گروه اقتصاد و درآمد: دکتر کامران ندری، اقتصاددان با بیان اینکه بسیاری از مشکلات اقتصادی در ایران، زیرساختی است، گفت: تا زمانی که زیرساختها اصلاح نشوند، توصیه های سیاستی، راه حل اساسی نیستند.
مشکلات اقتصاد ما زیرساختی است
سیاستهایی که به کار می گیریم، جنبه تسکینی دارد
جز اصلاح زیر ساختها، راه دیگری نیست
دکتر کامران ندری، استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) در گفت وگو با جماران با تاکید بر اینکه بسیاری از مشکلات اقتصاد در کشور ما زیرساختی است، خاطرنشان کرد: به دلیل این مشکلات زیرساختی در اقتصاد ما، سیاستهایی که اکنون به کار می‌گیریم بیشتر جنبه تسکینی دارند و تنها می توانند به صورت موقت از شدت وخیم‌تر شدن اوضاع کم کنند. برای کشورهایی که مانند ما گرفتار مشکلات زیرساختی هستند، جز تجدید نظر در ساختارها و اصلاح زیر ساختها، راه دیگری نیست.
نظام سیاسی برای رفع مشکلات ساختاری در کشور به خودش بیاید
اصلاح نهادی و زیرساختی را شاهد نیستیم
وی با بیان اینکه ما مشکلات تفکری و اندیشه‌ای هم داریم که اجازه ایجاد اصلاحات در زیرساختها را نمی دهد، ادامه داد: رشد پایدار، باید با اصلاحات نهادی و زیرساختی همراه باشد، اما امروز اصلاح نهادی، زیرساختی یا تغییرات بنیادین در وضعیت مدیریت کشور و رفع چالشهای اقتصادی را شاهد نیستیم؛ بنابراین باید با تغییر در زیرساختها و روزآمد کردن آنها، از تجربیات کشورهای دیگر استفاده کنیم. راهکارهایی که ارائه می‌شود مانند «اقتصاد مقاومتی» کارایی ندارند؛ چرا که خلاف جهت تجربیات موفقیتی که در دنیا بوده است حرکت می کند. باید نظام سیاسی برای رفع مشکلات ساختاری در کشور به خودش بیاید و اراده کند تا مقداری تواضع و فروتنی از خود نشان دهد و به این تصمیم برسد که از دنیا کمک بگیرد.
تحول در اقتصاد، نیازمند تحول در اندیشه اداره کشور است
به گفته ندری؛ هرجا تحولی در عرصه اقتصادی به وجود آمده حتی در اقتصاد ایران، ناشی از تحول در اندیشه اداره کشور بوده است. همانطور که در دوره مشروطه وقتی به سمت اندک مدرنیزمی حرکت کردیم، اقتصاد ما در دوران بعد از مشروطه و پس از ساقط شدن خاندان قاجار، حرکتی کرد اما باز با بن بست مواجه شدیم.
تا زمانی که زیرساختها اصلاح نشوند، توصیه های سیاستی، راه حل اساسی نیستند
این عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع)، به دیدگاه های برخی اقتصاددانان از جمله دارون عجم اوغلو، اقتصاددان ترکیه‌ای، به دیدگاه‌های برخی اقتصاددانان در خصوص ضرورت اصلاح زیرساخت ها در اقتصاد اشاره کرد و ادامه داد: مشکلات کشورهای توسعه نیافته مشکلات زیرساختی است و حتی وقتی از عجم اوغلو می‌پرسند راه حل چیست؟ نمی‌تواند توضیحی درباره آن بدهد؛ چرا که مسئله، ریشه فرهنگی و اجتماعی دارد و مرتبط با سنت‌ها و باورهای دینی ماست و به این سادگی نمی‌توان آن را حل کرد. بنابراین می‌توانیم توصیه‌های سیاستی داشته باشیم، اما تا زمانی که زیرساختها اصلاح نشوند، توصیه های سیاستی، راه حل اساسی نیستند.
هیچ راهکاری برای بسیاری از مشکلات اقتصادیمان نداریم
این اقتصاددان با اشاره به مهمترین چالشهای اقتصاد ایران که باید مورد توجه دولت آینده قرار گیرد، تاکید کرد: از منظر اقتصاد کلان، ما مشکل تورم مزمن بلند مدت داریم. زمانی درآمد نفتی‌مان، مانند اکنون بهتر می‌شود و زمان دیگر فروکش می‌کند و بعد اوج می‌گیرد. ما مشکل خلاقیت و نوآوری و بهره‌وری داریم. در تراز تجاری و کسری بودجه دولت، در نظام مالیاتی، ناترازی بانک‌ها و صندوق‌های بازنشستگی هم مشکلات اساسی داریم. این مشکلات لیست بلند بالایی هستند که نمی‌توانیم از آنها خارج شویم. لیست مشکلات طولانی است، اما متاسفانه برای بسیاری از مشکلاتی که در اقتصادمان اکنون با آن مواجه هستیم اصلا راهکاری نداریم.
تکلیف بدهی 2 هزار بنگاه در حال تعطیلی چه شد!؟
ناترازی بانکی ایجاد شده را چگونه رفع کردید!؟
وی توضیح داد: نمی‌دانیم باید با ورشکستگی یک بنگاه باید چه کنیم، رئیس جمهور فقید ما می‌گفتند ۲۰۰۰ بنگاه را که به سیستم بانکی بدهی داشتند و در حال تعطیل شدن بودند را از تعطیلی نجات دادند! باید پرسید چگونه آنها را از تعطیلی نجات دادند!؟ تکلیف بدهی آنها به بانک‌ها چه شده است!؟ آیا دولت بدهی‌ها را پرداخت کرد!؟ ناترازی که در سیستم بانکی به وجود می‌آورد را شما چگونه حل کردید!؟ همه این‌ها مبهم است و نمی‌دانیم با بنگاهی که بد کار می‌کند، باید چه کنیم و وقتی که می‌خواهیم مشکل بنگاه را حل کنیم تبعاتی که برای بانک‌ها ایجاد می شود را چگونه رفع کنیم!
دولت بعدی بیشتر به مسائل زیرساختی توجه کند
ندری تصریح کرد: در شرایط فعلی، ما برای بسیاری از مشکلات بنیادی و زیرساختی مان راه حل نداریم، تنها می‌توانم امیدوار باشم که در دولت بعدی بیشتر به مسائل زیرساختی توجه شود تا بتوانیم سیاستهایی را در پیش بگیریم که در کوتاه مدت، اندکی از بدتر شدن اوضاع جلوگیری کند؛ اما نتوانسته‌ایم مشکلات بنیادی مان را حل کنیم.
دولت رئیسی نتوانست از ظرفیت کارشناسی موجود استفاده کند
وی یادآورشد: توان کارشناسی موجود در اقتصاد ما از آنچه که در دولت آقای رئیسی به کار گرفته شد، بسیار بالاتر است. دولت آقای رئیسی نتوانست از ظرفیت کارشناسی و مشاوره‌ای که در اقتصاد وجود دارد استفاده کند. در عین حال باید درنظر داشته باشیم که اینگونه نیست که بتوانیم با اتکا صرف به ظرفیت‌های داخلی، مسائل و مشکلات مان را حل کنیم. حتما باید با دنیا ارتباط برقرار کنیم و از دانش و ظرفیتی که در خارج از کشور وجود دارد، از طریق کارشناسان ایرانی و غیر ایرانی خارج از کشور نیز کمک بگیریم.
