامات کشورهای غربی علیه ترکیه و آمادگی برای استفاده از همه برگه برنده در رویارویی با ترکیه است.

دوستان ترکیه روز به روز کمتر می شوند این در حالی است که دشمنانش به شکل سریعی در این روزها بیشتر می شوند و پیوستن آمریکا به اینها یعنی اردوگاه دشمنان ترکیه، تغییرات« انقلابی» را در سیاست های خارجی آنکارا می طلبد و اولین اقدام در این زمینه باید حرکت به سمت شرق و به طور مشخص سوریه باشد زیرا ترکیه نیز در معرض تهدید سناریوی تجزیه قرار دارد که آمریکا تلاش کرد در سوریه به عنوان همسایه ترکیه اجرا کند.

یادم می آید یک بار از «یاسر عرفات» رهبر فقید فلسطین درباره دلایلی که باعث می شود وی تلگراف های تبریک به پادشاهان و امیران کشورهای حاشیه خلیج فارس که وی را پس از حمله عراق به کویت تحریم و محاصره کردند،می فرستد در حالی که می داند آنها به این تلگراف ها پاسخ نمی دهند، پرسیدم؟ پس از آن که «آهی کشید» که بازتاب دهنده حسرتش است پاسخ داد:« من این کار را به خاطر ملتم و مساله ام انجام می دهم و به اندازه ای که منافع ملتم و کرامتش اهمیت دارد کرامت شخصی ام برایم مهم نیست.»

اردوغان رئیس جمهور ترکیه این قاعده طلایی را زمانی که مساله مربوط به آمریکا و ترامپ رئیس جمهورش و نیز  روسیه می شود در بیشتر مواقع عملی کرد ولی زمانی که مساله مربوط به سوریه این همسایه عرب و مسلمان می شود برعکس اش را عملی می کند یا این چنین باور داریم.

ما در موضعی قرار نداریم که به اردوغان نصیحت کنیم اما بر این باوریم که سفر وی به واشنگتن نه به شخص وی و نه به منافع ملت ترکیه خدمت می کند. کسی که به رئیس جمهور ترکیه توهین می کند به ملتش توهین کرده است یا ما از زاویه میراث عقیده ای اسلامی مان و میراث ارزشی و اخلاقی مان به این امور می نگریم.

جایگاه واقعی ترکیه در قلب شرق است زیرا جهان غرب نمی تواند رسیدن نیروهایش به وین را فراموش کند و نمی تواند این را فراموش کند امپراتوری اش به مدت بیش از 500 سال ادامه یافت و بر نیمی از اروپای شرقی حکومت کرد. ترکیه ای توسط غرب مورد قبول است که ضعیف و مورد اهانت و تسلیم شده و متکی بر غرب و خدمتگزار منافع نظامی و امنیتی اش باشد و برعکس آن درست نیست.

زمانی که می گوییم شرق منظورمان سوریه، عراق، ایران، پاکستان، مالزی، اندونزی و کشورهای دوست مانند روسیه و چین و از خاستگاه مشارکت و مساوات بر بستر مقابله با سلطه آمریکا و رژیم اسرائیل است...حالا آیا این پیام می رسد و آیا مضمون آن توسط کسانی که مساله برای شان مهم است جدی گرفته می شود؟ امیدوریم چنین شود.