موفقیت ایران در برداشت بیشتر گاز از میدان مشترک گازی منوط به تکمیل همه فازهای پارس جنوبی است اما در حال حاضر مقایسه عدد و رقمی نشان می‌دهد ایران برتری‌هایی را در برداشت گاز نسبت به طرف قطری داشته که با بهره برداری کامل از پارس جنوبی این برتری قطعا تثبیت خواهد شد.
به گزارش جماران؛ موفقیت ایران در پارس جنوبی و جلو زدن از قطر در برداشت گاز، سال گذشته همین موقع‌ها استارت خورد. این اتفاق، رویدادی نیست که بخواهیم آن را تبلیغاتی بدانیم بلکه واقعیتی است که اتفاق افتاده است.
روزنامه آفتاب یزد با اشاره به موفقیت در برداشت گاز در شرایط تحریمی در قسمتی از این گزارش آورده است: افتتاح فازهای ۱۳، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ پارس جنوبی سال گذشته در اسفند ماه بود که اتفاق افتاد. این رویداد را رسانه‌های ایرانی و قطری پیش درآمدی بر پیشی گرفتن ایران از قطر در زمینه برداشت گاز از این میدان مشترک تحلیل کردند. دقیقا چند ماه بعد این اتفاق افتاد و برای نخستین بار ایران از قطر در برداشت گاز از پارس جنوبی جلو زد.
افتتاح فازهای یاد شده، میزان تولید گاز از مخزن مشترک پارس جنوبی را از ۵۸۰ میلیون متر مکعب در روز به بیش از ۶۶۰ میلیون متر مکعب در روز رساند و باعث شد که تولید گاز ایران از این میدان مشترک از کشور رقیب یعنی قطر پیشی بگیرد و این اتفاقی بود که برای اولین بار رخ داد. چیزی که در این میان حائز اهمیت به نظر می‌رسد این است که افتتاح و بهره‌برداری ۱۵ فاز از ۲۵ فازی که در مدار تولید میدان پارس جنوبی قرار گرفتند در دوره مدیریت زنگنه اتفاق افتاده است. بدون در نظر گرفتن فاز ۱۱ به زودی با اتمام طرح فاز ۱۴ شاهد بسته شدن پرونده توسعه اولیه این میدان در دولت دوازدهم خواهیم بود.
منطقه مشترک ایران و قطر چگونه جایی است؟
اما میدان مشترکی که تهران و دوحه از منابع گازی آن به صورت مشترک بهره می‌گیرند چگونه جایی است؟ میدان پارس جنوبی منطقه مشترک میان ایران و قطر در حوزه انرژی است که به آن «گنبد شمالی» هم گفته می‌شود، این منطقه، بزرگترین میدان گاز طبیعی در جهان به شمار می‌رود که مساحت آن ۹ هزار و هفتصد کیلومتر مربع است که سه هزار و هفتصد کیلومتر آن در آب‌های ایران و ۶ هزار کیلومتر آن در آب‌های قطر قرار دارد.
موضوع جالب در این میان ذخیره انرژی در آن است. حجم ذخیره گاز طبیعی میدان پارس جنوبی در حدود ۵۱ تریلیون مترمکعب و ذخیره قابل برداشت آن ۳۶ تریلیون مترمکعب برآورد می‌شود.
نگاهی به آمار و ارقام برداشت گاز از سوی این دو کشور نشان می‌دهد ایران در سال ۹۷ نیز با آنکه در وضعیت تحریمی قرار داشت برداشت گازی بیشتری از قطر داشت. در سال ۱۳۹۷ به‌طور متوسط روزانه ۱ میلیارد و ۲۱۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی از این میدان استخراج می‌شد، که ۶۱۰ میلیون مترمکعب در روز توسط شرکت ملی نفت ایران و روزانه ۶۰۰ میلیون مترمکعب نیز توسط قطر پترولیوم تولید می‌شود.
تکنولوژی بومی ایران دست بالا را دارد
کارشناسان می‌گویند گرچه برتری تجهیزاتی قطر به خاطر تعامل با مراکز انرژی جهان غیرقابل انکار است اما با توجه به اینکه بخش قابل ملاحظه‌ای از میدان گازی مشترک با قطر در اختیار ایران است اضافه برداشت ایران با تکنولوژی بومی در نوع خود پیشرفتی قابل ملاحظه محسوب می‌شود.
علی غفاری کارشناس انرژی در گفت و گو با آفتاب یزد در خصوص دست بالای ایران در برداشت از میدان گازی مشترک می‌گوید: طی سالهای اخیر و بخصوص در دولت دوازدهم سرمایه گذاری در پروژه‌های گازرسانی شدت بیشتری یافت و آن طور که آقای زنگنه گفتند بیش از ۳ هزار میلیارد تومان در این بخش‌ها سرمایه گذاری شده است.
وی در پاسخ به این سوال که وضعیت ایران به لحاظ تجهیزات برداشت چگونه است، گفت: تقریبا نزدیک به ۸۰ درصد لوازم و تجهیزات مرتبط با برداشت گاز در داخل کشور تولید می‌شود و در عمل بیش از صدها میلیارد تومان پروژه فقط توسط پیمانکاران و سازندگان ایرانی در حال انجام است که به نظر می‌رسد این توانایی ایران را قادر می‌سازد که از وابستگی به طرف‌های خارجی در برداشت از میادین مشترک بی نیاز باشد.
غفاری معتقد است قطری‌ها اذعان دارند که در برداشت گاز از میدان مشترک از ایران عقب افتاده‌اند و بر همین مبنا بود که آنها اخیرا اعلام کردند میزان تولید را در این بخش افزایش می‌دهند تا از همان بخش متعلق به خود در پارس جنوبی بتوانند بهره بیشتری ببرند.
به گفته این کارشناس، موفقیت ایران در برداشت بیشتر گاز از میدان مشترک گازی منوط به تکمیل همه فازهای پارس جنوبی است اما در حال حاضر مقایسه عدد و رقمی نشان می‌دهد ایران برتری‌هایی را در برداشت گاز نسبت به طرف قطری داشته که با بهره برداری کامل از پارس جنوبی این برتری قطعا تثبیت خواهد شد.
غفاری در پاسخ به این سوال که مشتری‌های گاز این اضافه برداشت، چه کسانی هستند، گفت: در فروش گاز و نفت وزارت خانه تدابیر خاص و فرمول‌های متعددی را در نظر دارند که قطعا با توجه به موضوع تحریم با حساسیت زیادی دنبال می‌شود اما در مجموع به نظر می‌رسد با اتمام خط ششم سراسری، صادرات گاز به عراق تا مرز ۱۵ میلیون مترمکعب نیز خواهد رسید و ذکر این نکته ضروری است که ایران برای توسعه میدان‌های گازی میلیاردها دلار سرمایه گذاری کرده که ماحصل آن صادرات روزانه ۶۳ میلیون متر مکعبی گاز بوده که بالغ بر ۴۰ میلیون مترمکعب آن فقط سهم صادرات به عراق بوده است.
کارنامه ۱۸ ساله برداشت
در حالی که ایران تا سال ۹۶ همواره تولید گاز کمتری از شریک خود در پارس جنوبی داشت اما از سال ۹۲ و با تمرکز سرمایه و نیروی انسانی در فازهای اولویت دار پارس جنوبی توسط وزیر نفت، سرانجام ایران برنده ماراتن نفسگیر تولید گاز شد و قرار است تا پایان سال ۹۸ اختلاف تولید ایران و قطر، به بیش از ۱۲۰ میلیون متر مکعب در روز برسد.
