نویسنده کتاب «روایت رهبری» میگوید: منبع من درباره جزئیات جلسه ۱۴ خرداد ۶۸ خبرگان رهبری درباره انتخاب رهبر، فیلم و مشروح مذاکراتی است که دبیرخانه خبرگان رهبری منتشر کرد و سندی بالاتر از آن وجود ندارد؛ این درحالیست که تاکنون مشروح کامل مذاکرات جلسه ۱۴ خرداد منتشر نشده است.
به گزارش جماران، چندی پیش نویسنده کتاب «روایت رهبری» طی نامهای به محسن هاشمی اعلام کرده بود خاطرات مرحوم آیتالله هاشمی درباره اجلاسیه خبرگان رهبری مورخ ۱۴ خرداد ۶۸ مبنی بر رأی ۱۴ تایی آیتالله گلپایگانی بهعنوان یکی از گزینههای رهبری و همچنین اعلام موافقت رهبر انقلاب با رهبری شورایی و طرح مخالفتشان با رهبری فردی در آن اجلاسیه، نادرست است. او بر این اساس، خواستار اصلاح خاطرات آیتالله هاشمی شده بود.
ایرناپلاس نیز در پی این درخواست و جوابیه فرزند آیتالله هاشمی، گزارشی با عنوان «اختلاف درباره خاطره رأی به آیتالله گلپایگانی در جلسه انتخاب رهبری؛ دیگران چه میگویند؟» منتشر کرد که در آن آمده است: هرچند نویسنده کتاب روایت رهبری مدعی شده است بخشی از خاطرات مرحوم هاشمی رفسنجانی از جلسه انتخاب مقام معظم رهبری در سال ۶۸ و رأیگیری درباره آیتالله گلپایگانی بهعنوان یکی از گزینهها، کذب است، اما خاطرات برخی چهرهها چون آیتالله فیض گیلانی، روایتِ بخش نوجوانان سایت دفتر تنظیم و نشر آثار رهبر معظم انقلاب و همچنین توضیحات سایت خبرگان رهبری ادعای یاسر جبرائیلی را تأیید نمیکند.
جبرائیلی در واکنش به این گزارش، در یادداشتی که باشگاه خبرنگاران جوان آن را منتشر کرد، نوشت: «خبرگزاری جمهوری اسلامی متعلق به دولت در مطلبی با استناد به مواردی مدعی شد خاطرات آقای هاشمی از سوی دیگران نیز تأیید شده است. ازجمله استنادات خبرگزاری ایرنا، به مطلبی در سایت نو+جوان و نیز اطلاعیه دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری در سال ۹۶ است. ادعای ایرنا صحیح است. هم سایت نو+جوان و هم دبیرخانه خبرگان، همان سخنان مرحوم آقای هاشمی را درباره رأیگیری برای رهبری آیتالله گلپایگانی تکرار کردهاند. اما هم مطلب سایت نو+جوان، و هم اطلاعیه دبیرخانه محترم مجلس خبرگان نهتنها مهر تأیید بر خاطرات آیتالله هاشمی نیست، بلکه سندی است روشن بر اینکه باید در استناد به خاطرات مرحوم هاشمی احتیاط کرد. بررسیهای راقم این سطور حاکی از آن است که هم مطلب سایت نو+جوان و هم بیانیه دبیرخانه خبرگان به استناد خاطرات مرحوم هاشمی نگاشته شده است. اولی اسناد را در اختیار نداشته و دومی به خاطرات مرحوم هاشمی اعتماد کرده و به سند رجوع نکرده است.»
به دنبال انتشار این یادداشت، ایرناپلاس به سراغ یاسر جبرائیلی رفته و از او درباره آنچه بهعنوان مستندات مورد نظر خود در کتاب روایت رهبری و نامه به محسن هاشمی مطرح میکند، پرسید.
وی در پاسخ به این سؤال که «شما در یادداشتی که در واکنش به گزارش ایرنا منتشر کردید، عنوان کردید تمام افرادی که دراینباره خاطرهای نقل کردهاند مبنای روایتشان خاطرات آقای هاشمی است که از نظر شما اطلاعات آن صحیح نیست. منبع شما برای رد ادعای دیگران چیست؟»، گفت: سندی بالاتر و بزرگتر از فیلم و مشروح مذاکرات خبرگان؟ کتاب بر اساس فیلم و مشروح مذاکراتی نوشته شده که از سوی دبیرخانه خبرگان رهبری منتشر شده است.
جبرائیلی در پاسخ به این پرسش که آیا وی دسترسی به مشروح مذاکرات و فیلم کامل جلسه داشته است، میگوید: بله، بنده چند دقیقهای از فیلم را که تصمیم میگیرند به رهبری فردی رأی دهند، منتشر کردهام.
وی عنوان میکند که طبق این فیلم، در موضوع رهبری فردی، تنها نام آیتالله گلپایگانی مطرح نشده و نامهای دیگری نیز مطرح شده است. این فیلم موجود و در مستند روایت رهبری هم آمده است. آقای آذری قمی، آقای گلپایگانی را پیشنهاد میکنند و دیگر اعضا با آن مخالفت میکنند و دیگر رأیگیری هم درباره ایشان نمیشود.
ادعای یاسر جبرائیلی در حالی است که مشروح کامل نشست خبرگان رهبری در روز ۱۴ خرداد در دسترس نیست و آنچه در مستند روایت رهبری آمده نیز تنها بخشهایی از جلسه است. حال آنکه خاطرات برخی اعضای خبرگان رهبری، از نظر برخی اعضا برای رهبری آیتالله گلپایگانی حکایت دارد و بهنظر میرسد حتی اگر رأیگیری رسمی در این خصوص صورت نگرفته باشد، احتمالا آیتالله هاشمی با استناد به همان درخواست، رأی ایشان را ۱۴ تا دانسته است که مورد موافقت خبرگان رهبری قرار نگرفت.
موضوع رهبری فردی و شورایی
اما نکته دیگری که یاسر جبرائیلی در نامه به محسن هاشمی نسبت به درج آن در خاطرات آیتالله هاشمی انتقاد داشته، موضوع مخالفت آیتالله خامنهای با رهبری فردی و موافقت ایشان با رهبری شورایی است؛ آنچه هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود به آن اشاره کرده است.
جبرائیلی در نامه خود آورده است: «آقای هاشمی در گفتوگویی با روزنامه شرق، میگویند: "نظر آیتالله خامنهای روی شورا بود و سخنرانی خوبی هم کردند و توضیح دادند که شورا لازم است، اما وقتی که رأی گرفتیم، اینگونه شد". در صفحه ۱۵۰ از کتاب بازسازی و سازندگی نیز در همین رابطه نقل قولی را به حضرت آیتالله خامنهای نسبت میدهند که ایشان گفتهاند: "من با رهبری شورایی مطابق قانون اساسی موافقم و با رهبری فردی مخالفم. پس چگونه نامزد شوم؟". بر اساس اسناد موجود، ممکن است کسی تحلیلش این باشد که حضرت آیتالله خامنهای نظرشان بر شورایی بودن رهبری بوده-که دلایلش قابل بحث است- اما ایشان نه در حمایت از رهبری شورایی "سخنرانی" کردهاند و نه آن نقل قول آقای هاشمی معتبر است. اساسا آیت الله خامنهای برای رهبری نامزد یا کاندیدا نشده و چنان سخنی نگفتهاند.»
آیتالله هاشمی در خاطرات خود از این مقطع نوشته است: «...برای ادامه جلسه خبرگان به تالار مجلس رفتم. با صحبت کوتاه آقای مشکینی، جلسه شروع و من هم موضوع بحث را توضیح دادم. این جلسه تا ساعت هفت ونیم بعد از ظهر با یک تنفس ادامه یافت. بحثهای زیادی شد. بعضیها طرفدار رهبری شورایی و بعضی خواهان رهبری فردی بودند. بعضی آیتالله خامنهای و بعضیها آیتالله [سید محمد رضا] گلپایگانی را مطرح کردند و برای شورا هم اسمهایی برده شد. قبلاً در مشورتهای سران قوا و جمعی دیگر از بزرگان به این نتیجه رسیده بودیم که شورایی مرکب از آیات خامنهای، موسوی اردبیلی و مشکینی رهبری را به عهده بگیرند؛ ولی در مذاکرات، رهبری فردی رأی بیشتری آورد. آیتالله خامنهای با رهبری فردی مخالفت کردند. من هم مخالف بودم. نوبت نرسید. ابتدا به پیشنهاد اعضای جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] که عضو مجلس خبرگان بودند، آیتالله گلپایگانی مطرح شد. حدود ۱۴ نفر به ایشان رأی دادند. سپس پیشنهاد رهبری آیتالله خامنهای مطرح شد. خود ایشان پشت تریبون رفتند و گفتند من با رهبری شورایی مطابق قانون اساسی موافقم و با رهبری فردی مخالفم. پس چگونه نامزد بشوم؟
من که جلسه را اداره میکردم، گفتم اکنون با رأی خبرگان، رهبری فردی قانون شده و چارهای نیست. سرانجام آقای خامنهای با ۶۰ رأی از ۷۴ عضو حاضر رأی آوردند و مسأله به این مهمی به این خوبی حل شد. من هم در چند مورد صحبت کوتاهی کردم و نظرات امام را درباره صلاحیت رهبری آقای خامنهای نقل کردم. از قول حاج احمدآقا و آیتالله موسوی اردبیلی هم که در جلسه خدمت امام بودند، همین مضامین تأیید شد...»
بررسی فیلمهای منتشر شده از جلسه خبرگان رهبری در ۱۴ خرداد ۶۸، نشان میدهد نظر آیتالله خامنهای درباره رهبری شورایی، موضوعی نیست که بهسادگی بتوان آن را انکار کرد.
نگاهی به آنچه در فیلم روایت رهبری و دیگر فیلمهای منتشره آمده است، نشان میدهد حضرت آیتالله خامنهای آنجا که پس از رأی آوردن رهبری فردی، نسبت به طرح نام خود معترض میشوند و پشت تریبون قرار میگیرند، به آنچه «اشکالات فنی و اشکال قانون اساسی» طرح نام خود میخوانند، اشاره دارند؛ که البته به دلیل همهمه در جلسه و سخنان اعضای مختلف خبرگان در میانه سخنان ایشان، امکان این را نمییابند که به خوبی کلام خود را منعقد کنند. ضمن آنکه ایشان به صراحت در پایان کلام خود، اعلام میدارند که «بنده آقا در بحث شورایی و فردی میخواستم بیایم اینجا صحبت کنم، فکر نمیکردم فردی رأی بیاورد»؛ نکتهای که بعد از سخنان ایشان، آیتالله هاشمی رفسنجانی نیز در همان جلسه بهصراحت اعلام میکند: «من هم میخواستم صحبت کنم و نظرم به شورا بود؛ ولی وقتی اکثریت گفتند فرد، دیگر جای صحبت نیست». در ابتدای همین دقایق نیز وقتی آیتالله خامنهای تصمیم دارند پشت تریبون قرار بگیرند، با تذکر مرحوم هاشمی رفسنجانی مواجه میشوند که: «آقای خامنهای ما فردی را تصویب کردیم، شما برخلاف مصوبه نمیتوانید صحبت کنید. اگر چیزی برخلاف فردی میخواهید بگویید، نمیشود».
خاطرات آیتالله امینی نیز مؤید همین نکته است که نظر آیتالله خامنهای بر رهبری شورایی بوده است. سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی به نقل از آیتالله ابراهیم امینی نوشته است: «بنابراین مسئله بعدی ما این بود که رهبری را بهصورت فردی انتخاب کنیم یا شورایی؟ در این جهت نیز باید رأی گیری میشد. در این جهت نیز بین نمایندگان اختلاف بود که اول برای فردی رأی بگیریم یا برای شورایی. آقای خامنهای و مشکینی و هاشمی و اردبیلی میل داشتند که اول فردی رأی گرفته شود. چون عقیده داشتند فردی رأی نمیآورد، ولی من و بعضی دوستان میل داشتیم ابتدا شورایی به رأی گذاشته شود؛ چون عقیده داشتیم شورایی رأی نمیآورد. آقای هاشمی که جلسه را اداره میکرد ابتدا رهبری فردی را به رأی گذاشت. اتفاقاً رهبری فردی رأی آورد و به تصویب رسید. بعد از آن، آقایان در برابر عمل انجام شدهای قرار گرفتند که جز تسلیم چارهای نداشتند.»