در نخستین روزهای فروردین ماه امسال که بارندگی های گسترده ای سراسر کشورمان را فراگرفت، دو رودخانه خشک قمرود و قره چای که در قلب ایران جان داده بودند، پس از گذشت دو دهه رنگ آب به خود دیدند و با افزایش حجم آب سد ۱۵ خرداد نیز از ۱۳ خردادماه سال جاری رهاسازی حقابه زیست محیطی به میزان ۴۰ میلیون و حقابه کشاورزی به میزان ۵ میلیون مترمکعب در رودخانه قمرود قم آغاز شد و تا ۳۱ شهریورماه ادامه داشت.
افزایش نشاط اجتماعی با جاری شدن آب در قمرود
استاندار قم در رابطه با جاری شدن آب در قمرود، آن را موجب شادابی و نشاط شهروندان و افزایش نشاط اجتماعی دانست و گفت: شرکت آب منطقه‌ای در این زمینه خوب عمل کرد و آبی که در قمرود جاری شد، نه‌تنها باعث استفاده شهروندان در جوار رودخانه شده، بلکه منافعی برای کشاورزان نیز در پی داشته است.
بهرام سرمست با بیان اینکه آبی که در قمرود جاری شده است، حقابه محیط‌زیست است و باعث بهره‌مندی انسان‌ها، گیاهان و حیوانات در مسیر آب می شود، خاطرنشان کرد: از ابتدا تاکید کردم زمان و دبی رهاسازی آب به نحوی انجام شود که تا پایان شهریور در داخل قمرود آب در جریان باشد که این وعده عملی خواهد شد.
وی همچنین بر ضرورت استفاده از مزایای سد ساوه برای بهبود شرایط اقلیمی و زیست محیطی استان قم تأکید کرد و از برگزاری جلسه مشترکی بین استان‌های حاشیه دریاچه نمک با هماهنگی استان مرکزی و وزیر نیرو خبر داد.
دبی آب سد ۱۵ خرداد برای تامین حقابه دریاچه نمک کافی نیست
نماینده قم در مجلس شورای اسلامی در سخنانی دبی آب رهاشده از سد ۱۵ خرداد برای تأمین حقابه دریاچه نمک را ناکافی دانست و گفت: دبی و حجم مورد نیاز برای حقابه دریاچه مذکور هشت است، ولی دبی خروجی از سد ۱۵ خرداد چهار بود، و این آب هدر رفت.
حجت الاسلام و المسلمین مجتبی ذوالنوری با بیان اینکه بخشی از این آب به صورت مجاز برای مصارف کشاورزی و بخشی دیگر نیز به شکل غیرمجاز برای صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد، یادآور شد: این کار درشرایطی صورت می‌گیرد، که قرار بوده آب مورد نیاز صنعت از طریق پساب تامین شود، ولی چون زحمت و سختی دارد از آب شیرین استفاده می‌کنند.
وی با بیان اینکه قسمتی از این آب نیز به تانکر شهرداری انتقال یافته و برای جاهای دیگر استفاده میشود و عملا چیزی از این آب به دریاچه نمک نمیرود، بر توجه ویژه به مساله حیف و میل شدن این آب شیرین تأکید کرد و گفت: به تازگی در جلسه که به اتفاق دیگر نمایندگان قم با وزیر نیرو داشتیم این موضوع را تذکر دادیم، معلوم نیست گوش خریداری باشد.
وی تصریح کرد: اگر اکوسیستم دریاچه نمک دچار تغییر و تحول نشود و رطوبت آن از بین نرود و خشک نشود مشکلی به وجود نمی آید، ولی اگر به محیط زیست آسیب بزند باید تدبیر شود و نیاز به مطالعه دارد.
برای حقابه قمرود باید برنامه ریزی و مراقبت صورت بپذیرد
فرماندار قم نیز در گفت وگو با ایرنا بر ضرورت برنامه ریزی و مراقبت از حقابه قمرود تأکید کرد و گفت: امسال سال اول اجرای طرح رهاسازی حقابه زیست محیطی قمرود با این حجم بود و امیدواریم در سالهای آینده با افزایش نزولات جوی، شاهد تداوم این طرح بسیار ارزشمند باشیم.
رضا حیدری خاطرنشان کرد: برای سال های آینده، باید مدیریت، برنامه ریزی و مراقبت بهتری برای رهاسازی حقابه قمرود انجام شود تا حقابه دریاچه نمک به صاحب حق آن برسد و اهداف زیست محیطی به شکل بهتر و کامل تری محقق شود.
حقابه زیست محیطی قمرود برای بهبود کانون های مولد گرد و غبار است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم نیز در گفت وگو با ایرنا با اشاره به رهاسازی حقابه زیست محیطی از سد ۱۵ خرداد، خاطرنشان کرد: خشکسالی، قطع حقابه ها و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی، کانون های مولد گرد و غبار در دریاچه نمک و دشت مسیله را به شدت گسترش داده است.
سید رضا موسوی مشکینی در ادامه افزود: رهاسازی حقابه زیست محیطی رودخانه قمرود به میزان ۴۰ میلیون مترمکعب در راستای احیای اکوسیستم رودخانه ها و تالاب های استان به ویژه دشت مسیله بوده تا وضعیت کانون های گرد و غبار در مرکز کشورمان کمی بهبود یابد.
وی با بیان اینکه برداشت کشاورزان به ویژه در بالادست رودخانه قمرود فقط باید به اندازه ۵ میلیون مترمکعب حقابه کشاورزی باشد، تصریح کرد: امیدواریم در سالهای آینده با مشارکت دستگاههای اجرایی ذیربط، بتوانیم حقابه رهاشده را به لب تشنه دریاچه نمک برسانیم و گامی مؤثر در جهت بهبود شرایط زیست محیطی در منطقه برداریم.
استفاده کشاورزان از حقابه رودخانه قمرود قم به نفع محیط زیست است
اما در این میان متفاوت ترین دیدگاه از سوی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قم مطرح شد. وی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: استفاده کشاورزان از حقابه زیست محیطی رها شده در رودخانه قمرود قم ، باعث استفاده بسیار کمتر از آب‌های زیرزمینی و کاهش مصرف برق بوده و در مجموع به نفع محیط زیست است.
عباس پورمیدانی خاطرنشان کرد: حقابه زیست محیطی باید در محیط زیست تأثیرگذار باشد و آبی که از سد خارج می شود، از همان ابتدا و در مسیر رودخانه، تأثیر مثبت و مؤثری در عرصه‌های زیست محیطی، گیاهان و حیات وحش و تغذیه منابع آب زیرزمینی دارد و نباید تأثیر آن را فقط در انتهای حوزه دنبال کنیم.
وی با اشاره به استفاده کشاورزان از آب رها شده در رودخانه قمرود در فصل تابستان، از خاموش شدن ۲۵۰ چاه در بیشتر اوقات در این فصل خبر داد و گفت: میزان آب مصرفی کشاورزان طی این مدت به جای چاه ها از این حقابه تأمین شده است و به نظر کارشناسان، وجود آب در زیرزمین اثرات زیست محیطی بیشتری نسبت به جاری شدن آب در روی زمین دارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قم همچنین تصریح کرد: گیاهانی که با خشکی و کم آبی سازگار شده اند، زمان رشد آنها اواسط پاییز، اواخر زمستان و اوایل بهار است و اگر حقابه زیست محیطی رها شده در رودخانه قمرود در دشتهای پایین دست توزیع شود، گیاهان را از خواب تابستانی بیرون آورده و باعث صدمه زدن به آنها می شود.
وی با بیان اینکه محیط زیست یک عرصه پیوسته است و هرکجا آب بتواند آبادانی ایجاد کند، تأثیرهای زیست محیطی به دنبال دارد، خاطرنشان کرد: با توجه به تبخیر سطحی بسیار زیاد در تابستان، توزیع آب در دشت هایی که اصلا شیب ندارند، به دلیل عمق بسیار کم، باعث افزایش تبخیر شده و برای محیط زیست تأثیر آنچنانی ندارد.
پورمیدانی با بیان اینکه ما کشاورزی را در بستر محیط زیست سالم و پایدار می خواهیم، اظهار داشت: حقابه زیست محیطی در رودخانه های فصلی، بیشتر مربوط به سیلاب ها بوده و آبی که در رودخانه ها جاری می شود، بیشتر برای کشاورزی تعریف شده است.
تأمین حقابه رودخانه ها و تالاب های قم برای جلوگیری از شکل گیری بحران زیست محیطی ادامه داشته باشد
در پایان لازم به ذکر است طرح رهاسازی حقابه قمرود از سد ۱۵ خرداد که با هدف احیای محیط زیست و تغذیه سفره های آب زیرزمینی، کاهش گرد و غبار و ریزگردها، تأمین بخشی از نیازهای کشاورزی و ایجاد نشاط برای شهروندان در فصل تابستان به انجام رسید، بدون تردید رویداد مهمی است که تداوم آن در سال های آینده با تعداد روزهای بیشتر و دبی آب بالاتر، می تواند کمی از رنج خشکسالی در دشت مسیله، دریاچه نمک و تالاب های قم را کاسته و از شکل گیری بحران جدی گرد و غبار در مرکز کشور جلوگیری کند.
۸۱۴۶/ ۶۱۳۳/
