حدود ۱۷ سال است که مجوز خرید و فروش و پرواز با هواپیمای شخصی به ایرانیان داده شده که با توجه به نسبتا مناسب بودن قیمت آنها، استقبال از این صنعت روبه رشد بوده است.
به گزارش جماران، از سال ۷۹ که شورای عالی هواپیمایی و شورای عالی امنیت ملی با پرواز هواپیماهای شخصی بر فراز آسمان ایران و صرفا از مسیرهایی که شورای عالی امنیت ملی برای سایر هواپیما‌ها و ایرلاین‌ها تعیین کرده و از سوی سازمان هواپیمایی کشوری ابلاغ شده، موافقت کردند.
از آن سال به بعد شاهد رونق صنعت گردشگری هوایی و همچنین کسب وکار خرید و فروش هواپیمای شخصی هستیم با این وجود سازمان هواپیمایی کشوری هنوز با پرواز هواپیماهای شخصی بیش از ۲ نفره موافقت نکرده و به همین دلیل برخی خانوار‌ها آنگونه که باید و شاید از آن استقبال نکرده اند.
به گفته حسین علی‌پناهی کارشناس صنعت هوانوردی، ایران از نظر استفاده از هواپیماهای شخصی ۲ نفره در دنیا جزء کشورهای سرآمد محسوب می‌شود و حتی از بسیاری از کشورهای پیشرو در این زمینه جلوتر است. اما از نظر استفاده از هواپیماهای شخصی بیش از ۲ نفره از سایر کشور‌ها عقب‌تر هستیم. صنعتی که در صورت صدور مجوز، می‌تواند در توسعه کردشگری و اشتغالزایی بسیار اثرگذار باشد.
همچنین از زمانی که کسب و کار خرید و فروش هواپیماهای شخصی رونق گرفته، فرودگاههای بدون استفاده اطراف تهران از جمله فرودگاه آزادی در آبیک استان قزوین و فرودگاه افلاک آسیا واقع در شرق تهران (۵۰ کیلومتری آزادراه تهران ـ. مشهد) توانسته اند شکل اقتصادی تری به خود بگیرند و بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در آنجا وارد عمل شود. ضمن اینکه فرودگاه گلبهار واقع در شهر جدید گلبهار در ۳۰ کیلومتری غرب مشهد و فرودگاه ورزقان در نزدیکی شیراز نیز توانستند با ایجاد سایت‌های آموزش هوانوردی سبک و پذیرایی از هواپیماهای شخصی و آموزشی، از تعطیلی نجات یافته و امکان استفاده عمومی در آنها فراهم شود.
این فرودگاه ها، علاوه بر مهرآباد و پیام هستند که در تهران به مالکان هواپیماهای شخصی خدمات مختلف شامل، آموزش، تیک آف و لندینگ، پارکینگ، تعمیر و نگهداری، تعویض قطعات، سوخت رسانی و ... را ارائه داده و هزینه‌های مربوطه را نیز دریافت می‌کنند.
قیمت هواپیمای شخصی
قیمت هواپیماهای دو نفره «نو» در ایران تا سال ۹۱ که نرخ ارز شاهد نوسان قیمتی نبود، عمدتا ۱۴۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان بود، اما از آن زمان به بعد که نرخ دلار و یورو به حدود ۴ هزار تومان رسیده، قیمت این هواپیما‌ها نیز به ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان افزایش یافت.
هواپیماهای شخصی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند، عمدتا ساخت کشورهایی، چون آلمان، ایتالیا، انگلیس، اوکراین، روسیه، آمریکا، کانادا و ... است. با این حال در هیچ کجای دنیا صنعت هواپیماسازی به صورت یکجا و تک سازنده‌ای صورت نمی‌گیرد بلکه هر بخش از این پرندگان آهنین سبک بال در یک کشور ساخته شده و سپس کمپانی سازنده با تجمیع آنها در کارگاه واحد، اقدام به فروش محصول می‌کند.
هم اکنون در فرودگاههای کشور در مجموع حدود ۲۰۰ فروند هواپیمای شخصی وجود دارد که ۳۰ تا ۴۰ فروند آن در فرودگاه مهرآباد تهران مستقر است. مالکیت این ۲۰۰ فروند مربوط به اشخاص حقیقی و برخی نیز متعلق به اشخاص حقوقی است. برخی مالکان دارای چند فروند هواپیمای شخصی هستند و در زمینه اجاره این هواپیما‌ها فعال هستند. البته برخی هواپیما‌ها نیز هستند که چند مالک دارند یعنی چند نفر مشترکا با هم اقدام به خرید یک فروند هواپیما کرده اند.
کجا‌ها پرواز کنیم؟
حسین علی‌پناهی از فعالان این حوزه درباره نحوه فعالیت این نوع هواپیما‌ها که اتفاقا طرفداران زیادی هم در ایران دارد، گفت: هواپیماهای شخصی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند، عمدتا امکان پرواز به همه نقاط ایران را دارا و تقریبا همه فرودگاههای کشور آماده پذیرایی از خلبانان هواپیماهای شخصی برای فرود هستند. حتی از نظر مقررات سازمان هواپیمایی کشوری، دارندگان این هواپیماهای می‌توانند به خارج کشور هم پرواز کنند؛ اما با توجه به بالا بودن نرخ سوخت هواپیما در کشورهای همسایه از جمله ترکیه، پرواز با هواپیمای شخصی به خارج از کشور مقرون به صرفه نیست، ولی این هواپیما‌ها برای سفرهای هوایی شخصی داخل کشور کاملا مناسب سازی شده اند.
چگونه هواپیمای شخصی بخریم؟
کسانی که علاقه‌مند به خرید هواپیمای شخصی باشند می‌توانند با اندکی گشت و گذار در فضای مجازی با شرکت‌های فعال در این کسب و کار و دارای مجوز‌ها از سازمان هواپیمایی کشور و دیگر نهادهای ذی ربط ارتباط برقرار کرده بر اساس نیاز و سلیقه خود هواپیمای شخصی نو خریداری کنند. قیمت این مدل هواپیما‌ها از ۶۰۰ میلیون تومان آغاز می‌شود.
همچنین متقاضیان خرید هواپیماهای دست دوم می‌توانند از دارندگان هواپیمای شخصی که مایل به فروش هستند، هواپیمای دو نفره بخرند که از ۲۵۰ میلیون تومان شروع می‌شود.
اجاره هواپیمای شخصی
اجاره هواپیمای شخصی به دو صورت است: نخست اینکه متقاضی خود دارای مدارک اجازه پرواز و خلبانی هواپیماهای فوق سبک از سازمان هواپیمایی کشوری را داراست که می‌تواند همراه با یک نفر دیگر یکی از هواپیماهای موجود در فرودگاه‌ها که به این امر اختصاص داده شده را اجاره کند؛ یا اینکه می‌تواند هواپیما را به صورت چارتری (همراه با خلبان) اجاره کرده و خود در جایگاه کمک خلبان بنشیند.
در هر صورت اجاره هواپیمای شخصی در ایران معمولا بین ساعتی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است.
هزینه نگهداری و خدمات پارکینگ
از دیگر هزینه هایی که دارندگان هواپیمای شخصی باید بپردازند، هزینه خدمات تعمیر، نگهداری و پارکینگ آنهاست که شرکت‌های فعال در این زمینه معمولا ماهیانه یک و نیم میلیون تومان از مالک هواپیما دریافت کرده و خود موضوعات مرتبط با نگهداری و پارک هواپیماهای شخصی را مدیریت می‌کنند.
