جلال یکی از این جوانان است، تحصیل کرده اما از بد روزگار و نبود کار و کسب در وانتی که پدرش برای او تهیه کرده به فروش موز مشغول است؛ می گوید:' از سر اجبار به این حرفه روی آورده ام، هزاران نفر مثل من در این حرفه مشغول هستند و هر روز هم بر تعدادشان افزوده می شود.
چاره ای نیست، کتاب و جزوه دانشگاهی به کارمان نیامد، شغل و حرفه ای هم در نوجوانی یاد نگرفتیم ، تنها رانندگی بلد بودیم و در کنارش اندک فریادی و حالا شدیم میوه فروش وانتی.
مجبوریم به ادامه این وضعیت، زندگی سخت است، حتی این حرفه هم هر روز سخت تر می شود، هر روز بر تعداد وانت هایی که در خیابان های شهر به فروش میوه و اجناس دیگر می پردازند افزوده می شود، اگر اول صبح از خانه بیرون نزنی جاهای مناسب و پرمشتری شهر را از دست خواهی داد، تازه بر این مشکل تعقیب و گریز و قایم موشک بازی با پلیس راهنمایی و رانندگی را نیز باید اضافه کرد'.
در اردبیل و دیگر شهرهای استان پدیده دستفروشی بویژه با وانت بارها به یک مشکل برای شهروندان تبدیل شده است، اغلب این مغازه های سیار در خیابان و معابر صف کشیده و بعضی اوقات تا وسط خیابان ها نیز توقف می کنند، توقف هایی که باعث ایجاد ترافیک و راه بندان نیز می شود، حالا بگذریم از وضعیت بهداشتی اجناس و نیز نظارت بر قیمت و کیفیت آنها .
پدیده دستفروشی که امروزه باید آن را در زمره آسیب های اجتماعی بشمار آورد نشانگر بیماری اقتصادی از نوع بیکاری کاذب در جامعه است، پدیده ای که به شکل های مختلف از ثابت تا سیار در شهرها رو به گسترش است و بدنبال خود ده ها مشکل اجتماعی را به همراه دارد.
به گفته حمید لطف اللهیان شهردار اردبیل، یک هزار و 500 خودروی وانت و وانت نیسان در این شهر اقدام به دستفروشی می کنند که تخمین زده می شود 10 درصد آنها غیر بومی هستند.
محمدباقر حاجی‌لر رئیس اداره پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل نیز گفت: یک هزار دستفروش غیربومی در این استان فعالیت دارند که باید برای ساماندهی آنها اقدام شود .
وی افزود: این افراد اغلب از شهرستان های استان همسایه به اردبیل مهاجرت و محصولات تولیدی خود را عرضه می کنند و این امر موجب بروز نابسامانی در شهر اردبیل شده است .

** نارضایتی شهروندان اردبیلی از افزایش دستفروشان در شهرها
برخی از شهروندان در گفت و گو با ایرنا از اینکه دستفروشی در شکل و شمایل مختلف در شهرهای مختلف استان درحال افزایش است ابراز گلایه کرده و بر ساماندهی آنها از سوی شهرداری ها تاکید می کنند.
حسین رحمتی شهروند اردبیلی گفت: در اینکه دستفروشان بر اساس نیاز و برای تامین معاش به این کار اقدام می کنند حرفی نیست اما باید این مهم را در نظر داشت که تامین زندگی نباید به بهای آزار و اذیت و تجاوز به حریم حقوق دیگران صورت گیرد.
وی بیان کرد: این روزها دستفروشی شکل و شمایل عجیبی در شهر اردبیل به خود گرفته است، وانت و نیسان ها که از صبح زود میادین و خیابان های مختلف شهر را قرق کرده و موجب ترافیک و در برخی موارد تصادف رانندگی نیز می شوند.
وی اضافه کرد: دستفروشی در کنار خیابان ها از سوی افراد مختلف نیز شکل دیگر این معضل است که موجب بروز سد معابر و ایجاد مزاحمت برای عابران می شود .
او اضافه کرد: دستفروشی شبانه و روزهای تعطیل نیز که شیوه جدیدی از دستفروشی در اردبیل است، وقتی که شب می شود دستفروشان خیابان های مرکزی شهر را قرق می کنند و تا وسط خیابان بساط خود را پهن می کنند.
حمید محمدی نیز می گوید: دستفروشان بلاخره برای تامین زندگی خود و شاید از ناچاری به این شغل مبادرت می کنند و برخورد قهری با آنها جوابگو نیست ، مسئولان بویژه شهرداری ها باید آنها را ساما ندهی کند.

** کارشناسان چه می گویند؟
اژدرکیانی کارشناس اقتصاد دراین باره به ایرنا گفت: دستفروشی را می توان شغلی خارج از قواعد رسمی تعریف کرد که چندان مولد هم به شمار نمی رود ولی به برخی از نیازهای مصرفی جامعه مخصوصاً اقشار پایین دست پاسخ می دهد .
وی افزود: افزایش مهار گسیخته دست فروشان را باید نتیجه سیاستگذاری ها و اقدامات اشتباه دولت و سایر مسئولان دست اندر کار در سال های گذشته بویژه در سال های میانی دهه هشتاد به بعد دانست.
کیانی معتقد است که در این سال ها اجرای سیاست های انبساط پولی توسط بانک مرکزی باعث شد تورم روند صعودی و در برخی از سال ها شتابان به خود بگیرد، ضمن اینکه اجرای هدفمندی یارانه ها و همچنین طرح هایی همچون مسکن مهر به روش اشتباه به این روند شتاب بخشید.
او اضافه کرد: اگر این ابعاد را در استان اردبیل مورد بررسی قرار دهیم مشاهده می کنیم که در سال 1385 تورم استان معادل 13.2 درصد بوده که در سال 1387 به رقمی بالغ بر25.4درصد افزایش پیدا می کند ولی با توجه به کنترل مقطعی نقدینگی در سال مزبور ( 1387 ) در سال 1388 تورم با افت قابل ملاحظه ای روبرو می شود و به رقم 11.5درصد در استان تنزل پیدا می کند اما دوباره با شروع سیاست های انبساطی بانک مرکزی تورم حالت صعودی به خود می گیرد و در سالهای 1389، 1390، 1391 به ترتیب به ارقام 7/14.7، 22.4 و 33.7درصد و در نهایت در سال 1392 به بالاترین رقم خود یعنی38.1درصد می رسد
کیانی گفت: اجرای طرح هدفمندی یارانه ها از آذر ماه 1389 و به تبع آن افزایش قیمت حامل های انرژی و پرداخت پول های نقدی به مردم در سطح وسیع ، اجرای طرح مسکن مهر و برخی عوامل دیگر دست به دست هم داده و موجبات افزایش شتابان تورم را فراهم می سازد.
وی اظهار کرد: اگر در کنار این عوامل، تشدید تحریم های غرب را نیز در نظر بگیریم می توان گفت که آخرین رمق بنگاه های اقتصادی ته کشیده و در نتیجه اغلب آنها ورشکست شده و بقیه نیز میزان ظرفیت تولیدی خود را به شدت کاهش دادند، نتیجه و برآیند این کنش ها و واکنش ها افزایش بیکاری از یک طرف و عدم تولید از طرف دیگر بوده و هست که از آن به عنوان رکود تورمی یاد می شود .
این کارشناس اقتصاد گفت: با این وضعیت اگر بیکاری موجود در استان را به تورم بیفزاییم نتیجه آن به وجود آمدن شاخص فلاکت بوده است که فقرا فقیرتر و اغنیا را غنی تر کرده است، خلاصه نتیجه این امر علاوه بر افزایش فقر فقرا اضافه شدن بخش بزرگی از اقشار متوسط جامعه به اقشار فقیر بوده است با چنین تحلیلی می توان علت زیاد شدن دستفروشی در کشور و استان را به خوبی درک کرد.
حسین بشیری گیوی جامعه شناس نیز با بیان اینکه دستفروشی یکی از انواع شغل های کاذب محسوب می شود که با مهاجرت رابطه مستقیم دارد، گفت: مهاجرت از سویی عامل تقویت توسعه نیافتگی منطقه مهاجرفرست و از سوی دیگر، عامل ایجاد و تشدید نارسایی های منطقه مهاجرپذیر است؛ چراکه با خروج مهاجران ازروستا، نیروی کار در روستا و در نتیجه تولید روستایی نیز کاهش می یابد.
وی بیان کرد: دستفروشی عمدتا متعلق به جوامع قومی- قبیله ای است و اگر این پدیده امروز در شهرها رو به گسترش است نشان دهنده وجود یک بیماری اقتصادی است. شهر یعنی مدنیت یعنی تمدن ، شهر دارای فضاهای مختلف اعم از فضاهای اقتصادی همچون بازار، فضاهای تفریحی، فضاهای آموزشی ، فضاهای بهداشتی و... می باشد، هر نوع اخلال در نظم شهر آسیب اجتماعی تلقی می شود و دستفروشی یکی از آسیب های اجتماعی-اقتصادی شهر محسوب می گردد.
وی اضافه کرد: در استان اردبیل با مهاجرت افراد از روستاها و شهرهای کوچک به مرکز استان و شهرهای بزرگ علاوه بر اینکه بر وسعت حاشیه نشینی افزوده می شود بر میزان و شدت دستفروشی هم افزوده می شود، البته باید این نکته را هم گفت که بیکاری و مهاجرت دو علت عمده دستفروشی به حساب می آید، مهاجران به دنبال رفاه اجتماعی به شهر می آیند ولی با مهاجرت علاوه بر اینکه به رفاه اجتماعی دست پیدا نمی کنند بر میزان حاشیه نشینی هم می افزایند.
بشیری افزود: دستفروشی نه نیاز به تخصص دارد و نه سرمایه زیاد، بدین جهت افراد بیشتری به دستفروشی روی می آورند، در کلان شهرها علاوه بر مردها ، زنان نیز در مکان های پرتردد دستفروشی می کنند وبه نظر می رسد در آینده نزدیک این اتفاق در شهر اردبیل نیز آغاز خواهد شد.
بشیری گیوی بیان کرد: دستفروشان آسیب های آشکار و پنهانی بر پیکره شهر وارد می کنند، از جمله آسیب های آشکار می توان به سد معبر، به هم ریختگی فضاهای شهری، آزار مردم، اشغال فضای زیست شهروندان، مشکلات پنهان شامل معضلات اجتماعی همچون فروش مواد مخدر، فروش مواد فاسد و انتشار بیماری و نیز انحرافات اخلاقی اشاره کرد.
وی افزود: بنابراین دستفروشی مسئله ای دووجهی است، از سویی دستفروشان موجب پدید آمدن مشکلات آشکار در شهر می شوند و از سوی دیگر پتانسیل ایجاد مشکلات پنهان را نیز دارند، دستفروشانی که از نوع فعالیت خود رضایت چندانی ندارند ممکن است پس از مدتی دچار اختلال شخصیت شوند و به بزهکاری و انواع جرایم دیگر روی آورند.

چه باید کرد؟
به اعتقاد برخی از کارشناسان ریشه معضل دستفروشی به خارج از شهر و به بیکاری و مهاجرت بر می گردد و مسئولان از جمله شهرداری در این خصوص نمی تواند کار ریشه ای انجام دهند.
به گفته آنها، باید زیرساخت ها در روستاها و شهرهای کوچک تکمیل شوند و مهاجران همچون گذشته برای تولید به روستا و شهرهای کوچک بازگردند در آن زمان از میزان دستفروشی نیز کاسته می شود، در شرایط کنونی که جامعه با مشکلات عدیده اقتصادی روبرو است روزانه بر میزان مغازه داران ورشکسته افزوده و به همان نسبت بر میزان دستفروشان اضافه می شود، ثبات اقتصادی ، اشتغال زایی و سرمایه گذاری در شهر و روستاها از گسترش دستفروشی جلوگیری می کند.
یوسف خدادادی معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل در این باره گفت: افزایش دستفروشان در سطح شهر اعم از دستفروشان پوشاک و میوه نارضایتی شهروندان و بازاریان را بدنبال دارد و لازم است شهرداری نسبت به ساماندهی آنها و تعیین مکان دایمی برای دستفروشان اقدام کند.
وی افزود: این بحث در کمیته پیشگیری از خدمات شهری مورد توجه قرار گرفته و بر این اساس باید در شناسایی دستفرو شان و مکان یابی برای آنها کوتاهی نشود.
خدادادی مشارکت همگانی برای ساماندهی دستفروشان را ضروری دانست و گفت: ساماندهی به تنهایی از عهده شهردرای خارج است و باید دستگاههای دیگر هم مشارکت کنند .
وی بیان کرد: با شناسایی دسفروشان و مکان یابی برای آنها به صورت مستمر شاهد حل این مشکل خواهیم بود .
خدادادی برخورد قهری با دستفروشان را مناسب نداست و افزود: اما با دستفروشان درصورت تمکین نکردن به استقرار در مکان های مشخص شده برخورد می شود .
حاجی لررئیس اداره پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل نیز تنها راهکار جمع آوری دستفروشان را ایجاد مکان و یا بازراچه برای آنها دانست و افزود: برای استقرار دستفروشان چهار منطقه در شهر اردبیل تعیین شده که برخی از این مکان ها معارض بوده و باید برای جایگزینی مکان های دیگر شهرداری اقدام کند .
حمید لطف الهیان شهردار اردبیل هم در این باره به ایرنا گفت: یکی از مشکلات اصلی این شهر افزایش دستفروشان است که برای استقرار آنها 30 باب مغازه در نقاط مختلف شهر احداث شده ولی هیچ یک از دستفروشان حاضر به استقرار دراین مکان ها نیستند .
وی با اشاره به اینکه اردبیل شهر مهاجر پذیر است افزود: برای استقرار دستفروشان شهر احداث سه ساختمان جدید در برنامه درازمدت داریم که به دستفروشان شهر واگذار می شود.
لطف الهیان اضافه کرد: شهرداری برای جمع آوری دستفروشان نمی تواند به صورت قهری وارد عمل شود چرا که مقابله با دستفروشی بمانند مقابله با ساخت و ساز غیر مجاز نیست و عواقب بیشتری را می تواند ایجاد کند .
شهردار اردبیل افزود: ما مکلف به ساماندهی دستفروشان در سطح شهر هستیم اما باید دستگاه های دیگر هم شهرداری را دراین مورد یاری کنند.
کیانی کارشناس اقتصاد نیز گفت: برخورد قهری با دستفروشان به صلاح نیست ، اگر دستفروشان این شغل خود را هم از دست دهند مجبورند راههای غیر قانونی را برای گذران زندگی انتخاب کنند.
وی افزود: طبیعی است تا زمانی که وضعیت اقتصادی جامعه اینگونه است جمع کردن این افراد ممکن نخواهد بود و اتفاقا هر روز هم بیشتر خواهد شد، لذا بهترین راه این است که این شغل ها به رسمیت شناخته شده و مکان های مخصوصی برای دستفروشان اختصاص یافته و نسبت به شناسه دار کردن آنها اقدام شود.
گزارش : یعقوب شاددل / سیفعلی موسی زاده
/6016/7110
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.