زنگ ها برای چه کسی به صدا درخواهند آمد؟

چهارمین جشنواره و نمایشگاه بین المللی رسانه های دیجیتال عنوان بلندی است بر پیشانی نمایشگاه خلوت و کوتاه این روزهای مصلی تهران. نمایشگاه چهارم حتی در روز تعطیلِ جمعه چنان خلوت است که آیندگان و روندگان را به تعجب وامی دارد. سکوت مبهم رسانه ای درباره نمایشگاه رسانه های دیجیتال تامل برانگیز است. رسانه های خبری انگار چندان تمایلی به تبلیغ و تحلیل چندوچون این رویداد رسانه ای و فرهنگی ندارند. عدم حضور مراکز فعال دولتی در حوزه رسانه های دیجیتال از جمله سایت اطلاع رسانی دولت، شهرداری تهران، مرکز مطالعات و توسعه رسانه ها و همچنین سرویس دهنده های مجازی موثری مانند بلاگفا جای تامل بیشتری دارد.
نکته قابل توجه در نمایشگاه امسال، چینش نامنظم غرفه هاست. اگرچه نمایشگاه در بخش های مختلف نرم افزارهای دیجیتال، نرم افزارهای تلفن همراه، شهردیجیتال، هنرهای دیجیتال، پایگاه های اینترنتی و وبلاگ ها، بین الملل، رسانه های دیجیتال، بازی های رایانه ای، سی سال دفاع مقدس و ... طبقه بندی شده است، اما در درون این طبقه بندی، بی نظمی جدی حاکم است. بطور مثال غرفه مجلس شورای اسلامی که باید در قسمت سازمان ها باشد در قسمت شهر دیجیتال قرار دارد. موسسه علمی تفکر برتر که نرم افزارهای آموزشی ارائه می کند، به اشتباه در بخش هنرهای دیجیتال قرار گرفته است.
در همه نمایشگاه های استاندارد جهانی رسم بر این است که به مراکز مهم و معتبر جایگاه ویژه و خاصی در نظر بگیرند بطوری که وقتی بازدیدکننده وارد نمایشگاه می شود، این مراکز معتبر را در اولین نگاه، رویت کند. در نمایشگاه چهارم رسانه های دیجیتال اولین غرفه ای که نگاه بازدیدکننده را بطور چشم گیر به خود جلب می کند، پایگاه اینترنتی « دابی» است. ضمن احترام به این سایت وزین، باید گفت؛ معلوم نیست معیار مسوولان نمایشگاه در چینش غرفه ها چه بوده است که غرفه های نه چندان موثر و مشهور در بهترین نقاط نمایشگاه قرار دارند و غرفه های مهمی که به افراد و سازمان های بسیار مهم و معتبری اختصاص دارند، در نقاط پرت نمایشگاه قرار داده شده اند. در حالی که صدها متر مربع به غرفه های تجاری و بازی ها اختصاص داده شده است، غرفه هایی تنگ در مکانهایی پرت به مقوله های مهم و مراکز موثر اختصاص یافته است.
نکته مهم دیگر، بیلبردهای تبلیغاتی نمایشگاه است. در نمایشگاهی که در مصلایی بنام امام خمینی برپاشده است، هیچ عکس و بنر تبلیغاتی از امام خمینی به چشم نمی خورد. تصویر رهبر فقید انقلاب تنها در غرفه موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی و بخش جنبی نمایشگاه (دفاع مقدس )بصورت محدود در چند غرفه کوچک دیگر به چشم می خورد.
عدم حضور شهرداری تهران در بخش « شهر دیجیتالِ » نمایشگاه چهارم را می توان از عمده ضعف های این نمایشگاه عنوان کرد. در حالی که شهرداری تهران در حوزه های مختلف از ترافیک تا پرداخت عوارض برای رسیدن به الگوی شهرالکترونیکی تلاش می کند، در نمایشگاه رسانه های دیجیتال هیچ ردپایی ندارد.

!S1!

شرکت نکردن حوزه هنر سینما در نمایشگاه رسانه های دیجیتال بویژه در بخش هنرهای دیجیتال قابل تامل است. اگر بازی های رایانه ای را بخشی از رسانه های دیجتال می دانیم سینما را هم باید بخش دیگر این رسانه بدانیم. اینکه چرا حوزه سینما در این نمایشگاه حضور نمی یابد جای سوال دارد. در این میان حضور رسانه هایی مثل شبکه های تولید و پخش فیلم ها و سریال های خانگی در این نمایشگاه اقل انتظار است که محقق نشده است.
بخش اعظم نمایشگاه چهارم به غرفه هایی اختصاص یافته است که عناوین الصاق شده بر آنها، ذهن را به این شبه می اندازد که انگار تفکر سیاسی خاصی با هدف تبلیغاتی خاصی، سعی داشته تمام نمایشگاه را با خود همراه سازد. وازه هایی چون قرارگاه سایبری، ارتش سایبری، وبلاگنویسان ارزشی و ...، واژه های غیررسمی و البته پرمفهومی هستند که بر تارک چنین غرفه هایی نهاده شده اند. عکس ها، پوسترها و فیلم هایی که در این غرفه ها نمایش داده می شوند، هیچ سنخیتی با نمایشگاه رسانه های دیجبتال ندارند و بیشتر به میتینگ سیاسی رسانه ای شبیه اند تا غرفه هایی برای ارائه خدمات رسانه ای. برخی از عکس ها و فیلم های این غرفه ها بصورت مستقیم و علنی به هتک حرمت مسوولان پیشین نظام و همچنین نبش قبر گذشته ها می پردازند که نتیجه ای جز تشویش اذهان عمومی ندارند.
« هنرهای دیجیتال » عنوان پرطمطراق یکی از بخش های اصلی نمایشگاه است که فعالیت بسیار نازلی دارد. یکی از غرفه های این قسمت، موزه هنرهای دیجیتال است که در دومین روز برگزاری نمایشگاه هنوز راه نیفتاده و معلوم نیست در این موزه چه عتیقه هایی را به نمایش خواهند گذاشت. در همین بخش، غرفه بزرگی به چاپ عکس بر روی لیوان و بشقاب اختصاص یافته است اینکه این کار هنری ارزشمند چه ارتباطی با رسانه های دیجیتال دارد، مشخص نیست.
« سی سال دفاع مقدس » عنوان یکی از بخش های اصلی نمایشگاه است. « دفاع مقدس » عنوان ارزشی و قابل احترامی است که به جنگ تحمیلی اطلاق می شود، جنگی که هشت سال بود نه، سی سال. اگر منظور مسوولان نمایشگاه از این نامگذاری عمر شکوهمند نظام مقدس جمهوری اسلامی است، باید گفت این دوران پرافتخار نه سی سال که در حال پایان 32 سالگی و در آستانه ورود به 33 سالگی خود است و البته از این دوران پرافتخار مقدس در عرف اجتماعی و سیاسی و تاریخی کشورمان به دفاع مقدس تعبیر نمی شود. جا داشت مسوولان نمایشگاه در استفاده از عناوین طوری عمل نمی کردند که باعث سردرگمی مخاطبین می شد.
بخش سی سال دفاع مقدس در غرفه های مختلفی سعی دارد دوره های مختلف نظام و انقلاب را با هنرنمایی های خاصی معرفی نماید. نکته حائر اهمیت در این مساله نادیده گرفتن برخی از دوره های پرافتخار نظام از جمله هشت سال دفاع و هشت سال مدیریت جنگی کشور توسظ امام و شاگردان ایشان است. عصر اصلاحات هم از دوره های مهمی است که از سررسید سی سال دفاع مقدس در نمایشگاه چهارم رسانه های دیجیتال حذف شده است. عصر سازندگی پس از جنگ تنها با یک پرچم نشان داده شده که هیچ قرابتی با سازندگی ندارد و ذهن هیچ انسانی را به عصر پس از جنگ رهنمون نمی سازد.
غرفه مجموعه نمایشگاهی دیروز، امروز و فردا حاوی عکس های گذشته و حال برخی فعالان سیاسی و مسوولان دوره های مختلف نظام است که با ترکیب خاصی سعی در تلقین تفکر خاص سیاسی دارد. نمایشگاه چهارم دیجیتال عنوان بین الملل را در حالی یدک می کشد که در دومین روز نمایشگاه تنها کشورهای معدودی از جمله مالزی، اندونزی، پاکستان، تاجیکستان، بولیوی و کشورهای آمریکای لاتین بصورت بسیار سطحی شرکت کرده بودند. در این نمایشگاه بین المللی از حضور شرکت های بزرگ دیجیتالی همچون گوگل، فیس بوک، یوتیوب، میکروسافت و ... خبری نیست.
بخش نرم افزارهای رسانه ای و دیجیتالی را شاید بتوان فعال ترین بخش نمایشگاه دانست. اگرچه نرم افزارهای جدیدی در این بخش ها ارائه شده اند، اما عمده این نرم افزارها مربوط به سری های جدید محصولاتی مانند کینگ و لرد هستند که مستقیما و بدون رعایت حق کپی رایت، کپی شده و در نمایشگاه بین المللی رسانه های دیجیتال به فروش می رسند!
شلوغ ترین بخش نمایشگاه، قسمت بازی های رایانه ای است. اگرچه بازی های رایانه ای با اغماض در تعریف رسانه دیجیتال در این نمایشگاه حضور دارند اما بسیاری از شرکت کنندگان جوان و نوجوان نمایشگاه را به سمت خود می کشند بخش بزرگی از نمایشگاه بی شباهت به گیم نت نیست.
نمایشگاه چهارم رسانه های دیجیتال همچون سابق از سوی مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد و با شعار اینترنت پاک از دیروز پنجشنبه 15 مهر در فضایی محدود و با تبلیغاتی بسیار ناچیز بر پاشد. اطلاع رسانی در این نمایشگاه در سطح بسیارپایینی قرار دارد. ویژه نامه مکتوب نمایشگاه بسیار نازل و در سطح یک نشریه دانشجویی است. وبسایت نمایشگاه ناقص و غیرقابل اتکا است. اطلاع رسانی مستقر در نمایشگاه آنقدر ضعیف است که دیروز ساعت 12 ظهر هیچ یک از مسوولان اطلاع رسانی خبری از زمان و مکان افتتاح نمایشگاه خبرنداشتند.
ترکیب مراکز خبری مستقر در نمایشگاه نیز جای تامل دارد. در دومین روز برگزاری نمایشگاه تنها پنج سایت خبری ایرنا، رجانیوز، رسانیوز، شبکه خبری ایران و صداقت نیوز در مرکز اطلاع رسانی نمایشگاه مستقر بودند. اینکه رسانه های دیگر کشور همچون صدا و سیما، ایسنا، فارس، ایلنا و روزنامه های سراسری در نمایشگاه استقرار نیافته اند، جای سوال دارد.
به نظر می رسد، مسوولان چنین نمایشگاه هایی، هم در نحوه نگرش به مقوله رسانه دیجیتال و هم در نحوه برپایی این رویدادها، نیازمند تجدید نظر و عمل هستند. در حالی که انسان کنونی، هویتی دیجیتالی یافته و جهان در دگردیسی کامل مجازی قرارگرفته است، برگزاری چنین نمایشگاه ضعیفی در شان نظامی بنام جمهوری اسلامی نیست که مسوولان عالیرتبه آن همگان را به پیکار و جهاد در جبهه نرم فرامی خوانند. نبود نگرش واقع بینانه به مقوله رسانه و تلاش نافرجام برای بهره برداری سیاسی گروهی خاص از رویدادهای ملی و فرهنگی مولود نازیبایی بنام شکست در جبهه نرم خواهد داشت جبهه ای که تنها می تواند در اختیار متخصصان واقع بینی قرار بگیرد که درک درستی از رسانه دیجیتال دارند و آزادی را جزئی جدانشدنی از پیکره آن می دانند. اگر نگرش ها اصلاح نشوند، معلوم است که زنگ ها برای چه کسانی به صدا درخواهند آمد.