لرزه‌ای بر پیکر صادرات صنعتی

به گزارش جماران؛ ریزنمرات منتشر شده از وضعیت تجارت محصولات منتخب صنعتی در بهار سال جاری اگرچه از روند مثبت صادرات در 14 گروه صنعتی از مجموع 24 محصول ارزیابی شده در کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت دارد؛ اما بررسی ترکیب وزنی صادرات نشان دهنده کارنامه منفی صادرات در تمام گروه‌ها است.

در کنار افت ترکیب صادرات به لحاظ وزنی در مدت زمان مورد بررسی به لحاظ ارزشی نیز تنها بخش معدن بوده که در این دوره زمانی توانسته رشد مثبت را نسبت به دوره مشابه سال قبل تجربه کند. رشد بخش‌معدن در بهار سال جاری در حالی صورت گرفته که در مدت زمان مذکور اغلب محصولات معدنی به دلیل چالش‌های صادراتی با افت تولید مواجه بوده‌اند. از سوی دیگر، بررسی صادرات کالای «سرمایه‌ای، مصرفی و واسطه‌ای» در فصل اول سال جاری حکایت از افت صادرات در تمام گروه‌های مذکور به لحاظ وزنی و ارزشی دارد. افت صادرات این گروه در حالی است که در این دوره زمانی واردات کالاهای سرمایه‌ای نیز به لحاظ وزنی و ارزشی افت را تجربه کرده است. افت واردات کالای سرمایه‌ای در مدت زمان مذکور در حالی است که سایر گروه‌ها در این دوره رشد واردات را تجربه کرده‌اند. کالاهای وارداتی و صادراتی به لحاظ نوع مصرف و آثار آن در اقتصاد به سه گروه کالاهای واسطه‌ای (کالاهایی که در جریان تولید دیگر کالاها یا خدمات مصرف می‌شوند)، کالاهای مصرفی (کالاهای نهایی که در طول سال به‌طور مستقیم به وسیله مصرف‌کنندگان نهایی مصرف می‌شوند) و کالاهای سرمایه‌ای (کالاهایی که عمر اقتصادی آنها بیش از یک سال است و برای تولید کالاها یا خدمات جدید به کار می‌روند و در حین تولید تغییر شکل نمی‌دهند) تقسیم می‌شوند و تغییر در روند واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای می‌تواند به‌صورت مستقیم روند تولید را تحت تاثیر قرار دهد.

اما با بررسی آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌توان گفت در دوره زمانی مورد بررسی پنج گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی»، «ساخت فلزات اساسی»، «ساخت محصولات غذایی و آشامیدنی ها»، «ساخت سایر محصولات کانی غیر فلزی» و «ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی نشده در جای دیگر» بیشترین ارزآوری را برای کشور داشته‌اند. ارز وارد شده به کشور از این سه گروه بالغ بر 6 میلیارد و 34میلیون دلار بوده است.

صادرات به تفکیک کالا

براساس آمار اعلام شده در مدت زمان مورد بررسی از مجموع کالای صادراتی اقلام «سرمایه‌ای» به لحاظ ارزشی افت 97 درصدی و به لحاظ وزنی نیز افت نزدیک به 31 درصدی را تجربه کرده‌اند. صادرات کالای مصرفی نیز در مدت زمان مورد بررسی به لحاظ وزنی افتی 4 درصدی و به لحاظ ارزشی نیز افتی 8 دهم درصدی را ثبت کرده است. اما درخصوص صادرات کالای واسطه‌ای نیز در مدت زمان مورد بررسی می‌توان به افت بیش از یک درصدی به لحاظ وزنی و افت بیش از 6 درصدی به لحاظ ارزشی اشاره کرد. همچنین براساس آمار اعلام شده مجموع کالای سرمایه‌ای صادر شده در مدت زمان مورد بررسی بالغ بر 21 هزار تن به ارزش بیش از 79 میلیون دلار بوده است. صادرات کالای مصرفی نیز در این مدت بیش از یک میلیون و 402 هزار تن بوده که ارزشی در حدود یک میلیارد و 647میلیون دلار داشته است. حجم کالای واسطه‌ای نیز در این مدت در حدود 26 میلیون و 693 هزار تن به ارزش حدود 8 میلیارد و 295 میلیون دلار بوده است. همچنین واردات اقلام «سرمایه‌ای» نیز در دوره زمانی مذکور به لحاظ وزنی رشد بیش از 16 درصدی و به لحاظ ارزشی نیز افت بیش از 8 درصدی را تجربه کرده است. واردات کالاهای واسطه‌ای نیز در مدت زمان مورد بررسی به لحاظ وزنی رشد بیش از 15 درصدی و به لحاظ ارزشی نیز با رشد نزدیک به 36درصد همراه بوده و درخصوص واردات کالای مصرفی نیز در مدت زمان مورد بررسی به لحاظ وزنی رشد نزدیک به 56 درصد و به لحاظ ارزشی نیز بیش از 49 درصد رشد داشته است.

ترکیب ارزش صادرات

آمار اعلام شده درباره ترکیب ارزش صادرات نیز حکایت از منفی بودن روند صادرات در تمام بخش‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل دارد؛ به‌طوری که «گروه صنعت» که شامل «صنعت»،«پتروشیمی» و «گاز مایع» می‌شود به ترتیب هریک افت 6 درصدی، افت نزدیک به 6 درصد و افت 6 دهم درصدی داشته‌اند. برخلاف بخش صنعت در دوره زمانی مذکور بخش «معدن» در بهار سال جاری رشد 50 درصدی را به لحاظ ارزشی داشته است. اما صادرات بخش «نفت و گاز و میعانات گازی» نیز در این دوره افتی نزدیک به 9 درصد داشته و بخش «کشاورزی» و «فرش و صنایع دستی» نیز هر یک به ترتیب افتی بیش از 18 و 11 درصدی داشته‌اند. کارنامه بهاری ترکیب ارزشی صادراتی در حالی است که به لحاظ وزنی تمام بخش‌های مذکور در این دوره زمانی با افت مواجه شده‌اند؛ به‌طوری که بخش معدن که به لحاظ ارزشی بهار را با رشد سپری کرده، اما به لحاظ وزنی همانند سایر بخش‌ها افت صادرات داشته است.

پیشروهای صادراتی

از سوی دیگر، وضعیت صادرات کالای بخش صنعت به تفکیک گروه فعالیت دورقمی آیسیک (طبقه‌بندی مرجع برای طبقه‌بندی کلیه فعالیت‌های اقتصادی) نشان‌دهنده آن است که در ثلث اول سال جاری 6 گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی»، «ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای»، «ساخت فلزات اساسی»، «ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی»، «ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی» و «ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی نشده در جای دیگر» بیشترین میزان صادرات را داشته‌اند. براساس آمار اعلام شده، گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» با صادراتی بالغ بر 2 میلیارد و 669 میلیون دلار در رده اول کالاهای صادراتی قرار گرفته است. پس از آن گروه «ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای» با یک میلیارد و 514 میلیون دلار جایگاه دوم صادراتی را به خود اختصاص داده است. صادرات «ساخت فلزات اساسی» نیز در این مدت به بیش از یک میلیارد دلار رسیده است. صادرات گروه محصولات «ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی» و «ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی» هم در این مدت به ترتیب 758 میلیون دلار و 375 هزار دلار گزارش شده است. همچنین براساس آمارهای این گزارش، صادرات «ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی نشده در جای دیگر» نیز در این مدت به 247 میلیون دلار رسیده است.

عمده‌ترین محصولات صادراتی به لحاظ وزنی نیز در این مدت گروه کالاهای «ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی»، «ساخت مواد و محصولات شیمیایی»، «ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای»، «ساخت فلزات اساسی» و «ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی‌ها» هستند. در این میان گروه کالایی «ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی» با بیشترین میزان صادرات به لحاظ وزنی (5 میلیون و 30 هزار تن) رتبه اول کالاهای وارداتی را به خود اختصاص داده است. گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» نیز با صادراتی معادل 4 میلیون و 582 هزار تن در جایگاه بعدی قرار گرفته است. براساس آمار اعلام شده، میزان صادرات محصولات «ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای» نیز در این مدت به 3 میلیون و 977 هزار تن رسیده است. همچنین میزان صادرات محصولات «ساخت فلزات اساسی» و «ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی‌ها» نیز در این مدت به ترتیب از نظر وزنی به 2 میلیون و 416 هزار تن و 523 هزار تن به ثبت رسیده است.