استاد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد گفت: فضای داخل خودرو حریم خصوصی است و بدون حکم خاص قضایی قابل بازرسی و تجسس نیست.
به گزارش جماران، عباس شیخ الاسلامی در خصوص مباحث مطرح شده اخیر در خصوص حریم خصوصی افزود: این یک اصل است که هر قدر ماموران، ضابطان و نظام عدالت کیفری در حریم زندگی مردم کمتر مداخله کنند و بتوانند امنیتی برای مردم به وجود بیاورند بهتر است.
وی ادامه داد: می توان یک به یک بحث کرد که کجا حریم خصوصی است یا نه اما باید توجه داشت که این بحثها مباحث حاشیه ای بین دو تفکر است. یک تفکر که اعتقادی به حریم خصوصی ندارد و به دنبال بهانه می گردد و از هر فرصتی استفاده می کند تا مصادیق فضای عمومی را بیشتر کند که بیشتر بتواند در حریم خصوصی مردم دخالت کند و تفکر مقابل که با اتکا قانون اساسی و قرآن تاکید می کند که باید به مردم حق انتخاب داد و با توجه به تفاوتهایی که مردم با هم دارند بی جهت به حریم آنها وارد نشد و جستجو نکرد.
او افزود: در این نگاه، اتومبیل یک حریم خصوصی است و حتی مغازه که محل رفت و آمد است و دفتری که درش باز است با صحنه اجتماع یعنی جایی که همه نگاه می کنند و مرئی و منظر است فرق می کند پس نباید مداخله کرد.
وی گفت: البته استثنائاتی هم هست از جمله این که در داخل خودرو درگیری باشد و پلیس ببیند که درگیری است و کسی تقاضای کمک می کند یا چاقو خورده باشد که چنین وضعیتی حتی اگر در منزل هم اتفاق بیفتد از حالت حریم خصوصی خارج می شود و پلیس می تواند دخالت کند ولی این که گفته شود خودرو حریم خصوصی نیست و پلیس به بهانه های مختلف می تواند جلوی ماشینها را بگیرد و کنترل و تجسس کند خلاف فلسفه احترام به حریم خصوصی و فلسفه آیه 'لاتجسسوا' است.
این وکیل پایه یک دادگستری افزود:در ماده شش قانون راهنمایی و رانندگی هم به خوبی آورده شده است که مأموران راهنمایی و رانندگی به جـز در مـوارد مـصرح قـانونی و مـوارد تـصادفات منجر به جرح و قتل مجاز به توقیف وسیله نقلیه موتوری نمی باشند.
شیخ الاسلامی تاکید کرد: مهمتر از بحث حریم خصوصی مساله حرمت افراد و وارد نشدن به تنهایی، فکر و خلوت افراد به بهانه های مختلف است و بیشتر از بحث خصوصی یا عمومی بودن فضای داخل اتومبیل باید به این امر توجه کرد که نباید به حریم خصوصی زندگی مردم مداخله کرد و کار به گونه ای نشود که مردم در منزل و خودروی خود امنیت نداشته باشند و هر لحظه نگران بازرسی خودرویشان باشند.
وی گفت: نباید مدام و به بهانه های مختلف شهروندان را در این دغدغه نگاه داشت که یکی می خواهد در حریم خصوصی شان مداخله کند بلکه نگاه باید برائتی باشد نه بهانه جو.
این استاد دانشگاه یادآورشد: این به این معنی نیست که در داخل اتومبیل و امکان وقوع تخلف و جرم وجود ندارد اما وقوع تخلف در خودرو نباید بهانه شود برای این که بگویند داخل خودرو حریم خصوصی نیست و سر چهار راه ها بایستند و ماشینها را متوقف کنند و ببینند داخلشان چه می گذرد یا صندوق عقبها را باز کننند و تجسس کنند که آیا داخلشان مشروب هست یا نه.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خراسان رضوی گفت:حریم خصوصی فقط جایی نیست که کسی پرده زده است بلکه حریم خلوت اشخاص است که ناشی از حق متفاوت بودن آنها است که مداخله در آن منطقی نیست.
شیخ الاسلامی افزود:در این بحث می توان از ماده 102 قانون آئین دارسی کیفری الهام گرفت که تصریح می کند:'انجام هرگونه تعقیب و تحقیق در جرم زنا و لواط و سایر جرایم منافی عفت ممنوع است و پرسش از هیچ فردی در این خصوص مجاز نیست،مگر در مواردی که جرم در مرئی و منظر عام واقع شود و یا دارای شاکی باشد که در این صورت، تعقیب و تحقیق فقط در محدوده شکایت و یا اوضاع و احوال مشهود توسط قاضی دادگاه انجام می شود.'
وی گفت:در اسلام حکم قرآنی 'لاتجسسوا' خیلی جای بحث دارد و حق نداریم که در این مسائل ورود پیدا کنیم و باید اصل را بر برائت بگذاریم و این که انسانها همه خوبند و در داخل خودروها خبری نیست مگر این که ذهنمان مریض باشد و همه را بد ببینیم و دنبال بهانه باشیم و هر ماشینی را که در حال حرکت است به بهانه ای که حریم خصوصی نیست بگردیم در این صورت ممکن است دو سه جرم و تخلف هم کشف شود ولی باید دانست که حقوق، علم اهم و مهم است و حفظ حریم خصوصی مهمتر از این است که دو سه مورد جرم هم کشف شود.
استاد حقوق جزا و جرم شناسی افزود: ممکن است در داخل خودرو هم گناه یا جرمی اتفاق بیفتد اما قائل نشدن به حریم خصوصی خودرو منجر به تخلفات دیگری می شود مثلا یک مقام قضایی می تواند با اخذ گزارش انتظامی مبنی بر حمل دو سه بطری مشروب الکلی در یک منطقه گردشگری دستور تفتیش و بازرسی همه خودروهای موجود در محل را صادر کند که منجر به ترافیک شدید و در نهایت مردم آزاری شود.
وی تاکید کرد: در موردی که گزارشی امنیتی موجود باشد که مثلا بمبی در داخل خودرویی کار گذاشته شده بازرسی اشکالی ندارد چون در اینجا اهمیت جان مردم از آزار دیدن مقطعی شان بیشتر است ولی رعایت حق الناس و حفظ حریم خصوصی بر کشف دو بطری مشروب ارجحیت دارد.
او گفت: وقتی ماموری با دیدی منفی وارد خودروی شهروندی می شود اصل برائت را هم نقض می کند در حالی که معصومین ما به خصوص در مسائل اخلاقی، دید را ندید می کردند و نگاه خطاپوشانه داشتند و سعی می کردند تجلی اسم ستار خداوند در اجتماع انسانی باشند.
وی گفت:در بحثهای حقوق جزا هم عدم تحقیق و تفحص به خصوص در منافی عفت منع شده مگر این که جرم مشهود باشد و البته استثنای این بحث جرایم امنیتی است که در این مقوله می توان حریم خصوصی را به شکل مقطعی زیر پاگذاشت.
استاد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد مشهد افزود:حکم حریم خصوصی بودن خودرو مثل حکم حریم خصوصی بودن منزل است که به استناد مواد 580 و 694 قانون مجازات هیچ فردی ولو مامور قضایی یا دولتی نمی تواند بدون مجوز وارد منزل کسی شود و اگر وارد شود مستوجب مجازات خواهد بود.
شیخ الاسلامی گفت: خودرو مثل منزل و مثل بدن، حریم انسانهاست و به صرف این که ممکن است در داشبور ماشین یا جیب شخص مواد مخدر باشد نمی توان اقدام به تجسس کرد مگر این که مقام قضایی در موردی خاص و مهم دستور دهد که بازرسی بدنی یا بازرسی از ماشین و منزل انجام شود.
وی افزود: به جای ورود به حریم خصوصی و مقابله با مردم و کنترل و پلیس گذاشتن برای هر اتوموبیل بهتر است در بحث حجاب و عفاف کار فرهنگ سازی همراه با نصیحت و صحبت و تشویق به ازدواج کرد و شرایط را برای ازدواج جوانان مهیا نمود.
از چندی پیش که سخنگوی ناجا در میزگردی خبری از ضرورت برخورد با تخلفاتی که درون خودروها صورت می گیرد سخن گفت که این سخنان به موضوع حریم خصوصی بودن یا نبودن داخل خودروها دامن زده و نظرات متفاوتی توسط صاحب نظران مطرح شد.
