امید آزادی جو روز دوشنبه درباره پدیده فرونشست زمین در گفت وگو با ایرنا گفت: نشست زمین با فرورفتگی، ترک خوردگی، ایجاد شکاف و لوله زایی چاه ها قابل شناسایی است.
وی یکی از علت های مهم شکل گیری پدیده فرونشست را برداشت بیش از ظرفیت از آبخوان ها، کاهش شدید ذخایر آبهای زیر زمینی و عوامل تکتونیکی ( شاخه ای از دانش زمین شناسی که به مطالع تغییر شکل پوسته زمین بر اثر تنش ها و کنش های وارده در دوران های مختلف می پردازد) عنوان کرد.
آزادی جو یادآور شد: سازمان زمین شناسی برای اهداف کلان طرح احیا و تعادل بخشی در حال بررسی این فرونشست هاست هرچند این پدیده گاهی در مقیاس سانتی متری و گاهی در سطح های شدیدترقابل تشخیص و مشاهده است.
وی بیان کرد: یکی از دشت های استان بوشهر که می توان آثار فرونشست را در آن دید بخشی از مسافت 50 کیلومتر مربعی مساحت دشت طلحه - فاریاب - کلمه است که در بخش هایی از سطح دشت فرورفتگی ها، چاله ها، درز و شکاف عمیق قابل شناسایی و مشاهده است.
وی عامل اصلی وقوع پدیده فرونشست را برداشت های بیش از ظرفیت از منابع آب زیرزمینی عنوان کرد و گفت: این وضعیت می تواند آثار مخرب زیست محیطی هم برای ساختمان آبخوان و هم برای مراکز جمعیتی منطقه داشته باشد.
آزادی جو گفت: با توجه به افت شدید منابع آبی در دشت ها، ادامه این رفتارها با طبیعت آبخوان و زیاده خواهی هایی که صورت می گیرد می تواند سایر دشت ها را نیز دچار پدیده فرونشست کند.
وی بیان کرد: ویژگی های رسوب شناسی و زمین شناسی آبرفت و سنگ کف آنها می تواند در تاخیر این پدیده نقش داشته باشند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: همچنین برداشت های بی رویه آب منجر به ضعیف شدن آبهای زیرزمینی و شوری آبهای موجود شده است.
وی افزود: در استان بوشهر 16 محدوده مطالعاتی شامل 32 دشت وجود دارد که از این تعداد 21 دشت و محدوده دارای شبکه سنجش در 2 بخش سطحی و زیرزمینی است.
آزدی جو اظهارکرد: براساس آمارهای شبکه سنجش، در 10 سال گذشته بیش از 7.5متر سطح تراز آبهای زیرزمینی محدوده های یاد شده استان کاهش یافته و بیشترین کاهش ها متوجه آبخوانه ای با کیفیت از چمله بوشکان بوده است.
وی با بیان اینکه عمر مفید بیشتر آبخوان های استان بوشهر تمام شده است گفت: همچنین دشت هایی که به لحاظ کیفی در سطح پایین تری بودند نیز به دلیل هجوم آب شور روز به روز شورتر شده و در بخش هایی از استان درجه شور شدن آبخوان ها گاهی تا 30 درصد بوده است.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان بوشهر یادآور شد: بهره برداری دهه های گذشته از منابع آبی سبب شده امروز بیش از 70 درصد حجم ذخیره مفید و عمر آبخوان ها از دست برود و تنها 30 درصد این ذخایر در استان باقی بماند.
وی تاکید کرد: با توجه به افزایش تقاضایی که در حوزه آب داریم سهم زیست محیطی را برای این منابع ارزشمند باید قائل بود.
آزادی جو گفت: در شرایط کنونی حجم کمی از آبهای زیرزمینی در استان وجود دارد و نیاز ما در آینده روز به روز بیشتر می شود در این شرایط منابع موجود باید با شدت بیشتری حفاظت و مدیریت شود تا هم از جنبه کمی و کیفی و هم از لحاظ آلودگی های میکروبی (شامل فلزات سنگین و سموم دفع آفت ها و آلودگی های نفت) حفظ شود.
وی بیان کرد: برخی از آبخوان های استان بوشهر از جمله بوشکان بیش از 20 متر افت سطح آب تجربه کرده است به طور میانگین آبخوان های شیرین که قابلیت بهره برداری مناسب برای کشاورزی دارند 1.5متر افت دارند و دشت های با کیفیت بدتر که خطر آب شور متوجه آنهاست افت هایی در حد نیم تا 50 سانتی متر را تجربه کرده اند.
وی علت این افت کم را جایگزینی آب شور به جای آب شیرین عنوان کرد.
آزادی جو گفت: در نیمه نخست امسال با وجود همه مسائل و مشکلات و کمبود منابع آب بیش از 80 درصد آبخوان های استان کاهش سطح آب را گاهی تا بیش از 1.5متر نظیر دشت های باغان، ریز، طلحه و فاریاب تجربه کرده اند.
وی گفت: با وجود اینکه در سالهای گذشته بحث حفر چاه های غیر مجاز در چارچوب قانون پیگیری می شد ولی زیاده خواهانی هستند که بی پروا به این باقی مانده ذخیره آبی هجوم و ضمن آسیب رساندن به آبخوان ها به حق و حقوق دیگران نیز تجاوز می کنند.
آزادی جود افزود: چاه های غیر مجاز علاوه بر اینکه شیره زمین را در طول این چند سال مکیده اند، عمق آنها به ذخایر استراتژیک و سنگ کف رسیده و از آنها نیز عبور کرده اند و این در حالی است که این ذخایر ارزشمند بطور معمول در موقع لزوم برای شرب مورد استفاده قرار می گیرند، ولی اکنون مورد تعرض متخلفان به منابع آب قرار گرفته اند.
وی ادامه داد: دربیشتر دشت های استان بوشهر ب صورت مستمر کیفیت آبها نیز متاثر از عمق کف شکنی و برداشت های غیر مجاز شده، طوریکه آب از شوری و کیفیت بسیار پایینی برخوردار است.
آزادی جو اضافه کرد: وضعیت هیدرو گراف های این دشت ها نشان می دهد که در صورت بارندگی های موثر و نیز احداث تغذیه های مصنوعی، احیای این دشت ها به حالت اولیه امکان پذیر نیست و یا بسیار سخت است.
وی بیان کرد: در این مدت حدود 58 دستگاه حفاری غیرمجاز شامل کمپرسور و تراکتور در استان بوشهر توقیف شده است.
آزادی جوی گفت: توقیف این دستگاهها به عنوان عاملی بازدارنده و پیشگیرانه باعث جلوگیری از حفر بیش از 690 حلقه چاه شده است.
وی اضافه کرد: طول حفر این شمار چاه بیش از چهار هزار متر (چهار کیلومتر) است که همکاران در چارچوب وظایف و اهداف توانستند با این اقدام آبی معادل 37 میلیون مترمکعب در سال را ذخیره کنند که این میزان آب صرفه جویی شده معادل 10 درصد کل تخلیه آبهای زیرزمینی در یک سال است.
وی با بیان اینکه شش هزار و 500 حلقه چاه غیر مجاز در استان بوشهر وجود دارد گفت: روند کار به گونه ای است که با وجود اینکه آبخوان ها پیوسته افت سطح آب را در حال تجربه هستند ولی تجاوز به حریم آب و برداشت نیز در حال گسترش است.
وی با بیان اینکه بیشتر حفاری ها در شب انجام می شود گفت: برای پیشگیری از این تجاوزها و حفاریهای غیر مجاز در حال تدوین دستورالعمل و راهنمایی ساماندهی دستگاههای حفاری بویژه کمپرسورها هستیم که در آینده همه آنها شناسنامه دار شوند و با نظارت شرکت آب منطقه ای باشند.
آزادی جو افزود: براساس وظایف قانونی در ماه های آینده بحث نظارت بر همه حفاری های چاه های بهره برداری شامل چاه های کشاورزی صنعتی و شرب از طریق مهندسان ناظر عملیاتی می شود و از این به بعد تمام حفاری ها با نظارت کارشناسان دقیق انجام می شود.
وی یادآور شد: در سال جاری 50 حلقه چاه غیرمجاز در استان بوشهر پر شده است و براساس برنامه و اولویت های مشخص شده این چاه ها با همکاری دستگاه های قضایی و امنیتی پر شود.
آزادی جو گفت: براساس آخرین نتایج آماربرداری منتهی به سال 90 نزدیک به 460 میلیون مترمکعب آب از 14 هزار حلقه چاه مجاز و غیرمجاز در استان بوشهر برداشت می شود.
وی اظهار کرد: واقعیت کاهش شدید منابع آب زیرزمینی را باید بپذیریم برای این باقی مانده هرچند کم لازم است برنامه ریزی دقیقی صورت گیرد و مردم و ذینفعان بیشترین نقش را در حفاظت از این منابع دارند.
وی تاکید کرد: در نگهداشتن این ذخیره ارزشمند و حفظ آن برای سالهای آینده انتظار است همکاری بیشتری صورت گیرد تا بتوانیم برای اهداف توسعه پایدار و حفاظت محیط زیست باعث تداوم و پایداری این سفره های آب زیرزمینی شویم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر نیز گفت: در فاصله زمانی اول مهر 95 تا پایان شهریور 96 (سال آبی 96-95) در محدوده گلدشت و سیاه منصور شهرستان دشتستان، افت 105 سانتی متری و در شش ماه اول سال جاری این افت به 58 سانتی متر رسیده است.
رجایی با اشاره به وضع بحرانی سفره های آب زیرزمینی اضافه کرد: شرایط منابع آب اقتضا می کند جوامع محلی، نهادها و سمن ها نقش تاثیر گذارتری در توجیه افکار عمومی و بالا بردن هزینه های اجتماعی و محلی تخلف و تعرض به حقوق عامه ایفا کنند.
وی اظهار کرد: متخلفانی که بیشتر آنها برای جوامع محلی شناسایی شده هستند، مورد سرزنش و توبیخ مردم و ساکنان منطقه قرار گرفته و مراجع انتظامی و قضایی نیز برخورد قاطع با آنها داشته باشد.
رجایی اضافه کرد: همچنین این افراد بایستی از خدمات عمومی جامعه محروم و این تخلف در پرونده آنها ثبت شود.
وی بیان کرد: با توجه به اینکه آنها به آب به عنوان مایه حیات جامعه دست اندازی کرده اند، آزادی سازی دستگاه های حفاری توقیف شده و پس از سپری شدن مهلت قانونی موثر نیست و سبب شده است افراد شهیری با در اختیار داشتن انواع دستگاه های حفاری متعدد، قیمت و هزینه های حفاری را افزایش داده و بازار کار وکاسبی پر درآمد را برای خود دست و پا کنند.
وی افزود: نه تنها توقیف دستگاه حفاری، بلکه بازداشت و محاکمه مالک، متصدی دستگاه حفاری، مالک زمین و گیرنده خدمات از این دستگاه نیز ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
6047/6043**
خبرنگار: موناعیدان*انتشاردهنده: خدانظرخواجه
انتهای پیام وی یکی از علت های مهم شکل گیری پدیده فرونشست را برداشت بیش از ظرفیت از آبخوان ها، کاهش شدید ذخایر آبهای زیر زمینی و عوامل تکتونیکی ( شاخه ای از دانش زمین شناسی که به مطالع تغییر شکل پوسته زمین بر اثر تنش ها و کنش های وارده در دوران های مختلف می پردازد) عنوان کرد.
آزادی جو یادآور شد: سازمان زمین شناسی برای اهداف کلان طرح احیا و تعادل بخشی در حال بررسی این فرونشست هاست هرچند این پدیده گاهی در مقیاس سانتی متری و گاهی در سطح های شدیدترقابل تشخیص و مشاهده است.
وی بیان کرد: یکی از دشت های استان بوشهر که می توان آثار فرونشست را در آن دید بخشی از مسافت 50 کیلومتر مربعی مساحت دشت طلحه - فاریاب - کلمه است که در بخش هایی از سطح دشت فرورفتگی ها، چاله ها، درز و شکاف عمیق قابل شناسایی و مشاهده است.
وی عامل اصلی وقوع پدیده فرونشست را برداشت های بیش از ظرفیت از منابع آب زیرزمینی عنوان کرد و گفت: این وضعیت می تواند آثار مخرب زیست محیطی هم برای ساختمان آبخوان و هم برای مراکز جمعیتی منطقه داشته باشد.
آزادی جو گفت: با توجه به افت شدید منابع آبی در دشت ها، ادامه این رفتارها با طبیعت آبخوان و زیاده خواهی هایی که صورت می گیرد می تواند سایر دشت ها را نیز دچار پدیده فرونشست کند.
وی بیان کرد: ویژگی های رسوب شناسی و زمین شناسی آبرفت و سنگ کف آنها می تواند در تاخیر این پدیده نقش داشته باشند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان بوشهر گفت: همچنین برداشت های بی رویه آب منجر به ضعیف شدن آبهای زیرزمینی و شوری آبهای موجود شده است.
وی افزود: در استان بوشهر 16 محدوده مطالعاتی شامل 32 دشت وجود دارد که از این تعداد 21 دشت و محدوده دارای شبکه سنجش در 2 بخش سطحی و زیرزمینی است.
آزدی جو اظهارکرد: براساس آمارهای شبکه سنجش، در 10 سال گذشته بیش از 7.5متر سطح تراز آبهای زیرزمینی محدوده های یاد شده استان کاهش یافته و بیشترین کاهش ها متوجه آبخوانه ای با کیفیت از چمله بوشکان بوده است.
وی با بیان اینکه عمر مفید بیشتر آبخوان های استان بوشهر تمام شده است گفت: همچنین دشت هایی که به لحاظ کیفی در سطح پایین تری بودند نیز به دلیل هجوم آب شور روز به روز شورتر شده و در بخش هایی از استان درجه شور شدن آبخوان ها گاهی تا 30 درصد بوده است.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان بوشهر یادآور شد: بهره برداری دهه های گذشته از منابع آبی سبب شده امروز بیش از 70 درصد حجم ذخیره مفید و عمر آبخوان ها از دست برود و تنها 30 درصد این ذخایر در استان باقی بماند.
وی تاکید کرد: با توجه به افزایش تقاضایی که در حوزه آب داریم سهم زیست محیطی را برای این منابع ارزشمند باید قائل بود.
آزادی جو گفت: در شرایط کنونی حجم کمی از آبهای زیرزمینی در استان وجود دارد و نیاز ما در آینده روز به روز بیشتر می شود در این شرایط منابع موجود باید با شدت بیشتری حفاظت و مدیریت شود تا هم از جنبه کمی و کیفی و هم از لحاظ آلودگی های میکروبی (شامل فلزات سنگین و سموم دفع آفت ها و آلودگی های نفت) حفظ شود.
وی بیان کرد: برخی از آبخوان های استان بوشهر از جمله بوشکان بیش از 20 متر افت سطح آب تجربه کرده است به طور میانگین آبخوان های شیرین که قابلیت بهره برداری مناسب برای کشاورزی دارند 1.5متر افت دارند و دشت های با کیفیت بدتر که خطر آب شور متوجه آنهاست افت هایی در حد نیم تا 50 سانتی متر را تجربه کرده اند.
وی علت این افت کم را جایگزینی آب شور به جای آب شیرین عنوان کرد.
آزادی جو گفت: در نیمه نخست امسال با وجود همه مسائل و مشکلات و کمبود منابع آب بیش از 80 درصد آبخوان های استان کاهش سطح آب را گاهی تا بیش از 1.5متر نظیر دشت های باغان، ریز، طلحه و فاریاب تجربه کرده اند.
وی گفت: با وجود اینکه در سالهای گذشته بحث حفر چاه های غیر مجاز در چارچوب قانون پیگیری می شد ولی زیاده خواهانی هستند که بی پروا به این باقی مانده ذخیره آبی هجوم و ضمن آسیب رساندن به آبخوان ها به حق و حقوق دیگران نیز تجاوز می کنند.
آزادی جود افزود: چاه های غیر مجاز علاوه بر اینکه شیره زمین را در طول این چند سال مکیده اند، عمق آنها به ذخایر استراتژیک و سنگ کف رسیده و از آنها نیز عبور کرده اند و این در حالی است که این ذخایر ارزشمند بطور معمول در موقع لزوم برای شرب مورد استفاده قرار می گیرند، ولی اکنون مورد تعرض متخلفان به منابع آب قرار گرفته اند.
وی ادامه داد: دربیشتر دشت های استان بوشهر ب صورت مستمر کیفیت آبها نیز متاثر از عمق کف شکنی و برداشت های غیر مجاز شده، طوریکه آب از شوری و کیفیت بسیار پایینی برخوردار است.
آزادی جو اضافه کرد: وضعیت هیدرو گراف های این دشت ها نشان می دهد که در صورت بارندگی های موثر و نیز احداث تغذیه های مصنوعی، احیای این دشت ها به حالت اولیه امکان پذیر نیست و یا بسیار سخت است.
وی بیان کرد: در این مدت حدود 58 دستگاه حفاری غیرمجاز شامل کمپرسور و تراکتور در استان بوشهر توقیف شده است.
آزادی جوی گفت: توقیف این دستگاهها به عنوان عاملی بازدارنده و پیشگیرانه باعث جلوگیری از حفر بیش از 690 حلقه چاه شده است.
وی اضافه کرد: طول حفر این شمار چاه بیش از چهار هزار متر (چهار کیلومتر) است که همکاران در چارچوب وظایف و اهداف توانستند با این اقدام آبی معادل 37 میلیون مترمکعب در سال را ذخیره کنند که این میزان آب صرفه جویی شده معادل 10 درصد کل تخلیه آبهای زیرزمینی در یک سال است.
وی با بیان اینکه شش هزار و 500 حلقه چاه غیر مجاز در استان بوشهر وجود دارد گفت: روند کار به گونه ای است که با وجود اینکه آبخوان ها پیوسته افت سطح آب را در حال تجربه هستند ولی تجاوز به حریم آب و برداشت نیز در حال گسترش است.
وی با بیان اینکه بیشتر حفاری ها در شب انجام می شود گفت: برای پیشگیری از این تجاوزها و حفاریهای غیر مجاز در حال تدوین دستورالعمل و راهنمایی ساماندهی دستگاههای حفاری بویژه کمپرسورها هستیم که در آینده همه آنها شناسنامه دار شوند و با نظارت شرکت آب منطقه ای باشند.
آزادی جو افزود: براساس وظایف قانونی در ماه های آینده بحث نظارت بر همه حفاری های چاه های بهره برداری شامل چاه های کشاورزی صنعتی و شرب از طریق مهندسان ناظر عملیاتی می شود و از این به بعد تمام حفاری ها با نظارت کارشناسان دقیق انجام می شود.
وی یادآور شد: در سال جاری 50 حلقه چاه غیرمجاز در استان بوشهر پر شده است و براساس برنامه و اولویت های مشخص شده این چاه ها با همکاری دستگاه های قضایی و امنیتی پر شود.
آزادی جو گفت: براساس آخرین نتایج آماربرداری منتهی به سال 90 نزدیک به 460 میلیون مترمکعب آب از 14 هزار حلقه چاه مجاز و غیرمجاز در استان بوشهر برداشت می شود.
وی اظهار کرد: واقعیت کاهش شدید منابع آب زیرزمینی را باید بپذیریم برای این باقی مانده هرچند کم لازم است برنامه ریزی دقیقی صورت گیرد و مردم و ذینفعان بیشترین نقش را در حفاظت از این منابع دارند.
وی تاکید کرد: در نگهداشتن این ذخیره ارزشمند و حفظ آن برای سالهای آینده انتظار است همکاری بیشتری صورت گیرد تا بتوانیم برای اهداف توسعه پایدار و حفاظت محیط زیست باعث تداوم و پایداری این سفره های آب زیرزمینی شویم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر نیز گفت: در فاصله زمانی اول مهر 95 تا پایان شهریور 96 (سال آبی 96-95) در محدوده گلدشت و سیاه منصور شهرستان دشتستان، افت 105 سانتی متری و در شش ماه اول سال جاری این افت به 58 سانتی متر رسیده است.
رجایی با اشاره به وضع بحرانی سفره های آب زیرزمینی اضافه کرد: شرایط منابع آب اقتضا می کند جوامع محلی، نهادها و سمن ها نقش تاثیر گذارتری در توجیه افکار عمومی و بالا بردن هزینه های اجتماعی و محلی تخلف و تعرض به حقوق عامه ایفا کنند.
وی اظهار کرد: متخلفانی که بیشتر آنها برای جوامع محلی شناسایی شده هستند، مورد سرزنش و توبیخ مردم و ساکنان منطقه قرار گرفته و مراجع انتظامی و قضایی نیز برخورد قاطع با آنها داشته باشد.
رجایی اضافه کرد: همچنین این افراد بایستی از خدمات عمومی جامعه محروم و این تخلف در پرونده آنها ثبت شود.
وی بیان کرد: با توجه به اینکه آنها به آب به عنوان مایه حیات جامعه دست اندازی کرده اند، آزادی سازی دستگاه های حفاری توقیف شده و پس از سپری شدن مهلت قانونی موثر نیست و سبب شده است افراد شهیری با در اختیار داشتن انواع دستگاه های حفاری متعدد، قیمت و هزینه های حفاری را افزایش داده و بازار کار وکاسبی پر درآمد را برای خود دست و پا کنند.
وی افزود: نه تنها توقیف دستگاه حفاری، بلکه بازداشت و محاکمه مالک، متصدی دستگاه حفاری، مالک زمین و گیرنده خدمات از این دستگاه نیز ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
6047/6043**
خبرنگار: موناعیدان*انتشاردهنده: خدانظرخواجه
کپی شد
