مدیر ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: با اینکه دولت در ماه گذشته ۲۰۰ میلیارد تومان به ستاد احیای دریاچه ارومیه پرداخت کرد اما بودجه‌ای که باید به ستاد پرداخت شود، حدود ۱۸۰۰ میلیارد تومان است.
به گزارش جماران؛ مدیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه دریاچه ارومیه با بودجه سنواتی احیا نمی‌شود، استقراض از خارج را راهکار تامین منابع مالی مورد نیاز این ستاد دانست و گفت: اگر سازمان برنامه و بودجه پول ندارد، دولت اجازه دهد از منابع خارجی وام بگیریم.
عیسی کلانتری-معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست که همزمان عهده‌دار مدیریت ستاد احیای دریاچه ارومیه است، با اشاره به اینکه دریاچه ارومیه دچار دو مسئله اصلی است، گفت: کمبود بودجه و کاهش شدید بارندگی مهمترین مسائل دریاچه ارومیه هستند. دریاچه ارومیه در سال آبی ۹۶-۹۵ نسبت به یک سال قبل، ۳۸ درصد و نسبت به میانگین بارش بلندمدت (۴۸ ساله) حدود ۲۲ درصد کم‌بارشی را تجربه کرد. امسال نیز با گذشت بیش از دو ماه از فصل پاییز هنوز بارش چندانی در این منطقه دریافت نشده و با اینکه بارش در این مقطع زمانی بسیار ناچیز بوده اما تبخیر به قوت خود باقی است و آب ورودی نیز وجود ندارد بنابراین طبیعی است که در چنین شرایطی ارتفاع دریاچه ارومیه کاهش پیدا کند.
وی با تاکید بر اینکه اگر آب وارد دریاچه ارومیه نشود، دریاچه به شرایط بحرانی دوران قبل بر می‌گردد، اظهار کرد: در سال گذشته حدود یک میلیون و ۱۵۰ میلیون متر مکعب آب وارد دریاچه شد که قطعا این میزان آب برای دریاچه کافی نیست چون اگر بخواهیم دریاچه ارومیه به روند عادی برگردد باید سالیانه ۳.۱ میلیارد متر مکعب آب وارد آن کنیم.
بدهی ۱۸۰۰ میلیارد تومانی دولت به ستاد احیای دریاچه ارومیه
مدیر ستاد احیای دریاچه ارومیه در ادامه از تامین اعتبار ۲۰۰ میلیارد تومانی ستاد احیا خبر داد و گفت: با اینکه دولت در ماه گذشته ۲۰۰ میلیارد تومان به ستاد احیای دریاچه ارومیه پرداخت کرد اما بودجه‌ای که باید به ستاد پرداخت شود، حدود ۱۸۰۰ میلیارد تومان است.
کلانتری در مورد محل مصرف این ۲۰۰ میلیارد تومان گفت: این مبلغ برای پروژه‌های مختلف مثل احداث تصفیه خانه فاضلاب، سردهنه‌سازی رودخانه‌ها و... هزینه می‌شود. واقعیت این است که باید زمستان هر سال سردهنه‌ها را ببندیم و در فصل بهار باز کنیم و با توجه به تعداد ۵۰۰ تایی سردهنه‌ها در حوضه دریاچه، همین کار به مبلغی حدود ۴۰ میلیارد تومان نیاز دارد که متاسفانه سال گذشته به دلیل محدودیت مالی نتوانستیم این کار را انجام دهیم و ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب را از دست دادیم چون در این شرایط کشاورزان منطقه، آب را به زمین خود انتقال دادند و به عنوان یخ‌آب از آن استفاده کردند.
دریاچه ارومیه با بودجه سنواتی احیا نمی‌شود
معاون رئیس جمهور در ادامه ضمن ابراز نگرانی در مورد وضعیت مالی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: در دو سال گذشته ثابت شده که با بودجه سنواتی نمی‌توان کارهای دریاچه ارومیه را پیش برد. گروه تحقیقاتی دریاچه ارومیه در زمینه ارائه برنامه برای احیا عملکرد خوبی داشت و برنامه‌های کاملا اجرایی ارائه داد که اشتباهات برنامه‌ها در حین اجرا اصلاح می‌شود چون برنامه، حالت داینامیک دارد اما با بودجه‌ای که سازمان برنامه و بودجه تخصیص می‌دهد، بعید است احیای دریاچه ارومیه صورت گیرد.
استقراض از خارج برای تامین نیاز مالی دریاچه ارومیه
مدیر ستاد احیای دریاچه ارومیه ضمن تاکید بر ضرورت تامین به‌موقع منابع مالی مورد نیاز دریاچه ارومیه گفت: در شرایط حاضر دنبال این هستیم که اگر سازمان برنامه و بودجه پول ندارد، دولت اجازه استقراض از خارج از کشور بدهد یعنی پول مورد نیاز دریاچه را از خارجی‌ها به شکل وام با بهره حدود ۲.۵ درصد بگیریم. این وام حدود پنج یا شش سال دوره تنفس دارد و بعد از آن طی بازه زمانی ۱۰ ساله بازپرداخت می‌شود.
کلانتری در پاسخ به پرسشی در مورد مبلغ این وام با اشاره به اینکه حداقل مبلغ مورد نیاز دریاچه حدود ۳ تا ۳.۵ میلیارد دلار است، اظهار کرد: ما باید رئیس جمهور، معاون اول رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه را قانع کنیم که دریاچه ارومیه به قدری اهمیت دارد که اگر کشور در شرایط فعلی پول ندارد، برای احیای آن، وامی از خارج دریافت شود و دولت به تدریج طی ۱۰ سال آن را پرداخت کند.
وی ادامه داد: هنوز نتوانستیم دولت را برای این کار قانع کنیم چون برای امور تولیدی و صنعتی که توجیه اقتصادی دارد و می‌توان از محل کارکرد همان بخش، بدهی را پرداخت کند، این اجازه داده می‌شود که از خارج استقراض صورت گیرد اما بازپرداخت وام دریاچه ارومیه بر عهده دولت خواهد بود. برای همین دولت هنوز قانع به انجام این کار نشده است و ما تلاش می‌کنیم اهمیت احیای دریاچه ارومیه را شفاف کنیم چون خشکی دریاچه ارومیه خسارت‌های بسیار بیشتری خواهد داشت و ده‌ها برابر همین مبلغ هزینه‌های ناشی از خشکی دریاچه ارومیه خواهد بود ضمن اینکه حفظ محیط زیست یک وظیفه حاکمیتی است.
احیای تالاب‌ها با منابع خارجی
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: علاوه بر دریاچه ارومیه برای احیای تعدادی از تالاب‌های دیگر کشور نیز می‌توان از منابع خارجی استفاده کرد چون بودجه داخلی کشش رسیدگی به این موضوعات را ندارد و از آنجا که این موارد در زمره بودجه عمرانی قرار می‌گیرد معمولا بیش از ۲۰ یا ۳۰ درصد این بودجه‌ها تخصیص داده نمی‌شود بنابراین با ۲۰ درصد تخصیص بودجه نمی‌توان طبق زمان‌بندی کارهای احیایی دریاچه ارومیه را اجرا کرد. ستاد احیای دریاچه ارومیه زمانی می‌تواند طبق برنامه ۱۰ ساله حرکت کند که بودجه‌ها نیز طبق همان برنامه تخصیص داده شود.
دریاچه ارومیه قائم به شخص نیست
کلانتری در پایان در مورد نگرانی برخی اهالی محیط زیست نسبت به سرنوشت دریاچه ارومیه به دلیل تعدد مسئولیت‌ها و انتصاب او به عنوان رییس سازمان محیط زیست گفت: از ابن بابت جای نگرانی وجود ندارد چون خوشبختانه وضعیت دریاچه ارومیه نهادینه شده است. در حال حاضر دریاچه ارومیه قائم به شخص نیست بلکه تشکیلات مشخصی دارد همچنین محرز شده که دریاچه ارومیه قابلیت احیاء دارد و درصورت تامین حق‌آبه دریاچه، نگرانی در مورد احیای آن وجود ندارد و از این بابت در مورد دریاچه ارومیه نگرانی ندارم.
فائو برای احیای دریاچه ارومیه وارد عمل شد
با هدف بهره‌گیری از تخصص جهانی در راستای حمایت از تلاش‌های ملی برای احیای دریاچه ارومیه، پروژه چهار ساله مشترک فائو و ستاد احیای دریاچه ارومیه با عنوان برنامه یکپارچه مدیریت پایدار منابع آبی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه که از جانب دولت ژاپن تامین مالی می‌شود استارت خورد.
این پروژه قصد دارد با ارائه راهنمایی و کمک‌های فنی به تلاش‌های دولت ایران در جهت کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب طی چهار سال (۲۰۱۶ - ۲۰۲۰) و معکوس کردن فرآیند خشک شدن دریاچه ارومیه یاری برساند. فائو احیای دریاچه ارومیه را به عنوان یک مساله اجتماعی – اقتصادی قلمداد کرده و یک چارچوب یکپارچه پیشنهاد می‌کند که راه‌حل‌های فنی منطقی را با گزینه‌هایزی که از منظر اقتصادی ارزشمند و از نظر اجتماعی – نهادی پذیرفته شده هستند، تلفیق می‌کند.
وظیفه ویژه فائو در این پروژه عبارت است از: طراحی و اجرای یک چارچوب یکپارچه که دانش بین‌المللی را با تخصص داخلی تلفیق کرده و ابزار و روش‌هایی پیشرفته پدید می‌آورد؛ و نیز اجرای اقدامات میدانی با توجه به دسترسی آبی، مصرف آبی، کاربری زمین و انتخاب محصولات، روش‌های بهینه کاربری آب و دیگر اقدامات بهینه در تولید و بازاریابی مواد غذایی.
این پروژه اهمیت ویژه‌ای بر اصلاحات مدیریتی، نهادی و سیاست‌گذاری قائل است، اصلاحاتی که ذینفعان محلی را قادر می‌سازد پذیرای روش‌های پایدار و فعالیت‌های درآمدزای جایگزین باشند تا فشار بر محصولات پرمصرف آبی کاهش یافته و به احیای دریاچه ارومیه کمک شود.
عزیز البحری – مشاور ارشد فنی دفتر نمایندگی فائو در ایران – با پشتیبانی کارکنان این دفتر و در همکاری نزدیک با ستاد احیای دریاچه ارومیه، هدایت پروژه را برعهده دارد. همچنین یک گروه شش نفره از کارشناسان بین‌المللی فائو نیز با تخصص‌های گوناگون از دفتر مرکزی رم و نیز دفتر منطقه‌ای در قاهره این پروژه را همراهی می‌کنند. علاوه بر این دیگر سازمان‌ها و کارشناسان بین‌المللی فعال در پروژه می‌توان به موسسه آموزش آب، آی اچ ای دلتز (IHE-DELTS) هلند بزرگ‌ترین مرکز آموزش عالی آب در جهان مرکز تجارت بین‌المللی (ITC) در ژنو، مرکز بین‌المللی کشاورزی زیستی (ICBA) با تخصص در حوزه خشکسالی و نیز دانشگاه بریتیش کلمبیا در کانادا اشاره کرد.
براساس گفته‌های عزیز البحری در کارگاه برنامه یکپارچه مدیریت پایداری منابع آبی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه اجرای این پروژه در سیاست‌های ملی ایران بوده، چرا که ایران احیای دریاچه را جزو اهداف اصلی خود تبیین کردند.
مشاور ارشد فنی دفتر نمایندگی فائو در ایران با اشاره به چالش‌های موجود در دریاچه ارومیه گفت: فائو با تدوین برنامه‌ای با پنج مولفه یک سیستم یکپارچه برای احیای دریاچه ارومیه تنظیم کرده است.
وی افزود: اولین مولفه آب است به‌طوری که باید با مدیریت حسابداری میزان مصرف آب را کنترل کرد. همچنین مدیریت خشکسالی توجه به مولفه‌های اجتماعی و اقتصادی، مدیریت آبخیزداری و توسعه ظرفیت از دیگر مواردی است که در تالیف برنامه فائو به آن توجه شده است.
البحری با بیان این که در ابتدا باید داده‌ها و موارد مورد نیاز برای به دست آوردن برنامه‌ای جامع تدوین شود، گفت: پس از این کار می‌توان در سطح محلی برنامه را به صورت پایلوت اجرایی کرد.
