مقتدری که در دسترس نیست

در این مطلب می خوانیم: مردان چنین تربیت شده‌اند که باور کنند سخت کوشی و ساعت‌های طولانی کارکردن نشانه تعهد به خانواده است، اما اکنون مردان باید بدانند که اگر تغییر نکنند، باید خطر دور افتادن از همسر و فرزندان بپذیرند؛ یعنی همان افرادی که به خاطرشان کار معنا پیدا می‌کند. گاهی لازم می‌شود که مردان دستاوردهای مالی و شغلی خود را فدا کنند تا به تعادل بهتری بین کار و زندگی خانوادگی برسند. داشتن فرزند صالح آرزوی هر پدر و مادری است و تربیت او از سال های ابتدایی زندگی اش آغاز می شود. مادر فرزند را به دنیا می‌آورد و پدردر پناه خود به او هویتی مستقل در جهان می‌بخشد، اما امروزه در جامعه ما تصویر پدران نشان‌ دهنده آن است که آنان در مراقبت از کودک نقش کمرنگی داشته اند و گاهی تربیت فرزند را به طور کامل به همسرانشان سپرده اند. این پدران نقش خود را به نان‌آور خانواده بودن خلاصه کرده اند و به الگویی مقتدر اما دور از دسترس فرزندان تبدیل شده اند. کودک در مسیر رشد از افراد بسیاری اثر می‌پذیرد و تحت تأثیر دیده‌ها و شنیده‌های بسیاری است. همه آنهایی که اطراف او هستند و به نحوی در او اثر دارند و مدل و الگوی کودکند. درواقع، پدر از همه آنان مهم تر و موثرتر است و این اهمیت و تاثیر تا سنین نوجوانی همچنان بر جای خویش است. رفتار پدر در سنین خردسالی فرزند برای او همه چیز است: درس، اخلاق، تربیت، سازندگی یا ویرانگری.
طفل همه چیز را از او کسب می‌کند: محبت، شفقت، وفاداری، خلوص و صفا رشادت و شهامت، ادب و تواضع، عزت نفس سجایای اخلاقی، درستکاری، پشتکار، سربلندی، شرافت و صداقت. این امر آن چنان از نظر روانشناسان تربیتی گسترش دارد که برخی از آنان رفتار فرزندان را انعکاسی از رفتار پدران دانسته‌اند و گفته‌اند که تو اول کودک خود را به من بنمای تا بگویم تو که هستی. نحوه استدلال پدر، بکارگیری وسایل و ابزار، کینه توزی و خود خواهی او همه در کودک مؤثر است. بر این اساس پدران در برابر رفتار شخصی خود مسئولند. و با افکار و رفتارشان کودک را جهت می‌دهند، و موجبات رشد و یا سقوط شخصیت فرزندان را فراهم می آورند.
مسئله پدری و عهده داری سرپرستی فرزندان، مسئولیتی خطیر و موفقیت در آن مستلزم آگاهی، فداکاری و اخلاق و اعتقاد است. به فرموده پیامبر پدر مسئول است: و الرجل راع علی اهل بیته و هو مسئول عنهم. او مسئول است اعتماد را درون خانواده بیاورد مراقب فرزندان باشد و زمینه را برای استقلال و آزادی فراهم و خطرها را از آنان دور سازد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تاثیر پدر بر فرزند ماندگار است و کودکان براستی به پدر نیاز دارند. زندگی کودکان تحت تاثیر پدرانی که از نظر عاطفی حضور دارند، برای فرزندان خود ارزش قائل می‌شوند و در ناراحتی‌ها و نگرانی‌ها می‌توانند فرزندانشان را آرام کنند بسیار بهتر می‌شود اما در عوض پدرانی که خشونت می‌وزند، عیب‌جو هستند، فرزند خود را تحقیر می‌کنند یا از نظر عاطفی سرد هستند می‌‌توانند به شدت به فرزند خود آسیب برسانند.
مدت‌هاست که روان‌شناسان بر این باورند که دخالت و نقش پدر در بزرگ کردن فرزند بسیار مهم است. شواهد روزافزون علمی حاکی از آن است که پدرهای علاقه‌مند بویژه آنانی که از نظر عاطفی در دسترس هستند، در خوشبختی فرزندانشان نقش منحصر به فردی را ایفا می‌کنند. در واقع پدرها می‌توانند به شیوه‌هایی بر فرزندان تاثیر بگذارند که مادرها نمی‌توانند بویژه در زمینه‌های روابط با دوستان و موفقیت تحصیلی هنگامی که پدر از احساسات فرزندانش با خبر است و می‌کوشد تا به آنان در حل مسائلشان کمک کند، بچه‌ها در مدرسه و ارتباط با دیگران موفق‌تر هستند.
پدری که نسبت به عواطف فرزندانش خشن، ایرادگیر یا بی‌اعتناست، می‌تواند تاثیری بسیار منفی بر آنان بگذارد و احتمال آن که فرزندان چنین پدری در انجام تکالیف درسی ناموفق باشند، با دوستانشان بیشتر دعوا کنند و از سلامت روانی خوبی برخوردار نباشند، بیشتر است. این تاکید بر نزدیکی عاطفی پدر به این معنا نیست که رفتار متقابل مادر با فرزندانش بر آنها تاثیری ندارد. تاثیر مادر بر فرزندانش بسیار مهم است، اما طبق مطالعات تاثیر پدر، خواه آن تاثیر مثبت باشد یا منفی می‌تواند بسیار شدیدتر باشد.
برای نمونه فرزندان در خانواده‌هایی که پدر غایب است در ارتباط با مدرسه و همسالان گرفتار مسائل و خطرهای جدی‌تر هستند. پسرانی که پدر در زندگی‌شان حضور ندارد در یافتن تعادل بین قاطعیت مردانه و خویشتنداری دارای مشکل هستند و این در حالی است که کسب این مهارت‌ها با بزرگ شدن پسرها و تلاش بیشتر آنان برای دوست‌یابی، موفقیت تحصیلی و اهداف شغلی روز به روز مهم‌تر می‌شود. همچنین دخترانی هم که پدرانشان در زندگی آنان حضور فعال و موثری دارند، به احتمال بیشتر در بزرگسالی روابط سالمی با همسر خود برقرار می‌کنند.
منبع: هفته نامه عصر آذربایجان
7129/2093 ** خبرنگار: توحید محمودپور** انتشار دهنده: صابر چهرقانی