به گفته کارشناسان ، بیش از 500 گونه گیاه دارویی در استان اردبیل به صورت خودرو و یا پرورشی تولید می شود اما این محصولات ارزشمند یا بدون استفاده در طبیعت از بین رفته و یا به صورت فله ای مورد استفاده طب سنتی و یا تجاری قرار می گیرد.
وجود مراتع مملو از گیاهان دارویی از جمله بابونه ، گل گاوزبان ، گل سرخ ،کبر ، کاکوتی ، قارچ تروفیل ، نسترن کوهی ، پونه کوهی ، شیرین بیان ، اسپند ، تاج ریزی و دهها نوع گیاه دیگر اردبیل را به بهشت گیاهان دارویی مشهور کرده است.
کارشناسان معتقدند که با وجود این استعداد، بخش صنعت استان تاکنون در زمینه گیاهان دارویی کمترین سرمایه گذاری را داشته و سهم اشتغال آن نیز در استان بسیار محدود می باشد.
چهار واحد صنایع وابسته به بسته بندی و خشک کنی و چند واحد فرآوری گیاهان دارویی در استان از جمله داشته های استان در این بخش می باشد در حالی که با اندک پشتوانه مالی از این صنایع می‌توان بیش از پیش شاهد رشد و شکوفایی ان بوده و زمینه های شغلی قابل توجهی را نیز ایجاد کرد.
این وضعیت در حالی است که برخی گیاهان دارویی تولیدی در استان اردبیل علاوه بر داخل کشور پس ار برداشت فله ای از مراتع بدون کوچکترین فرآوری به خارج از کشور صادر می شود.
مدیرکل منابع طبیعی استان اردبیل همین چند روز پیش از صدور 200 تن قارچ تروفیل که در زبان محلی به 'دنبالان' معروف است به ارزش 120 میلیارد ریال به خارج از کشور خبر داد.
این محصول که عمدتا در دامنه سبلان و درمراتع می روید بدون هرگونه فرآوری به خارج از کشور صارد می شود و در کشورهای اروپایی به مصرف خوراکی و نیز دارویی می رسد.
** برداشت فله ای گیاهان دارویی تهدید منابع طبیعی و بهداشت جامعه
فعالان و کارشناسان گیاهان دارویی می گویند که در سال های اخیر توجه و رغبت عمومی به استفاده از داروهای با منشا گیاهی بیشتر شده و این امر موجب شده تا تعداد زیادی از افراد بومی اقدام به برداشت بی رویه وعرضه غیر بهداشتی آن در جامعه کنند.
به گفته آنها ، هجوم افراد غیر متخصص و ناآشنا به گیاهان دارویی به طبیعت نه تنها موجب تخریب منابع طبیعی و خطر انقراض تدریجی گونه های گیاهی می شود بلکه عرضه غیر بهداشتی و فله ای آنها خود عاملی برای تهدید سلامت افراد جامعه نیزمی باشند.
این کارشناسان معتقدند که هر گونه برداشت و عرضه گیاهان دارویی می بایست تحت نظارت ارگانهای بهداشتی بوده و از عرضه فله ای آن در جامعه جلوگیری شود.
طالب قبایی یکی از فعالان حوزه گیاهان دارویی گفت: گیاهان دارویی دارای متابولیت های ثانویه بوده و می بایست روش های افزایش مواد موثره آنها بررسی شود.
او بیان کرد: ورود افراد غیر متخصص به حوزه عرضه گیاهان دارویی می تواند خسارت هایی بدنبال داشته باشد.
** مکانیزاسیون؛ ضرورت تولید گیاهان دارویی
تداوم کشت و فراوری گیاهان دارویی به صورت سنتی در استان از جمله موانع رشد و توسعه صنعت دارویی استان محسوب می شود .
به گفته قبایی، عدم مکانیزاسیون تولید گیاهان دارویی در استان موجب افزایش هزینه ها، طولانی شدن روند تولید و کاهش میران برداشت این محصولات می شود.
وی افزود:عدم استفاده از شیوه های نوین علمی تنها مختص تولید گیاهان دارویی نیست بلکه این امر در فرآوری آن نیز مشهود می باشد، به دلیل ناشناخته بودن گیاهان دارویی و تولید و عرضه سنتی ، این محصولات با قیمیتی پایین به صورت خام از استان خارج می شود.
او با تاکید بر ضرورت آموزش در حوزه های تولید و بازاریابی گفت: لازم است ازمایش های لازم جهت سنجش میزان مواد موثره گیاهان دارویی بومی استان اردبیل انجام گیرد تا ارزش اقتصادی این گیاهان مشخص شود.
**نبود نیروهای ماهر و ضرورت آموزش در بخش گیاهان دارویی
یک تولید کننده گیاهان دارویی استان نیز معتقد است که این بخش فاقد نیروی متخص بوده و تعداد فعالان آن نیز بسیار محدود می باشد.
به گفته داداشی، معمولا در استان اغلب مراحل تولید، فراوری، بسته بندی و بازاریابی در بخش گیاهان دارویی را افراد بسیار محدود انجام می دهند و این بعنوان مانعی در گسترش امور عمل می کند.
وی تاکید کرد: زنجیره تولید در بخش گیاهان دارویی و فراوری آن نیارمند نه تنها افراد بلکه گروهها و واحدهای مختلف می باشد. تکمیل این زنجیره مستلزم وجود کارگران ساده تا نیروهای ماهر در بخش های صنعت و تجارت گیاهان و داروهای گیاهای می باشد.
او همچنین ضرورت آموزش به نیروهای فعال در بخش گیاهان دارویی را مورد تاکید قرار داد و افزود: بشدت نیازمند بکارگیری نیرهای متخصص در این بخش هستیم.
** ضرورت توجه به صنعتی و تجاری سازی گیاهان دارویی
کارشناسان اقتصادی معتقدند که گیاهان دارویی استان اردبیل ظرفیت بی بدیلی است که می تواند فرصت های شغلی قابل توجهی در استان در بخش تولید و نیز صنعت داشته باشد.
مدیرعامل شهرک های صنعتی استان اردبیل با اشاره به بخشی از این ظرفیت ها از ایجاد و راه اندازی شهرک صنعتی غیر دولتی فرآوری و تولید گیاهان دارویی دراستان خبر می دهد.
علی نظری شیخ احمد گفت: با احداث و راه اندازی این شهرک صنعتی در 2 سال آینده برای بیش از 700 کارشناس و متخصص به صورت مستقیم و دهها نفر دیگر به صورت غیر مستقیم زمینه اشتغال فراهم می شود.
رییس جهاد کشاورزی استان اردبیل نیز می گوید که توسعه کشت گیاهان دارویی در مناطق مختلف استان از سیاست های این سازمان بوده و از آن به صورت جدی حمایت می شود.
خلیل نیکشاد به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس سیاست های حمایتی وزارت جهاد کشاورزی، متقاضیانی که در استان اقدام به کشت گیاهان دارویی می کنند به ازای یک هکتار مبلغ 25 میلیون ریال کمک بلاعوض دریافت می کنند.
مهران اوجی سرپرست جهاد دانشگاهی واحد استان اردبیل هم با اشاره به ضرورت تولید داروهای گیاهی در استان گفت: سه نوع گیاه دارویی شامل قره قاط، بابونه و کبر(علف مار) در این استان در حال برندسازی است.
وی با اشاره به اینکه با برند سازی درپی ایجاد و تکمیل زنجیره تولید گیاه تا دارو هستیم اضافه کرد: 2 آزمایشگاه تخصصی و مرکز رشد واحدهای فناور گیاهان دارویی در جهاد دانشگاهی راه‌اندازی شده است.
او همچنین از استقرار ۱۶ واحد فناوری فعال در بخش گیاهان و داروهای گیاهای در جهاد دانشگاهی خبر داد و افزود: هدایت پایان نامه های دانشگاهی به این سمت نیز در حال پیگری بوده و موفقیت های خوبی در این زمینه بدست آمده است.
رئیس مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل نیز از جمع آوری 166 گونه بومی و انحصاری گیاهان دارویی شمال غرب کشور در استان خبر داد.
حسین کربلایی خیاوی ظهرافزود: خدمات علمی، فنی و ترویجی به بازدیدکنندگان کلکسیون گیاهان دارویی شمال غرب کشور در پایگاه تحقیقاتی سامیان اردبیل ارائه می‌شود.
وی بیان کرد: طرح احیا و توسعه کلکسیون گیاهان دارویی شمال غرب کشور با همکاری ستاد توسعه گیاهان دارویی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سطح 1.4 هکتار با جمع آوری و کاشت نمونه های گیاهی از 166 گونه بومی و انحصاری گیاهان دارویی شمال غرب کشور در قالب 90 جنس و 44 تیره در ایستگاه تحقیقات سامیان اجرا شد.
کربلایی خیاوی افزود: مهمترین کارکرد کلکسیون گیاهان دارویی ایجاد محیطی پژوهشی، آموزشی و ترویجی به منظور بهره‌برداری دانشجویان و کارشناسان رشته‌های مرتبط با گیاهان دارویی، آموزش عمومی و آشنا کردن مردم با اهمیت و تنوع گیاهان دارویی و افزایش سطح دانش عمومی شهروندان در زمینه گیاهان دارویی و لزوم حفاظت از آنها است.
به گفته وی ، در طول اجرای طرح بیش از 45 اکیپ از اساتید، دانشجویان، دانش‌آموزان، بهره‌برداران و تولیدکنندگان استان در کنار بازدید کلکسیون، از دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌های علمی و فنی مربوط به شناساندن گونه‌ها، جنبه‌های کاربردی، تکثیر و تولید گیاهان دارویی بهره‌مند شده‌اند.
وی بیان کرد: با هدف ارائه و ترویج دستاوردهای پژوهشی و توانمندی‌های مرکز در خصوص توسعه و کشت گیاهان دارویی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل در سه نمایشگاه و جشنواره ملی گیاهان دارویی و طب سنتی در داخل کشور به‌صورت فعال، شرکت کرده است.
ورود دانشگاهها به بحث تحقیق و تولید گیاهان دارویی، ایجاد مراکز دانش بنیان در زمینه تولید گیاهان دارویی و داروهای گیاهی ، ارایه تسهیلات کم بهره به متقاضیان راه اندازی واحدهای تولید داروهای گیاهی ، تغییر شیوه کشت در استان و هدایت کشاورزان به تولید گیاهان با خاصیت درمانی ، ساماندهی و گسترش تجارت گیاهان و داروهای گیاهی بویژه با نگاه به بازارهای خارجی و حمایت های دولتی از صنایع دارویی از جمله راهکارهایی است که کارشناسان برای توسعه و رشد این بخش در استان اردبیل ارایه می کنند.
6016
انتهای پیام وجود مراتع مملو از گیاهان دارویی از جمله بابونه ، گل گاوزبان ، گل سرخ ،کبر ، کاکوتی ، قارچ تروفیل ، نسترن کوهی ، پونه کوهی ، شیرین بیان ، اسپند ، تاج ریزی و دهها نوع گیاه دیگر اردبیل را به بهشت گیاهان دارویی مشهور کرده است.
کارشناسان معتقدند که با وجود این استعداد، بخش صنعت استان تاکنون در زمینه گیاهان دارویی کمترین سرمایه گذاری را داشته و سهم اشتغال آن نیز در استان بسیار محدود می باشد.
چهار واحد صنایع وابسته به بسته بندی و خشک کنی و چند واحد فرآوری گیاهان دارویی در استان از جمله داشته های استان در این بخش می باشد در حالی که با اندک پشتوانه مالی از این صنایع می‌توان بیش از پیش شاهد رشد و شکوفایی ان بوده و زمینه های شغلی قابل توجهی را نیز ایجاد کرد.
این وضعیت در حالی است که برخی گیاهان دارویی تولیدی در استان اردبیل علاوه بر داخل کشور پس ار برداشت فله ای از مراتع بدون کوچکترین فرآوری به خارج از کشور صادر می شود.
مدیرکل منابع طبیعی استان اردبیل همین چند روز پیش از صدور 200 تن قارچ تروفیل که در زبان محلی به 'دنبالان' معروف است به ارزش 120 میلیارد ریال به خارج از کشور خبر داد.
این محصول که عمدتا در دامنه سبلان و درمراتع می روید بدون هرگونه فرآوری به خارج از کشور صارد می شود و در کشورهای اروپایی به مصرف خوراکی و نیز دارویی می رسد.
** برداشت فله ای گیاهان دارویی تهدید منابع طبیعی و بهداشت جامعه
فعالان و کارشناسان گیاهان دارویی می گویند که در سال های اخیر توجه و رغبت عمومی به استفاده از داروهای با منشا گیاهی بیشتر شده و این امر موجب شده تا تعداد زیادی از افراد بومی اقدام به برداشت بی رویه وعرضه غیر بهداشتی آن در جامعه کنند.
به گفته آنها ، هجوم افراد غیر متخصص و ناآشنا به گیاهان دارویی به طبیعت نه تنها موجب تخریب منابع طبیعی و خطر انقراض تدریجی گونه های گیاهی می شود بلکه عرضه غیر بهداشتی و فله ای آنها خود عاملی برای تهدید سلامت افراد جامعه نیزمی باشند.
این کارشناسان معتقدند که هر گونه برداشت و عرضه گیاهان دارویی می بایست تحت نظارت ارگانهای بهداشتی بوده و از عرضه فله ای آن در جامعه جلوگیری شود.
طالب قبایی یکی از فعالان حوزه گیاهان دارویی گفت: گیاهان دارویی دارای متابولیت های ثانویه بوده و می بایست روش های افزایش مواد موثره آنها بررسی شود.
او بیان کرد: ورود افراد غیر متخصص به حوزه عرضه گیاهان دارویی می تواند خسارت هایی بدنبال داشته باشد.
** مکانیزاسیون؛ ضرورت تولید گیاهان دارویی
تداوم کشت و فراوری گیاهان دارویی به صورت سنتی در استان از جمله موانع رشد و توسعه صنعت دارویی استان محسوب می شود .
به گفته قبایی، عدم مکانیزاسیون تولید گیاهان دارویی در استان موجب افزایش هزینه ها، طولانی شدن روند تولید و کاهش میران برداشت این محصولات می شود.
وی افزود:عدم استفاده از شیوه های نوین علمی تنها مختص تولید گیاهان دارویی نیست بلکه این امر در فرآوری آن نیز مشهود می باشد، به دلیل ناشناخته بودن گیاهان دارویی و تولید و عرضه سنتی ، این محصولات با قیمیتی پایین به صورت خام از استان خارج می شود.
او با تاکید بر ضرورت آموزش در حوزه های تولید و بازاریابی گفت: لازم است ازمایش های لازم جهت سنجش میزان مواد موثره گیاهان دارویی بومی استان اردبیل انجام گیرد تا ارزش اقتصادی این گیاهان مشخص شود.
**نبود نیروهای ماهر و ضرورت آموزش در بخش گیاهان دارویی
یک تولید کننده گیاهان دارویی استان نیز معتقد است که این بخش فاقد نیروی متخص بوده و تعداد فعالان آن نیز بسیار محدود می باشد.
به گفته داداشی، معمولا در استان اغلب مراحل تولید، فراوری، بسته بندی و بازاریابی در بخش گیاهان دارویی را افراد بسیار محدود انجام می دهند و این بعنوان مانعی در گسترش امور عمل می کند.
وی تاکید کرد: زنجیره تولید در بخش گیاهان دارویی و فراوری آن نیارمند نه تنها افراد بلکه گروهها و واحدهای مختلف می باشد. تکمیل این زنجیره مستلزم وجود کارگران ساده تا نیروهای ماهر در بخش های صنعت و تجارت گیاهان و داروهای گیاهای می باشد.
او همچنین ضرورت آموزش به نیروهای فعال در بخش گیاهان دارویی را مورد تاکید قرار داد و افزود: بشدت نیازمند بکارگیری نیرهای متخصص در این بخش هستیم.
** ضرورت توجه به صنعتی و تجاری سازی گیاهان دارویی
کارشناسان اقتصادی معتقدند که گیاهان دارویی استان اردبیل ظرفیت بی بدیلی است که می تواند فرصت های شغلی قابل توجهی در استان در بخش تولید و نیز صنعت داشته باشد.
مدیرعامل شهرک های صنعتی استان اردبیل با اشاره به بخشی از این ظرفیت ها از ایجاد و راه اندازی شهرک صنعتی غیر دولتی فرآوری و تولید گیاهان دارویی دراستان خبر می دهد.
علی نظری شیخ احمد گفت: با احداث و راه اندازی این شهرک صنعتی در 2 سال آینده برای بیش از 700 کارشناس و متخصص به صورت مستقیم و دهها نفر دیگر به صورت غیر مستقیم زمینه اشتغال فراهم می شود.
رییس جهاد کشاورزی استان اردبیل نیز می گوید که توسعه کشت گیاهان دارویی در مناطق مختلف استان از سیاست های این سازمان بوده و از آن به صورت جدی حمایت می شود.
خلیل نیکشاد به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس سیاست های حمایتی وزارت جهاد کشاورزی، متقاضیانی که در استان اقدام به کشت گیاهان دارویی می کنند به ازای یک هکتار مبلغ 25 میلیون ریال کمک بلاعوض دریافت می کنند.
مهران اوجی سرپرست جهاد دانشگاهی واحد استان اردبیل هم با اشاره به ضرورت تولید داروهای گیاهی در استان گفت: سه نوع گیاه دارویی شامل قره قاط، بابونه و کبر(علف مار) در این استان در حال برندسازی است.
وی با اشاره به اینکه با برند سازی درپی ایجاد و تکمیل زنجیره تولید گیاه تا دارو هستیم اضافه کرد: 2 آزمایشگاه تخصصی و مرکز رشد واحدهای فناور گیاهان دارویی در جهاد دانشگاهی راه‌اندازی شده است.
او همچنین از استقرار ۱۶ واحد فناوری فعال در بخش گیاهان و داروهای گیاهای در جهاد دانشگاهی خبر داد و افزود: هدایت پایان نامه های دانشگاهی به این سمت نیز در حال پیگری بوده و موفقیت های خوبی در این زمینه بدست آمده است.
رئیس مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل نیز از جمع آوری 166 گونه بومی و انحصاری گیاهان دارویی شمال غرب کشور در استان خبر داد.
حسین کربلایی خیاوی ظهرافزود: خدمات علمی، فنی و ترویجی به بازدیدکنندگان کلکسیون گیاهان دارویی شمال غرب کشور در پایگاه تحقیقاتی سامیان اردبیل ارائه می‌شود.
وی بیان کرد: طرح احیا و توسعه کلکسیون گیاهان دارویی شمال غرب کشور با همکاری ستاد توسعه گیاهان دارویی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سطح 1.4 هکتار با جمع آوری و کاشت نمونه های گیاهی از 166 گونه بومی و انحصاری گیاهان دارویی شمال غرب کشور در قالب 90 جنس و 44 تیره در ایستگاه تحقیقات سامیان اجرا شد.
کربلایی خیاوی افزود: مهمترین کارکرد کلکسیون گیاهان دارویی ایجاد محیطی پژوهشی، آموزشی و ترویجی به منظور بهره‌برداری دانشجویان و کارشناسان رشته‌های مرتبط با گیاهان دارویی، آموزش عمومی و آشنا کردن مردم با اهمیت و تنوع گیاهان دارویی و افزایش سطح دانش عمومی شهروندان در زمینه گیاهان دارویی و لزوم حفاظت از آنها است.
به گفته وی ، در طول اجرای طرح بیش از 45 اکیپ از اساتید، دانشجویان، دانش‌آموزان، بهره‌برداران و تولیدکنندگان استان در کنار بازدید کلکسیون، از دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌های علمی و فنی مربوط به شناساندن گونه‌ها، جنبه‌های کاربردی، تکثیر و تولید گیاهان دارویی بهره‌مند شده‌اند.
وی بیان کرد: با هدف ارائه و ترویج دستاوردهای پژوهشی و توانمندی‌های مرکز در خصوص توسعه و کشت گیاهان دارویی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل در سه نمایشگاه و جشنواره ملی گیاهان دارویی و طب سنتی در داخل کشور به‌صورت فعال، شرکت کرده است.
ورود دانشگاهها به بحث تحقیق و تولید گیاهان دارویی، ایجاد مراکز دانش بنیان در زمینه تولید گیاهان دارویی و داروهای گیاهی ، ارایه تسهیلات کم بهره به متقاضیان راه اندازی واحدهای تولید داروهای گیاهی ، تغییر شیوه کشت در استان و هدایت کشاورزان به تولید گیاهان با خاصیت درمانی ، ساماندهی و گسترش تجارت گیاهان و داروهای گیاهی بویژه با نگاه به بازارهای خارجی و حمایت های دولتی از صنایع دارویی از جمله راهکارهایی است که کارشناسان برای توسعه و رشد این بخش در استان اردبیل ارایه می کنند.
6016
کپی شد
