مصطفی کواکبیان که این روزها بیشتر خود را اصلاح‌طلبی معتدل می‌داند، در حالی می‌خواهد خود را در کنار حسن روحانی قرار دهد که شیخ دیپلمات کاندیدای اصلی اردوگاه چپ برای انتخابات ریاست جمهوری است.
کواکبیان که این روزها بیشتر خود را اصلاح طلبی معتدل می‌داند، در حالی می‌خواهد خود را در کنار حسن روحانی قرار دهد که شیخ دیپلمات کاندیدای اصلی اردوگاه چپ است. یاران هم طیفی کواکبیان می خواهند راه موفقیت آمیز سال 92 و 94 را ادامه دهند و حاضر به هیچ ریسکی هم نیستند، به نظر می رسد او برای جلب نظر اصلاح طلبان باید به فکر رایزنی بیشتر با اصلاح گراها باشد. گرچه او در این سال ها نشان داده تک روتر از این حرف ها است!
آیا در صورت حضور پیدا نکردن حسن روحانی به هر دلیلی در انتخابات سال آینده، او می تواند گزینه نهایی چپ ها باشد؟ آیا کاندیداتوری او در کنار حسن روحانی باعث شکاف بین او و اصلاح طلبان خواهد شد؟ سبد رای او کجا است؟
از دانشگاه امام صادق تا جبهه‌های جنگ
او را باید هم در جمع سیاسیون اهل سمنان قرار داد هم یک چهره اصلاح طلب برخواسته از دانشگاه امام صادق. دانشگاهی که بسیاری از مدیران و سیاستمداران نظام از دل آن برخواسته اند. مصطفی کواکبیان در رشته ریاضی دیپلم می گیرد و تحصیلات اش را تا مقطع فوق لیسانس در دانشگاه امام صادق (ع) ادامه داده و سپس برای اخذ مدرک دکترا در رشته علوم سیاسی راهی دانشگاه تربیت مدرس می شود و اکنون عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی این دانشگاه علامه طباطبایی است. کواکبیان علاوه بر تحصیلات دانشگاهی، تحصیلات حوزوی را نیز تا پایان مقطع سطح دنبال کرده است. او که قبل از انقلاب گروه الخمینیون را برای فعالیت های انقلابی راه اندازی می‌کند، با پیروزی انقلاب و تشکیل حزب جمهوری اسلامی در سمنان، به قائم مقامی دبیر حزب جمهوری در این استان می رسد.
بعد از آن با آغاز جنگ ایران و عراق عازم جبهه ها می شود و شرکت در عملیات فتح المبین اولین تجربه نظامی اوست. او برادرش را در جنگ از دست داده است. کواکبیان در سال ۱۳۶۱ ازدواج می کند صیغه عقدش را هم رهبر انقلاب خوانده اند.
رابطه پر دست اندازِ کواکبیان و اصلاح‌طلبان
جبهه اصلاحات تازه اول راه بود که مصطفی کواکبیان هوای رهبری در احزاب اصلاح طلب به سرش زد و وقتی در شورای عالی حزب همبستگی جای خود را تنگ دید، حزب و روزنامه خود را راه اندازی کرد. او آمده بود تا راه بیشتری در دل جریان اصلاحات برای خود باز کند. اعلام موجودیت حزب مردم سالاری زمانی مطرح شد که ۱۸ حزب اصلاح طلب با یک ائتلاف هدفمند، جبهه دوم خرداد را راه اندازی کرده بودند. کواکبیان وقتی نتوانست برای ورود به جبهه دوم خرداد راهی پیدا کند، ۱۸ تشکل گمنام را گردهم جمع و جبهه احزاب مردم سالاری را در مقابل جبهه دوم خرداد تشکیل داد و اینگونه به اصلاح طلبان ضرب شستی هم نشان داد.
او با سخنرانی ها، کاندیداتوری برای انتخابات مجلس و نمایندگی پارلمان در دهه دوم از عمر اصلاحات و وقتی اصلاح طلبان و احزاب پیشرو آن کم کم به گوشه رینگ سیاست کشور رانده می شدند، سعی داشت تا پرچم اصلاحات را بالا نگه دارد.
او به مجلس هشتم راه پیدا کرد و در حالی که اصولگرایان بر اکثر کرسی های بهارستان تکیه زده بودند، گاه به گاه با اظهارنظر درباره احمدی نژاد، تخلفات دولتش و انتقاد علیه نمایندگان طرفدار او در مجلس، صدای خاموش اصلاح طلبان را بعد از انتخابات پر حادثه 88 به گوش جناح مخالف می رساند. تا جایی که در پی وقوع حوادث بازداشتگاه کهریزک که به تعطیلی آن منجر شد، با اصرار به انجام تحقیق و تفحص از این بازداشتگاه و اتفاقات آن پرداخت.
کواکبیان در نطقی در بیان ضرورت انجام این تحقیق و تفحص گفت: «این تحقیق و تفحص ربطی صرفاً به بازداشتگاه کهریزک ندارد. بازداشتگاه کهریزک انگیزه شده برای اینکه پیگیری و دقت های لازم در استاندارد سازی‌های حقوقی در همه بازداشتگاه ها انجام بشود.»
موضع او با اصلاح طلبان هم متغییر بوده است؛ او گرچه بارها در مناظره های تلویزیونی یا مصاحبه هایش از رفع حصر گفته اما بارها تاکید هم کرده که با بعضی از افراد و موضعشان از سال 88 به بعد موضع دارد؛ «اصلاحات مورد نظر ما نه تنها جنبه براندازی ندارد، بلکه به نوعی جلوگیری از هر گونه براندازی نظام است، اصلاحات مورد نظر ما به سامان کردن همه نابسامانی‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است تا نظام برآمده از خون شهیدان امثال شهید بهشتی پایدار بماند. قطعا چنین اصلاحاتی هیچ گونه سنخیتی با عناصر منافق، ضد انقلاب، سلطنت‌طلب و گروه‌های تندرو و برانداز ندارد. این اصلاحات درست برعکس منویات آنان عمل خواهد کرد؛ به همین خاطر بارها با فریاد بلند گفته‌ایم چنین اصلاحاتی یعنی اصلاحات خط امامی هیچ گاه نمی میرد که بخواهیم با دم مسیحایی آن را زنده سازیم! لذا ما از اول با کسانی که تحت عنوان جنبش سبز یا عناوین دیگر می‌خواستند اصلاح‌طلبی خط امامی را مصادره کنند، مرزبندی کردیم.»
او همچنین در سال 92 و هنگامی که اعلام کاندیداتوری کرده بود اعلام کرد که من از ابتدا اعتقادی به تقلب در سال 88 نداشتم و در همان روزهای اول اعلام کردم هرچه بخواهید تخلف شده است اما تقلب را رد می کنم.
تک روی؛ مساله این است
او سابقه چندین بار کاندیداتوری را در کارنامه خود دارد؛ هم مجلس هم ریاست جمهوری. کواکبیان در سال 84 و با شعار تعمیق مردم سالاری و دولت خدمت پا به میدان انتخابات ریاست جمهوری گذاشت و البته صلاحیتش تایید نشد. بعد از آن در انتخابات مجلس هشتم موفق به ورود به مجلس شد. انتخابات سال 92 بار دیگر او را به هوس رییس جمهور شدن انداخت تا اینبار با شعار دولت اخلاق پا به میدان انتخابات بگذارد. البته باز هم سدّ شورای نگهبان در مقابل او ایستاد و احراز صلاحیت نشد تا مانند دیگر دوستان اصلاح طلبش پشت حسن روحانی بایستد. انتخابات مجلس نهم هم محفلی دیگر برای او بود تا کاندیدای مجلس شود ولی نتوانست رای مردم سمنان را به سمت خود جذب کند.
در انتخابات اسفندماه سال گذشته او باز هم کاندیدای نمایندگی مجلس شد و به همراه لیست 30 نفره اصلاح طلبان در تهران دوباره بهارستان نشین و بعد کاندیدای ریاست مجلس شد وقتی با کناره گیری محمدرضا عارف نامزد جریان اصلاحات برای کرسی ریاست مجلس روبرو شد، برای این سمت خیز برداشت و اعلام کاندیداتوری کرد. اگرچه او بلافاصله بعد از اعلام کاندیداتوری، انصراف خود را اعلام کرد، ولی علی لاریجانی رئیس جلسه، انصراف اش را نپذیرفت تا رای گیری با دو کاندیدا (علی لاریجانی و مصطفی کواکبیان) برگزار شود و والبته تنها 11 رای آورد و صحنه را به لاریجانی باخت.
همین موضوع هم اعتراض شدید او را به اعضای فراکسیون امید برانگیخت؛ « 50 نفر از لیست امید رای خود را به سبد لاریجانی ریختند، با ما عکس یادگاری گرفتند اما سبدشان را جای دیگری گذاشتند!»
گرچه این انتقاد تند کواکبیان از دوستان اصلاح طلبش بی پاسخ نماند؛ کاندیداتوری او در کنار محمدرضا عارف، اصلی ترین گزینه اصلاح طلبان برای ریاست مجلس، زمینه حمله به اصلاح طلبان از سوی هم طیفی ها و بعضی چهره های اصولگرا را فراهم کرده بود، شاید از همین رو بود که کسانی همچون محمد عطریانفر این نوع اظهارات کواکبیان را به طنز شبیه دانستند؛ «دوستان ادعا یا اظهارنظری می کنند ولی در مقام ارزش گذاری فاقد اعتبار است؛ حالا یک اظهارنظری صورت گرفته و اهمیت چندانی ندارد.»
عطریانفر انتقادش به کاندیداتوری کواکبیان برای ریاست مجلس را هم اینگونه بیان کرد: « از قبل هم کاملاً مشخص بود که آقای کواکبیان هیچگاه در این جایگاه نمی تواند قرار گیرد، ولی هیچ کس او را از این کار منع نکرد. اندکی هم به او رای دادند.»
گرچه او سعی کرد بعد از این حمله ها به بازسازی چهره اش رو بیاورد و با دم زدن از اصلاح طلبی معتدل تصمیم گرفت که پرچمدار واسطه گری بین اصلاح طلبان و رهبری باشد. بعد از درگذشت آیت الله هاشمی و البته نگرانی های اصلاح طلبان بود که او پشت تریبون مجلس قرار گرفت و از رهبری درخواستی مستقیم کرد؛«از رهبری درخواست می کنم به دفترشان دستور دهند زمینه ارتباطات با اصلاح طلبان شناخته شده را بیشتر از قبل فراهم کنند.» . او با این سخنان تلاش کرد خود را در جایگاه یکی از مورد وثوق ها برای ارتباط با رهبری معرفی کند. با این وجود این درخواست مستقیمِ او از یکی از رسمی ترین تریبون های رسمی کشور چندان هم با نظر اصلاح طلبان مطابق نیفتاد و آن ها تصمیم گرفتند به جای اینکه او را واسط اصلاح طلبان و رهبری کنند، اسحاق جهانگیری را نزد رهبری بفرستند تا نشان دهند برای انجام کارهای بزرگ به چهره های شاخص تر مایل ترند.
او می‌خواهد منحصر به فرد باشد
مصطفی کواکبیان در این سال ها نشان داده که می خواهد منحصر به فرد باشد؛ سال 92 و هنگامی که او خودش را کاندیدای نهایی و اختصاصی میان 18 حزب اصلاح طلب اعلام کرد در برنامه های انتخاباتی اش رابطه با آمریکا در کمتر از 6 ماه را گنجاند و شعار "زنده باد اصلاحات" را شعار انتخاباتی خود قرار داد.
او در همان زمان با اظهاراتی درباره مساوی بودن زن و مرد و مخالفتش با تفکیک جنسیتی دانشگاه ها، اعلام کرد که سه کرسی از کابینه احتمالی اش را به زنان اختصاص خواهد داد.
او حتی در همین مجلس دهم با وجود حمایتش از حسن روحانی در انتخابات سال 92، دولت اعتدال را از انتقاداتش بی بهره نگذاشت آنچنان که در مخالفت با کلیات آخرین بودجه دولت پشت تریبون رفت و در مقطعی از تعلل دولت و وزارت کشور در ارائه لایحه جامع انتخابات به مجلس انتقاد کرد یا تنها بعد از چند ماه از تشکیل مجلس دهم از مردم بخاطر عدم تحقق وعده ها به ویژه در امر اشتغال و رونق تولید اظهار شرمندگی کرد.
کواکبیان باز هم می‌آید
او که حالا نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی است، باز هم هوس پاستور نشینی کرده است؛ بطوریکه در آخرین کنگره حزب مردم‌سالاری به دنبال پیشنهاد شورای مرکزی این حزب پس از بحث و تبادل نظر، کواکبیان به عنوان کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، به اتفاق آراء شد و دبیرکل حزب مردم‌سالاری هم ضمن تشکر از اعضای منتخب در سراسر کشور گفته که با مشورت‌های نهایی با بعضی از بزرگان، در صورت صلاحدید، این خواسته را اجابت کند.
او در حالی کلمه «در صورت صلاحدید» را استفاده می کند که با تأکید بر هماهنگی گروه‌های اصلاح طلب در انتخابات پیش رو، گفته که برای ما اصل شورای هماهنگی جبهه اصلاحات است و تاکید کرده که ان‌شاءالله با همین وحدت در انتخابات‌های پیش رو کار خود را ادامه می‌دهیم. گویی کواکبیان در همین روزهایی که اعضای شورای سیاستگذاری موفق به اضافه کردن برخی تشکل های ناراضی به ترکیب شورای عالی سیاستگذاری هستند هنوز حاضر نشده است که تن به حضور در جلسات این شورا بدهد و همچنان سر ناسازگاری دارد.
زمان تصمیم گیری
شاید به خاطر اظهارات همیشگی کواکبیان باشد که بتوانیم بگوییم او بیشتر چهره ای تک رو است؛ گرچه در این سال ها نشان داده بعد از رد صلاحیت برای انتخابات ریاست جمهوری با دیگر اصلاح طلبان همراهی می کند اما او همچنان خط مشی خود را دارد و البته با رتبه نهم در لیست اصلاح طلبان در انتخابات اسفندماه باید به سبد رای خود در میان مردم در صورت شرکت در انتخابات 96، بیشتر فکر کند.
علاوه بر این، حالا موقع تصمیم اصلاح گراها است؛ آن ها در حالی باید برای حضور کواکبیان در انتخابات سال آینده تصمیم گیری کنند که هنوز خاطره کاندیداتوری او برای ریاست مجلس دهم را از یاد نبرده اند. اگر حسن روحانی به هر دلیلی موفق به حضور در انتخابات سال آینده نشود، آیا کواکبیان می تواند کاندیدای اصلی این طیف باشد؟ چهره ای که حتی در مقطعی با شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان به اختلاف خورد و چند روز پیش هم خود را تابع شورای هماهنگی جبهه اصلاحات خواند. منتظر روزهای آینده و تصمیمات اردوگاه چپ ها می مانیم.
