شیوع بیماری کرونا در کشور با موج قابل توجه پوشش رسانه‌ای توسط رسانه‌های خارج از کشور روبرو شده است. موجی که برخی بر آن اعتقادند که از حوزه اطلاع‌رسانی خارج شده و به نوعی جنگ روانی شبیه است.
به گزارش جماران، کرونا در ایران دقیقا از آغاز اسفند به موضوع نخست افکار عمومی تبدیل شد و حالا دو هفته است که در جامعه حضور دارد. در این روزها، رسانه‌های مختلفی تلاش کردند که از زاویه دید خود، مسایل پیرامون این ویروس را پوشش دهند اما نکته جالب توجه، عملکرد برخی از رسانه‌های خارجی در پوشش مسایل مربوط به این بیماری است. عملکردی که گاهی از فضای رسانه‌ای خارج می‌شود و به نظر باید آن را به تبع برخی از سیاست‌های پشت پرده این رسانه‌ها، در حوزه روابط بین‌الملل و رقابت‌ها و دشمنی‌های موجود در این حوزه تفسیر کرد. برای اینکه به سخنانی کلی اکتفا نکنیم؛ عملکرد یک رسانه خارجی یعنی شبکه تلویزیونی بی. بی. سی. را در یک ۲۴ ساعت (روز دوشنبه ۱۲ اسفند ماه)، در فضای اینستاگرام بررسی کردیم.
سه چهارم کل محتوا، مربوط به کرونا است
بی. بی. سی. فارسی که ۷.۸ میلیون دنبال‌کننده در اینستاگرام دارد، در این روز ۴۰ پست در اینستاگرام خود قرار داده است. ۳۰ پست از این ۴۰ پست مربوط به بیماری کرونا و ۱۷ پست از آن ۳۰ پست مربوط به این بیماری در ایران است.
توجه به مرگ سیاستمداران
بیشترین پستی که در این روز در این صفحه اینستاگرامی مورد توجه قرار گرفته است؛ مربوط به درگذشت محمد میرمحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است. بی. بی. سی. با همین رویکرد یعنی پرداختن به ابتلای برخی از مسئولین و سیاستمداران به کرونا، جدولی نیز تهیه کرده و در ساعات پایانی شب در صفحه خود بارگذاری کرده است.
استفاده از شهروندخبرنگار بدون توجه به صحت سخنان
اما نکته جالب دیگر در این صفحه، استفاده از سخنان شهروندخبرنگاران است. چهار پست از مجموع ۱۷ پستی که مربوط به ایران است، سخنان افرادی است که به گفته بی. بی. سی. شاهد عینی اتفاقات در ایران هستند. به طور مثال در دو فایل صوتی از تدابیر درمانی در خصوص بیماری کرونا در کشور انتقاد و در دو پست به نحوه دفن جان باختگان کرونا اشاره شده است و البته در میانه یکی از این پست‌ها، آمار رسمی در خصوص افراد فوتی نیز زیر سوال رفته است و به نقل از یک متصدی دفن، گفته می‌شود که مسئولان در این زمینه دروغ می‌گویند.
از زیر سوال بردن آمار رسمی تا بیان آمار بدون منبع مشخص
بی. بی. سی. حتی در اینفوگرافی آماری خود نیز که هر روز بنا به داده‌های آماری وزارت بهداشت تهیه می‌شود، این نکته را قید می‌کند که آمارهای غیررسمی بسیار بالاتر از آمارهای وزارت بهداشت ایران است اما مشخص نمی‌کند که این آمارهای غیررسمی از چه منابعی به دست این شبکه رسیده است.
این شبکه حتی خبر چند روز گذشته خود مبنی بر درگذشت ۲۱۰ نفر در ایران بر اثر کرونا را نیز مستند به منابع بیمارستانی کرده است اما مشخص نیست که با وجود قواعد سفت و سخت آیین‌نامه‌ای آن در خصوص صحت خبر، چگونه توانسته صرفا بر اساس منبعی مبهم مثل منابع بیمارستانی، چنین خبری را تایید کند. آن هم در حالی که مقام بهداشتی و درمانی و البته در سطحی بین‌الملل مثل مدیرکل سازمان بهداشت جهانی، شامگاه دوشنبه در یک مصاحبه با رسانه آمریکایی، رسما اعلام کرده نمی‌تواند ایران را به مخفی کاری در زمینه آمار مبتلایان کرونا متهم کند.
آیین‌نامه بی. بی. سی. درباره خبر دقیق چه می‌گوید؟
منظور از این قواعد سفت و سخت به طور مثال بند دوم از بخش ۳.۳.۱۳ در قواعد صحت خبری در قواعد کلی سردبیری بی. بی. سی. است که می‌گوید: «تکیه و توجه به گزارش یک خبرگزاری نیز در صورتی ممکن است که توسط یک خبرنگار بی بی سی اثبات شده باشد یا اینکه یک گزارش مربوط به یک خبرگزاری معتبر باشد.» با این حال مشاهده می‌شود که این شبکه بدون توجه به این قواعدی که خود وضع کرده است؛ گزارشی آماری را به نقل از منابع بیمارستانی آماده و آن را منتشر می‌کند.
اخبار منفی پرتعداد و بی‌توجه به بهبود مبتلایان
یک نکته قابل توجه دیگر در بررسی این صفحه اینستاگرامی از بی. بی. سی. آن است که در میان ۱۷ پست مربوط به ایران، صرفا ۴ پست دارای بار معنایی مثبت است و بقیه به نوعی جهت‌گیری منفی دارند. این چهارپست مربوط به ورود محموله سازمان بهداشت جهانی به ایران (۲ پست)، تعویق اعزام سربازان به خدمت و پرداخت هزینه درمان بیماران کرونا با بیمه‌های تکمیلی است که توسط بیمه مرکزی اعلام شده است. این در حالی است که در روز دوشنبه، موارد متعددی از بهبود بیماران کرونایی در کشور گزارش و حتی از آن‌ها فیلم تهیه شده بود اما این موارد اساسا به چشم شبکه بی. بی. سی. نیامده است.
