کمک از ولی عصر(عج)
اى عزیز، با بى‌اعتنایى و سرسرى از این مقام مگذر. تدبر و تفکر در حال خود و عاقبت امر خویشتن کن، و به کتاب خدا و احادیث خاتم انبیاء و ائمه هدى، سلام الله علیهم اجمعین، و کلمات علماى امت و حکم عقل وجدانى رجوع نما، و این باب را، که مفتاح ابواب است، به روى خود بگشا، و در این منزل، که عمده منازل انسانیت است نسبت به حال ماها، وارد شو و اهمیت به آن بده و مواظبت از آن کن. و از خداوند تبارک و تعالى توفیق حصول مطلوب بخواه، و از روحانیت رسول اکرم و ائمه هدى سلام الله علیهم، استعانت کن، و به ولىّ امر و ناموس دهر، حضرت امام عصر، عجّل الله فرجه، پناه ببر، البته آن بزرگوار دستگیرى ضعفا و بازماندگان را مى‌فرماید و بیچارگان را دادرسى مى‌نماید. (شرح چهل حدیث، ص 274)
توجه و توسل به ائمه معصومین(ع) از اعتقادات راسخ ماست. به‌ویژه توجه به امام عصر(عج) به عنوان ولی الله اعظم به عنوان سیره و روش همه مردم به‌خصوص عالمان و عارفان و دین‌باوران در میان شیعه مطرح می‌باشد.
امام خمینی در کتاب گران‌سنگ چهل حدیث که از آثار ماندگار و ارزشمند اخلاقی ـ عرفانی ایشان می‌باشد در ذیل حدیث 17 به دو نکته با عنوان «نکته مهمه» اشاره می‌کنند. در نکته اول به توبه خالص و مشکلات آن می‌پردازند و در پایان نکته دوم خواننده را به طلب توفیق و کمک از پیامبر اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) و به طور خاص به امام زمان(عج) حوالت می‌دهند.
نکته زببایی که در پایان نوشته امام خمینی آمده است بسیار امیدآفرین و مسرت‌بخش است، چرا که انسان دردمند و گرفتار را به آینده امیدوار می‌کند.
چنانکه در جای دیگری امام خمینی آورده‌اند:
البته حق تعالى شأنه چنانچه محمّد صلى الله علیه و آله و دودمان او را وسایط هدایت و راه‌نماهاى ما مقرّر فرموده و به برکات آنها امّت را از ضلالت و جهل نجاتْ مرحمت فرموده، به وسیله و شفاعت آنها قصور ما را ترمیم و نقص ما را تتمیم فرماید و اطاعات و عبادات ناقابل ما را قبول مى‌فرماید. (آداب الصلاه (آداب نماز)، ص 379 ـ 380)
تدبر در قرآن
قرآن کریم این سرچشمه فیض الهى تدبر کن هر چند صِرف خواندن آن که نامه محبوب است به شنونده محجوب آثارى دلپذیر دارد، لکن تدبر در آن انسان را به مقامات بالاتر و والاتر هدایت مى‌کند أَ فَلا یتَدَبَّرُونَ الْقُرآنَ امْ عَلى قُلُوبٍ اقْفالُها. و تا این قفل و بندها بازنگردد و به هم نریزد، از تدبر هم آنچه نتیجه است حاصل نگردد. خداوند متعال پس از قَسَم عظیم مى‌فرماید: انَّهُ لَقُرآنٌ کَریمٌ فى کِتابٍ مَکْنُونٍ لا یَمَسُّهُ الا الْمُطَهَّرُونَ و سر حلقه آنها آنان هستند که آیه تطهیر در شأنشان نازل گردیده. (صحیفه امام، ج 18، ص 446)
ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن، ماه نزول رحمت و مغفرت الهی است. قرائت قرآن در این ماه عظیم و پربرکت همواره مورد توجه مسلمانان به ویژه شیعیان بوده است. چرا که در روایات بسیاری ضمن تأکید بر قرائت قرآن در این ماه به آثار و برکات و ثواب‌های عظیم آن اشاره شده است. برخی از بزرگان، از جمله حضرت امام مقید بودند که در این ماه چندین ختم قرآن داشته باشند، زیرا به نتایج آن به خوبی واقف بودند، اما آنچه همواره بر آن تأکید داشته‌اند این است که مناسب است همراه با قرائت قرآن، به فهم و دقت و در نتیجه تدبر و تفکر و تأمل در قرآن نیز اهتمام ورزیده شود. آن‌گاه که قرآن تلاوت می‌شود خویش را با آیات آن همراه سازیم و درباره آنچه بیان می‌دارد تفکر کنیم. در همین زمینه تطبیق آیات قرآنی بر احوال ما نیز تأکید شده است چنانکه امام خمینی در این باره می‌فرماید:
کسى که بخواهد از قرآن شریف حظّ وافر و بهره کافى بردارد، باید هر یک از آیات شریفه را با حالات خود تطبیق کند تا استفاده کامله کند. مثلاً، در آیه شریفه در سوره «انفال» فرماید: )انَّما المُؤْمِنُونَ الَّذینَ اذا ذُکِر الله وَجِلَتْ قُلوبُهُمْ وَ اذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ ایماناً وَ عَلى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلوُن( ... الخ. شخص سالک باید این اوصاف ثلاثه را ببیند با او منطبق است؟ آیا وقتى ذکر خدا مى‌شود، قلب او فرو مى‌ریزد و ترسناک مى‌شود؟ و وقتى آیات شریفه الهیّه بر او خوانده مى‌شود، نور ایمان در قلبش افزایش پیدا مى‌کند؟ و اعتماد و توکلش به حق تعالى است؟ یا در هر یک از مراتب راجل، و از هر یک از این خواصّ محروم است. (آداب الصلاه (آداب نماز)، ص 207 ـ 208)
بیداری، گام اول
خداوند ان شاء الله، ما را هم بیدار کند، متوجه کند، متوجه کند که ما چند روزى بیشتر نیستیم، منتها من زودتر و شما هم دنبالش دیگر، بعد از صد سال دیگر از این بساط خبرى نیست. اینها همه گذراست و از بین مى‌رود، آن چیزى که باقى مى‌ماند حرکات خود انسان است. آن چیزى که به انسان جهنم را مى‌رساند یا بهشت را مى‌رساند خود انسان است، از خارج نیست. (صحیفه امام، ج 21، ص 47 ـ 48)
یکی از دغدغه‌های انبیای عظام، بیداری مردم از خواب غفلت است، زیرا تا انسان‌ها در این مسیر گام نگذارند به مراحل بعدی نخواهند رسید.
خداوند متعال رسول خود را برای آگاهی، معرفت و بیداری امت‌ها فرستاده است. به تعبیر امام خمینی(س):
پیمبران مبعوث شدند تا رشد معنوى به بشر دهند. (صحیفه امام، ج 18، ص 446)
در هر قیام و حرکتی درونی یا بیرونی اول قدم آن بیداری است و بیداری از دردمندی برمی‌خیزد. انسانی که گرفتار طاغوت‌های باطنی و ظاهری است تا بیدار نشود، حرکتی از او سر نمی‌زند.
اولیای خدا برای بیدار کردن انسان از خواب غفلت، چه رنج‌ها و مصیبت‌ها کشیدند. اینکه پیامبر بزرگ اسلام(ص) با قلم مبعوث می‌شود و همگان را بارها و بارها تشویق به دانستن و تعلیم و تعلّم می‌کند برای نجات مستضعفان و پابرهنگان از جهالت و نادانی است، چرا که تا آنان بیدار نشوند هیچ حرکتی به ثمر نمی‌رسد. از این رو است که طاغوت‌ها و ستمگران و حاکمان جور و ستم مردم را در جهالت نگه می‌دارند تا بتوانند از آنان بهره‌کشی کنند.
مقدمه تمام سیر و سلوک‌های اخلاقی و تربیتی نیز چنانکه عارفان و معلمان اخلاق گفته‌اند بیداری است.
تأثیر گناه
قلب همه انسان‌ها در ابتدا روشن و نورانی است و آن‌گاه که به مرور زمان به معصیت‌ها آلوده می‌شود، زنگار می‌گیرد و سیاه می‌شود چنانکه در برخی روایات به آن اشاره شده است. اگر انسان به فکر توبه و ترک گناه نباشد با قلب تاریک و ظلمانی از این دنیا می‌رود. هشدار انبیا و ائمه(ع) و اولیای دین بر این است که انسان‌ها با قلب سیاه از دنیا نروند، بلکه تا عمر باقی است از خواب غفلت بیدار شوند و به این توصیه بزرگان گوش فرا دهند.
امام خمینی(س) در بحث‌های اخلاقی خود که با عنوان «جهاد اکبر» منتشر شده است به این موضوع توجه جدی نمود و به همه اقشار مردم به ویژه طلاب حوزه‌های علمیه اعلام خطر می‌کنند تا از خواب غفلت بیدار شود و سرگرم امور دنیایی نشوند:
تا کى مى‌خواهید در خواب غفلت به سر برید، و در فساد و تباهى غوطه‌ور باشید؟ از خدا بترسید؛ از عواقب امور بپرهیزید؛ از خواب غفلت بیدار شوید. شما هنوز بیدار نشده‌اید؛ هنوز قدم اول را برنداشته‌اید. قدم اول در سلوک «یقظه» است. ولى شما در خواب به سر مى‌برید؛ چشمها باز و دلها در خواب فرو رفته است. اگر دلها خواب آلود و قلبها بر اثر گناه سیاه و زنگ زده نمى‌بود، این طور آسوده خاطر و بی‌تفاوت به اعمال و اقوال نادرست ادامه نمى‌دادید. اگر قدرى در امور اخروى و عقبات هولناک آن فکر مى‌کردید، به تکالیف و مسئولیتهاى سنگینى که بر دوش شماست بیشتر اهمیت مى‌دادید. (جهاد اکبر، ص 52)
در این کلام، حضرت امام حتی بی‌توجهی به تکالیف و مسئولیت‌های اصلی حوزه‌ها را به تأثیر گناهان و اعمال نادرست برمی‌گردانند چنانکه بی‌تفاوتی درباره امور اخروی را نیز نتیجه همین مسأله می‌دانند.
مراقبت
انسان واقعاً مراقب خودش باشد، محاسبه کند از خودش، مجاهده بکند تا بتواند تشخیص بدهد که من که دارم این حرف را مى‌زنم خودم اگر چنانچه به جاى آنها بودم، همه چیز را خوب مى‌دانستم. (صحیفه امام، ج 18، ص 17 ـ 18)
از موفقیت بزرگ انسان‌های بزرگ و تأثیرگذار توجه و مراقبت بر اعمال خویش است. مراقبت بر همه امور، چشم، گوش، زبان و سایر اعضا و جوارح راهی به سوی سعادت دنیا و آخرت است. بهترین زمان برای مراقبت هم دوران جوانی است زیرا نیروی جوانی بسیار سرکش و طغیان‌گر است، و بسیاری از اموری که در جوامع به وقوع می‌پیوندد از غرور جوانی و جهالت این دوران است.
امام خمینی در کلامی دیگر به ویژه جوان‌هایی که مسئولیت‌هایی را پذیرفته‌اند هشدار می‌دهند:
شما جوان‌هاى عزیزى که الآن براى اسلام دارید خدمت مى‌کنید، و مطمئن باشید که ارزش بسیار زیاد دارید شما، توجه به روحیات خودتان بکنید که نبادا در این امر شیطان دخالت بکند. قدرت دست‌تان هست، نبادا که این قدرت را اعمال بکنید در یک جایى بر خلاف. مراقبت کنید از خودتان. مواظبت کنید از خودتان. اینکه من عرض مى‌کنم، مخصوص به شما نیست، همه ما باید این مطلب را در نظر داشته باشیم. (صحیفه امام، ج 18، ص 210)
بزرگان علم اخلاق و عالمان عمل کننده به علم خویش، یکی از رموز موفقیت خود را مراقبت از نفس شیطان و وسوسه‌های او و سپس مراقبت از همه امور زندگی خویش می‌دانند. مراقب لقمه‌ای که بر دهان می‌گذارند، بر سر سفره‌ای که می‌نشیند، با آن‌کس که همنشین و هم سخن می‌شوند، مراقب ساعات و لحظات عمر خویش و سایر امور می‌شوند.
این مراقبت اگر دائمی و تمام ساعات شب و روز و ماه و سال باشد نتایج بسیار اثربخشی در زندگی خواهد داشت و بی‌توجهی به آن، فرو رفتن در ورطه غفلت و بی‌خبری است.
منبع: حریم امام
