نشاط و سعادت فردی و اجتماعی، یکی از مهمترین و پررنگترین آرزوهای بشر در تمام دوره‌های پیشین بوده است و به عنوان ضروری ترین خواسته‌های فطری و نیازهای روانی انسان‌ها به شمار می‌رود و به دلیل اینکه همواره با خرسندی، خوشبینی و امید و اعتماد همراه است، میتواند به عنوان یک کاتالیزور، نقش شتاب دهنده‌ای در فرایند توسعه‌ی یک جامعه داشته باشد.
موتور محرکه توسعه پایدار" نشاط اجتماعی "است که از انحرافات اجتماعی می کاهد، امنیت اجتماعی را افزایش می دهد و همبستگی اجتماعی را زیاد می کند و بیگانگی با جامعه را کاهش می دهد.
در حالیکه فقدان و کمبود آن افسردگی، بدبینی و ارزیابی منفی از رویدادها، بی علاقگی به اجتماع و کار، کمرنگ شدن وجدان کاری، اعتیاد به موادمخدر، ناهنجاری‌های اجتماعی، رواج خشونت در روابط اجتماعی، طلاق، گرایش به فرهنگ بیگانه و غیرخودی را به بار می‌آورد.
اسلام که دینی فطری و تأمین کننده نیازها و صلاح دنیا و آخرت انسان است، نه تنها مخالف شادی و فرح نیست، بلکه حامی و پشتیبان آن نیز است و در قرآن کریم، سخنان پیامبر آیات و احادیث و روایات منقول از اهل بیت حاکی از اهمیت این موضوع در اسلام است.
این در حالی است که آمارها و گزارش‌ها نشان می‌دهد که سطح نشاط اجتماعی در کشور ما پائین است و شاید بر همین اساس دولت با تشکیل کارگروهی در وزرات کشور سعی کرد با استفاده از همه شیوه‌ها و روش‌ها و یاری گرفتن از دستگاه‌ها، سمن‌ها و جریان‌های اجتماعی دلایل این مسئله را بررسی و راهکارهای مناسب اجرایی ارائه دهد.
نظام تعلیم و تربیت ما دچار غفلت شده است
معاون امور آسیب‌ها و مسائل اجتماعی سازمان امور اجتماعی کشور روز سه شنبه در همایش پویایی و نشاط اجتماعی در تبریز با بیان اینکه اکنون فکر و روحیه جوان ما از طریق مبادی رسمی شکل می‌گیرد، گفت: ما چنین اجازه‌ای نداریم ولی صاحب‌نظران ما این اجازه را به خود می‌دهند و حتی نظام تعلیم و تربیت ما دچار غفلت شده است و بر این باور هستند که در هشت ساعت، می‌توانند روح جوان را تربیت کنند.
رضا محبوبی با بیان اینکه تک صدایی در جامعه باید شکسته شود، گفت: همه افراد باید دیدگاه‌های خود را در جامعه عرضه کنند حتی کسی که اعتقاد دارد گروهی از این جامعه باید به خارج از کشور برود، بتواند به راحتی دیدگاه خود را بیان کند.
وی، با بیان اینکه اکنون باید وضعیت جامعه را شناخته و درک درستی از وضع موجود جامعه و تغییرات داشته باشیم، اظهار کرد: جامعه امروز ایران ما با گذشته بسیار متفاوت است، طی ۵۰ سال اخیر شاهد رشد جمعیت و جوانتر شدن آن بودیم، جوانی یک دوره خاص است، ما شروع جوانی را از شکل گیری تفکر انتزاعی جوانی و بلوغ جسمی و جنسی تعریف می‌کنیم.
وی ادامه داد: اکنون شکل گیری تفکر انتزاعی و بلوغ جسمی و جنسی در کودکان به دلیل بهبود تغذیه و ارتقای آموزش به سنین پایین رسیده است و از طرفی سن ازدواج و اشتغال نیز به شدت بالا رفته است.
معاون امور آسیب‌ها و مسائل اجتماعی سازمان امور اجتماعی کشور با بیان اینکه اکنون سیمای ترسیم شده از وضعیت اجتماعی ما، یک سیمای بدقواره، قابل تامل و بحث برانگیز است، گفت: صاحب نظران باید دیدگاه انتقادی نیز به پیرامون خود داشته باشند.
وی بیان کرد: یکی از دلایل خشونت در جامعه، ضعف کارکرد نهادها در انتقال هنجارها و ارزش‌ها به نسل‌ها بوده است که آن نیز ناشی از شناخت ویژگی‌های جامعه است و معتقدم در زمان کنونی بسیار ضروری است.
وی با بیان اینکه ما هر نسخه‌ای می‌پیچیم باید مبتنی بر شناخت جامعه باشد، گفت: یکی از دلایل سیمای بدقواره اجتماعی توزیع نابرابر منابع است باید یکی از مداخلات ما توسعه متوازن باشد.
محبوبی با اشاره به ناکارآمدی نهادهای بنیادی برای انتقال هنجارها به نسل‌های بعدی، گفت: باید این نهادها را توانمند کنیم تا شاهد افزایش بروز آسیب‌های اجتماعی نباشیم البته هیچ وقت میزان آسیب‌های اجتماعی صفر نشده است ولی باید کنترل کنیم.
وی با بیان اینکه نشاط اجتماعی یکی از محورهای اصلی سند سلامت اجتماعی است، گفت: پنج راهبرد مهم در این سند مورد توجه قرار گرفته است که تحکیم بنیان خانواده و ترویج رفتارهاب مطلوب اجتماعی و غیره از جمله راهبردهای آن است.
وی ادامه داد: فرقی ندارد دولتی اصول گرا یا اصلاح طلب سرکار باشد، ما همواره باید قانون را اجرا کنیم، معتقدم مهمترین منبع برای دستیابی به راهبردهای سند سلامت اجتماعی، برگشت و رجعت به آموزه های دینی است؛ چرا که دین در تار و پود جامعه ما تنیده شده و دین در خون مردم ما است.
معاون امور آسیب‌ها و مسائل اجتماعی سازمان امور اجتماعی کشور ادامه داد: مهمترین بازیگر در بخش سلامت اجتماعی، تشکل‌های غیر دولتی، اساتید و صاحب نظران و رسانه‌ها هستند.
وی با بیان اینکه ما باید رسانه دیگری نیز داشته باشیم تا هر کسی بتواند به طور آزادانه حرف خود را بزند، گفت: جامعه آزاد همین است.
وی ادامه داد: نهاد عمومی یکی از قوی‌ترین نهادهاست که بسیاری از مسائل ما را میتواند مدیریت کند ما در اول انقلاب با همدلی مردم، آموزه‌های دین و پیروی از فرهنگ عاشورا توانستیم رویداد بزرگ جنگ را مدیریت کنیم.
محبوبی با بیان اینکه مجازات اعدام درجامعه مدرن منسوخ شده است، گفت: هر یک از افراد حتی وجود یک شهروند معتاد هم برای جامعه ضروری است.
وی تاکید کرد: اگر همه در کنار هم باشیم، خداوند هم این جمعیت را هدایت خواهد کرد، آنچه که باعث نفوذ سردار سلیمانی در دل‌های ایرانیان شد، اخلاص این شهید بزرگوار بود.
خانواده ها محبت را در فضای مجازی جستجو می کنند
رییس انجمن مددکاران اجتماعی کشور با بیان اینکه طبق نتایج پژوهش انجام شده با عنوان فرهنگ گفت‌وگو در میان خانواده‌های ایرانی، میانگین زمان گفت وگو در بین خانواده‌های ایرانی ۱۵ دقیقه است، گفت: خانواده کانون آرامش و محبت است اما امروز همین خانواده محبت را در لایک فضای مجازی دنبال می‌کند، در صورتی که نباید اجازه دهیم لایک فضای مجازی، شادابی و رضایت را در زندگی ما ساری و جاری کند.
سیدحسن موسوی چلک در همایش پویایی و نشاط اجتماعی در تبریز، با بیان اینکه در جامعه‌ای که دادگاه و پاسگاه محل رجوع مردم باشد، قطعا خشونت حلقه اصلی جامعه و نشاط و شادابی حلقه مفقوده آن جامعه خواهد بود، گفت: ژاپن با ۱۴۹ میلیون جمعیت، دارای ۹۰۰ هزار پرونده کیفری است و هندوستان با بیش از یک میلیارد جمعیت، یک میلیون فقره پرونده‌ی کیفری دارد اما طبق آمار معاون حقوق بشر وزارت دادگستری، ما کشوری هستیم که سه هزار و ۵۰۰ عنوان مجرمانه در سامانه قضایی خود داریم .
وی افزود: خشونت تنها کتک زدن نیست، وضعیت امروز کشور ما محصول ۴۰ سال غفلت است و نباید به این دولت و آن دولت ربط داده و آن را سیاسی کنیم.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی کشور با بیان اینکه بعد از سرقت، خشونت دومین پرونده قضایی در کشور است، گفت: سرقت نیز نوعی از خشونت را به مردم وارد می‌کند، ما در جامعه ای زندگی می‌کنیم که برای غم ستاد تشکیل می‌دهیم ولی برای تشکیل مجلس شادی و جشن باید از هفت خوان رستم عبور کنیم، ما برای برگزاری مراسم جشن و شادی در جامعه مجوز نداریم.
وی با بیان اینکه شادی حلقه مفقود سبک زندگی جامعه ما است، گفت: جامعه ای که برای حل هر موضوعی در آن به پاسگاه مراجعه کنیم یا جامعه‌ای که مصرف مشروبات الکی در آن رواج بی رویه داشته باشد قطعا چیزی جز خشونت در آن وجود نخواهد داشت.
موسوی با تاکید بر اینکه نشاط مقدمه توسعه است و نتیجه توسعه باید نشاط و شادابی و به زیستن باشد، گفت: نتیجه توسعه متوازن باید مساوی لذت مردم از زندگی باشد.
وی گفت: طبق آمار وزارت بهداشت کشور، حدود ۲۵ درصد مردم کشور حداقل یک اختلال روانی دارند یعنی به ازای هر چهار نفر یک نفر، دچار اختلال است.
وی ادامه داد: ما قبلا شاداب تر بودیم، ما خواستیم این موضوع را به شکل‌های متفاوت فراموش کنیم، گرچه نشاط تنها در خندیدن نیست بلکه احترام به قوانین، شایسته سالاری، بیان به موقع واقعیت نه کتمان واقعیت است.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی کشور متذکر شد: ما یک جاهایی ظرفیت‌های فرهنگی را ممیزی کردیم، ظرفیت‌هایی که میتواند زمینه انسجام فراهم کند ولی ما اجازه نداده‌ایم زمینه‌های فرهنگی، بستری برای خلق شادی‌های گروهی شود.
وی بیان کرد: سال ۱۳۵۸ به ازای هر ساعت، یک نفر به زندان می رفت ولی امروز به ازای هر یک ساعت ورودی زندان، بیش از ۵۰ نفر وارد زندان می‌شود، هر روز عناوین مجرمانه را در جامعه گسترش می دهیم..
وی با بیان اینکه ما بداخلاق شده ایم و در برخی مواقع به یکدیگر رحم نمی‌کنیم، ادامه داد: این روزها حال خیلی‌ها خوب نیست، ما کشور خود را دوست داریم ولی مهربانی چیزی است که این روزها آن را فراموش کرده و آن را به یکدیگر ارزانی نکرده‌ایم.
موسوی متذکر شد: جامعه‌ای که عاری از مدیران شایسته باشد، خواسته یا ناخواسته خشونت را در جامعه ترویج می‌کند.
وی با بیان اینکه امروزه مظاهر خشونت به شکل فیزیکی نیست، افزود: حدود ۴۵ درصد مداخلات اورژانس اجتماعی در خشونت خانگی انجام می‌شود و بالای ۸۳ درصد کودکانی که در مراکز شبانه روزی نگهداری می‌شوند، کودکانی هستند که پدر و مادرشان صلاحیتی برای نگهداری آن‌ها ندارند.
وی اظهار کرد: ما همان جامعه ای هستیم که به فقیر کمک می کردیم و بزرگان و سالمندان خود را تکریم می‌کردیم ولی امروزه سالمند آزاری جزو سومین مداخلات اورژانس اجتماعی شده است.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی کشور با تاکید بر اینکه ترویج محبت بین مردم، مهم ترین راه پیشگیری از جرائم است، گفت: همه چیز را نباید به دولت مردان یا آن سوی مرزها ربط دهیم ، ما خود عامل نشاط شادابی در جامعه هستیم، اما دیگران را دانسته یا نادانسته آزار می‌دهیم.
موسوی بیان کرد: طبق آمار وزارت راه و شهرسازی، ۲۱ میلیون نفر از جمعیت کشور در محلات ناکارآمد شهری و سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند، خواستگاه تمامی شورش‌های اجتماعی در این مناطق بوده است مناطقی که حداقل‌ترین امکانات را ندارند و اگر اعتراض کنند، حق دارند.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی کشور: اگر در جامعه ای به دنبال نشاط و شادابی هستیم باید سیاست گذاری ها را تغییر دهیم و اجازه دهیم شادی و نشاط در جای خود قرار بگیرد ، ما امروز فضایی را تجربه می‌کنیم که کودکان هم از آن می‌ترسند، رسانه ما به دنبال ترویح خشونت است و همگی علاقمند به خبرهای منفی شده‌ایم.
وی متذکر شد: به رغم وجود تهدیدات، راه برون رفت از این شرایط تنها خود ما هستیم، هیچ کسی از آن سوی مرزها برای ما دل نمی سوزاند، امنیت اجتماعی با سرمایه اجتماعی بالا می رود، جامعه‌ای که در آن امنیت عینی بیشتر از امنیت ذهنی باشد، باید زیاد نگران بروز حوادث باشیم.
رضایت از زندگی یکی از عوامل اصلی نشاط اجتماعی است
استاندار آذربایجان شرقی با تاکید بر اینکه رضایت از زندگی یکی از عوامل اصلی نشاط اجتماعی است، گفت: ظاهرا در این دنیای ماشینی، پول درآوردن تبدیل به هدف اصلی در زندگی شده است در حالی که هدف زندگی این نیست.
محمدرضا پورمحمدی در همایش پویایی و نشاط اجتماعی در تبریز، با بیان اینکه در گذشته، یک هم‌پیوندی، شادابی و نشاط در بین خانواده‌ها وجود داشت، اظهار کرد: گسست و شکاف نسلی در گذشته وجود نداشت؛ چرا که فرزندان با پدر و مادر زندگی می‌کردند و دور هم بودند، البته ما نمی‌گوییم به دوران عتیق و بدون تکنولوژی برگردیم ولی معتقدم هر چیزی که به دست می آوریم در مقابل، چیزی را از دست می‌دهیم.
پورمحمدی ادامه داد: در حال حاضر، تحولاتی در زندگی ما رخ داده است و معتقدم رفاه نسبی زمان فعلی قابل مقایسه با زندگی گذشته نیست، اکنون امکانات خوبی برای زندگی داریم ولی نیاز را به احساس نیاز تبدیل کردیم و رضایت مندی وجود ندارد در عین حال که شرایط خوبی حاکم است، ولی همه ناراضی هستند .
وی با بیان اینکه وجود پویایی، نشاط و انگیزش، پیش شرط توسعه جامعه است، تاکید کرد: نشاط و سرزندگی از اهداف اصلی زندگی است.
استاندار آذربایجان شرقی ادامه داد: ما در بحث حاشیه نشینی و طلاق مشکلات بسیاری داریم و این مشکلات زیبنده جامعه‌ی ما نیست ولی باید با برگزاری چنین همایش‌هایی ریشه یابی کرده و به چرایی وجود این آسیب‌ها برسیم.
میزان خشونت در آذربایجان شرقی بیشتر از میانگین کشوری است
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری آذربایجان‌شرقی گفت: طبق آمار اعلام شده از مرکز رصد اجتماعی وزارت کشور، میزان خشونت در استان به نسبت جمعیت از میانگین کشوری بیشتر است.
بدر شکوهی هم در همایش پویایی و نشاط اجتماعی در تبریز، اظهارکرد: طبق بررسی‌های انجام شده از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷ جایگاه استان در جرایم و بزهکاری مربوط به حوزه خشونت از رتبه هفتم به رتبه سوم کشوری رسیده است.
وی گفت: با توجه به مطالعات انجام یافته و شیوع شناسی در حوزه مباحث اجتماعی، متاسفانه آسیب های اجتماعی به ویژه خشونت در لایه‌های مختلف جامعه ما، خود را نشان می‌دهد و این موضوع به مسئله اجتماعی تبدیل می شود.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری آذربایجان شرقی با اشاره به تعداد مراجعه کنندگان در بحث نزاع و درگیری و خشونت به پزشکی قانونی استان، گفت: سال ۹۶ در بحث نزاع، خشونت و درگیری حدود ۳۲ هزار فقره پرونده تشکیل یافته است که اکنون این آمار به ۴۰ هزار فقره رسیده است.
وی بیان کرد: شهر تبریز، شهر اولین هاست و به جرات می‌توان گفت که تبریز از پیشگامان علم، هنر و ادب و مدنیت بوده است ولی وضعیت فعلی استان در خشونت، با غنای فرهنگی گذشته استان سازگاری ندارد، بنابراین باید تدابیری در راستای پاسخگویی به این معضل اندیشیده شود.
وی خاطرنشان کرد: اداره کل امور اجتماعی استانداری آذربایجان شرقی با هدایت استاندار، در این راستا برای تحقق بخشیدن به این ماموریت خطیر، گام برداشته و اقدامات موثری در راستای اولویت‌های پنج گانه آسیب های اجتماعی انجام داده است.
شکوهی اعلام کرد: از سال ۹۳ با تاسی از سیاست گذاری کلان توانستیم در راستای مسائل فرهنگی و اجتماعی، گام های مهمی برداریم.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری آذربایجان شرقی ادامه داد: اکنون چهار دفتر تسهیل گری با پوشش جمعیتی بالغ بر ۸۰ هزار نفر برای رفع معضل حاشیه نشینی در تبریز راه اندازی شده است.
وی با بیان اینکه در کنار ماموریت خطیرخود، خشونت را نیز جزو دستور کار قرار داده‌ایم، گفت: اقدامات مداخله‌ای خشونت در سه محور اصلی متمرکز شده است و به دلیل حساسیت زیاد موضوع، در این راستا سند جامع پیشگیری در حال تدوین است و تا پایان امسال در سطح استان عملیاتی می‌شود.
شکوهی با بیان اینکه متاسفانه روند افزایشی در مباحث خشونت و پیامدهای ناشی از آن را در استان داریم، افزود: ما محدویت منابع نداریم بلکه نتوانستیم نقشه راه مناسبی برای حل این مسائل اتخاذ کنیم، موازی کاری در مواجهه با آسیب های اجتماعی و بی توجه به مباحث اجتماعی از جمله مشکلات ما در این حوزه است.
وی ادامه داد: ما مسائل اجتماعی را با رویکرد امنیتی اداره می‌کنیم اما زمانی که مسایل اجتماعی در حوزه اجتماعی و فرهنگی قابل حل است هیچ آدم عاقلی این موضوع را قبول ندارد، ما باید هنر این را داشته باشیم که مسائل امنیتی را در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی پیش ببریم.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری آذربایجان شرقی با بیان اینکه متاسفانه جامعه دانشگاهی ما در مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه پای کار نیامده است، تاکید کرد: نخبگان، پژوهشگران و محققان و اصحاب رسانه جامعه باید وارد این مباحث شوند.
امیر عباس سلطانپور دبیر این همایش هم با اشاره به راهکارهای ایجاد نشاط و پویایی در جامعه بیان کرد: اولویت ما آموزش و فرهنگ سازی بوده و هرچه بتوانیم در این دو حوزه کار کنیم، گام‌های موثرتری برداشته می‌شود، به طوریکه فرد از بدو تولد و وارد شدن به آموزش و پرورش و جوامع بزرگ‌تر، خودش را در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی دغدغه‌مند احساس می‌کند.
