اعتبارات شرکت ملی نفت و فولاد خوزستان برای مسئولیت اجتماعی در مناطقی دیگر و به صورت سفارشی هزینه‌ شده اند؛ هزینه‌ها اغلب به درخواست نمایندگان، استاندار و امام جمعه برخی استان‌ها انجام شده/ استمرار این وضعیت، تبعات سنگین اجتماعی را دنبال دارد

پایگاه خبری جماران، بخش اجتماعی؛ سید احمد مقدم موسوی: مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها و صنایع که معادل آن در زبان انگلیسی Corporate Social Responsibility است که با اختصار CSR شناخته شده است، تاثیر مهم در توسعه پایدار و رشد و شکوفایی جامعه دارد. مفهومی که بر تعهدات یک صنعت به جامعه پیرامون آن تاکید دارد.

گرچه عمر مقوله مسئولیت‌های اجتماعی یا همان CSR به یک قرن نمی‌رسد اما از ابتدای آغاز شکل‌گیری کسب‌وکارها، توجه به پیرامون آن‌ کسب‌وکار یا آن صنعت همواره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. 

هر کسب‌وکار به طور طبیعی مسئولیت‌هایی در خصوص پیرامون خود و جامعه برعهده دارد و متناسب با حجم و گستردگی آن کسب‌وکار، وظیفه و مسئولیت آن‌ نیز تعریف می‌شود. به تعبیری دیگر هر کسب‌وکاری، تنها وظیفه درآمدزایی ندارد بلکه تعهداتی نیز بر عهده آن است.

پیش از مدرن شدن صنعت، بازرگانان و تجار به عنوان متولی اصلی کسب‌وکارها مسئولیت‌های اجتماعی خود را در قالب اقداماتی همچون مشارکت در احداث کاروان‌سراها، راه‌ها و معابر، احداث یا توسعه و تعمیر بازارها، ساخت مسجد و یا در اشکال دیگر همچون اهدای زمین و ساخت منازل برای مردم انجام می‌دادند.

 با مدرن شدن صنعت و شکل‌گیری صنایع بزرگ، مطالبه از صنایع در خصوص مسئولیت‌ها و تعهدات آن‌ها نیز گسترده و بزرگ شد و در این راستا، از سازمان‌ها «مسئولانه عمل کردن» در قبال جامعه خواسته می شد.

در اواخر قرن بیستم مقوله مسئولیت‌های اجتماعی CSR به عنوان یکی از مؤلفه‌های «توسعه پایدار» در علم مدیریت ظهور کرد. 

در همین راستا، صنایع موظف شده‌اند که بودجه مشخصی برای مسئولیت‌های اجتماعی اختصاص دهند و خدماتی به مناطق پیرامون آسیب دیده از این صنعت ارائه دهند. 

اگر چه در ایران، تمام صنایع بودجه‌ای تحت مسئولیت‌های اجتماعی در نظر نمی‌گیرند اما تخلف بزرگ در نحوه توزیع این بودجه است. 

حداقل در کمتر از یک ماه گذشته، موضوع نحوه پرداختن به مسئولیت‌های اجتماعی در شرکت ملی نفت و شرکت فولاد خوزستان سوال‌برانگیز شده است.

طبق اسنادی که در روزنامه «هم‌میهن» منتشر شده است، شرکت ملی نفت به عنوان یکی ازپر درآمدترین نهادهای دولتی، اعتباراتی  که تحت عنوان «مسئولیت اجتماعی» طبق قانون باید در مناطق نفت‌خیز که از تولید نفت و گاز آسیب دیده‌اند، هزینه کند، در مناطقی دیگر و به صورت سفارشی هزینه‌ کرده است.

 طبق این اسناد، وزارت نفت برای بازسازی و توسعه مسجد جمکران 50 میلیارد تومان بودجه اختصاص داده است. همچنین برای ساخت 700 خانه برای روحانیون جهرم و کمک به حوزه علمیه صالحیه کازرون و کمک به حرم شاه‌چراغ(ع) در شیراز قرار است مبالغی تخصیص دهد.

*بودجه مسوولیت اجتماعی وزارت نفت برای مسجد جمکران، حرم شاهچراغ و حوزه علمیه/ این اسناد را روزنامه هم میهن منتشر کرده است*

این هزینه‌ها اغلب به درخواست نمایندگان، استاندار و امام جمعه برخی استان‌ها انجام شده است.

این در حالی است که منطقه غیزانیه اهواز در مجاورت صنایع عظیم نفت از بی‌آبی رنج می‌برد. هنوز بسیاری از روستاهای نفت‌خیز خوزستان با داشتن جمعیت بسیار از داشتن یک مدرسه یا یک مرکز بهداشت محروم هستند.

در موردی دیگر شرکت فولاد خوزستان به عنوان یکی از پردرآمدترین صنایع کشور نیز در مسئولیت‌های اجتماعی عملکرد قابل قبولی ندارد.

مدیران فولاد خوزستان مسئولیت‌های اجتماعی را در خارج خوزستان انجام می‌دهند!
 

نکته جالب آن‌که مدیران شرکت فولاد خوزستان، مسئولیت‌های اجتماعی را یا در خارج خوزستان انجام می‌دهند یا با اقدامات نمایشی تلاش می‌کنند برخی پروژه‌ها را در لیست مسئولیت‌های اجتماعی قرار دهند.

در مردادماه ۱۴۰۱ مدیرعامل فولاد خوزستان در اقدامی عجیب از پروژه‌ ترمیم خطوط فاضلاب و احداث تصفیه‌خانه فاضلاب صنعتی در شهرستان خواف در استان خراسان رضوی بازدید کرد و این پروژه‌ها را در راستای مسئولیت‌های اجتماعی تعریف کرد!

پس از اعتراض گسترده کاربران به این مساله به ویژه آن‌که محل تولد و زندگی مدیرعامل فولاد خوزستان، استان خراسان رضوی است، روابط عمومی این شرکت توضیحاتی ارائه داد که بر مبنی آن‌ یکی از شرکت‌های زیر مجموعه فولاد خوزستان در شهرستان خواف قرار دارد و به همین جهت چنین پروژ‌‌ه‌های بزرگ و بی‌سابقه احداث شده است.  

از سوی دیگر و در مدت کوتاهی پس از این اتفاق، شرکت فولاد خوزستان اقدام به انعقاد قرارداد با شرکت آبفا خوزستان جهت تامین آب فولاد شادگان از تصفیه‌خانه صنعتی شادگان کرده است. اما نکته قابل تأمل این است که شرکت فولاد خوزستان اعلام کرده است، بودجه این قرارداد از ردیف بودجه مسئولیت‌های اجتماعی است!

 مدیران شرکت فولاد خوزستان که تحت فشار افکار عمومی بوده‌اند با به خط کردن رسانه‌ها این قرارداد را یکی از «خدمات بزرگ به شهروندان» و در جهت عمل به مسئولیت‌های اجتماعی عنوان کرده‌اند. این‌که چگونه قرارداد منعقد شده بین دو صنعت به عنوان اجرای مسئولیت‌های اجتماعی معرفی و تبلیغ شود، سوالات بی‌پاسخ بسیاری مطرح می‌کند.

طبق این قرارداد از یک طرف آب تصفیه شده توسط تصفیه فاضلاب به شرکت فولاد می‌رسد و از طرف دیگر درآمد مشخص به شرکت آبفا می‌رسد؛ هر دو شرکتی که اتفاقا سهامدار خصوصی هم دارند. این‌که در این بین چه خدماتی به شهروندان و جامعه انجام شده است، در تبلیغات گسترده شرکت فولاد خوزستان مشخص نشده است!

 به نظر می‌رسد مدیران برخی صنایع اضافه بر تخلف در عمل نکردن به وظایف قانونی خود در مسئولیت‌های اجتماعی، در تلاش برای فریب مردم و افکار عمومی هستند که تخلف بزرگ‌تری است؛ به ویژه آن‌که در ماه‌های گذشته انتشار اسناد پرداخت‌های نجومی به برخی رسانه‌ها توسط شرکت فولاد خوزستان خبرساز بوده است و گویا این رویه در جهت تاثیر بر افکار عمومی همچنان ادامه دارد.

در واقع عمل نکردن به مسئولیت‌های اجتماعی از یک سو و حاکم شدن رابطه و نبود ضابطه در اجرای مسئولیت‌های اجتماعی از سوی دیگر، توسط صنایع در خوزستان مشاهده می‌شود.

امروز خوزستان در وضعیت اسفناک و نامناسب به سر می‌برد که نتیجه عمل نکردن صنایع به تعهدات و مسئولیت‌های قانونی است

امروز خوزستان با حجم بزرگی از صنایع عظیمی همچون نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد، لوله‌سازی و کشت و صنعت نیشکر در وضعیت اسفناک و نامناسب به سر می‌برد که نتیجه عمل نکردن صنایع به تعهدات و مسئولیت‌های قانونی است.

بدون شک استمرار این وضعیت، تبعات سنگین اجتماعی را دنبال دارد و لزوم ورود نهادهای نظارتی و قضایی جهت بررسی عملکرد برخی صنایع در خوزستان به شدت احساس می‌شود.