به گزارش ایرنا، اسناد ملی و میراث مکتوب، اندیشه، فرهنگ و تأثیرگذاری آنها در شیوه زندگی و تحول ملت ها را نشان می دهند که متأثر از رخدادهای فراگیر در جغرافیای زیستی است.
آثار مکتوب، منقوش و ابزارهای ساخته شده که در پی کاویدن های باستان شناسی به دست می آیند، هر یک سند چگونگی اندیشه و خط مشی مردمان دوران پیشین به شمار می رود که در حافظه تاریخ به نسل های بعدی رسیده است و به آیندگان نیز واگذار خواهد شد.
این آثار، پشتوانه اصالت تاریخ و بالندگی ملی به شمار می رود که به همین دلیل باید نسبت به پاسداری از آنها تلاش کرد.
با توجه به اهمیت اسناد و میراث مکتوب و ضرورت توجه به این مقوله مهم که نقشی انکار ناپذیر در شناسایی هویت ملی کشور دارد، «موسسه تاریخ و فرهنگ ایران دانشگاه تبریز» نشستی علمی و تخصصی به مناسبت هفته پژوهش برگزار کرد.
** کتابخانه تخصصی تاریخ با سه هزار جلد کتاب
رییس «موسسه فرهنگ و تاریخ ایران»، این موسسه را یکی از موسسه های علمی، پژوهشی و فرهنگی کشور معرفی کرد و گفت: این موسسه وابسته به دانشگاه تبریز است و سابقه آن به سال 1343 شمسی بازمی گردد.
دکتر محمدعلی پرغو، هدف از تاسیس این موسسه را پژوهش در تاریخ و فرهنگ ایران ذکر کرد و افزود: این موسسه در حقیقت یکی از موسسات بی همتایی است که برای پژوهش و تحقیق به وجود آمده است.
وی اهداف موسسه را متمرکز کردن همه فعالیت های تحقیقاتی درباره تاریخ و فرهنگ ایران و کمک به توسعه این فعالیت ها، کمک غیرمستقیم به تحقیقات ایران شناسی از راه تهیه طرح تحقیق و نشر آن برای استفاده اشخاص و موسسات دانشگاهی و تبادل نظر و اطلاعات درباره مسایل مورد علاقه مشترک دانشمندان ایرانی و خارجی برشمرد.
پرغو اظهار داشت: در مورد موسسه های مشابه وابسته به دانشگاه ها، این موسسه مرجع صالحی برای ارایه مسایل راجع به تاریخ فرهنگ ایران و مشاور رسمی دانشگاه می باشد.
رییس «موسسه تاریخ و فرهنگ ایران» دانشگاه تبریز با بیان اینکه نخستین رییس موسسه دکتر منوچهر مرتضوی، معاون وقت دانشکده ادبیات این مرکز دانشگاهی و رییس بعدی آن، بود، گفت: با تلاش های ایشان موسسه به یکی از مراکز معتبر علمی کشور تبدیل و با ایران شناسان بنام جهان ارتباط برقرار کرد.
وی تعداد کتاب های چاپ شده توسط موسسه تا اردیبهشت 1358 را 33 عنوان ذکر کرد و افزود: این موسسه علاوه بر داشتن انتشارات، دارای کتابخانه تخصصی با سه هزار جلد کتاب در زمینه تاریخ و فرهنگ است.
پرغو با بیان اینکه موسسه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به خاطر برخی مسایل از جمله جنگ مدتی تعطیل بود تا اینکه در سال 1389 احیا شد، اظهار داشت: بعد از احیا با تلاش همکاران، کتاب های موسسه از دانشکده ادبیات گردآوری و ده ها جلد کتاب نایاب به کتابخانه آن افزوده شد و نیز اسناد و مکاتبات با ارزش نیز به موسسه انتقال یافت.
وی راه اندازی «موزه تاریخ و فرهنگ» را نیز یکی دیگر از دستاوردهای موسسه ذکر کرد و افزود: در این موزه که از نظر قدمت دومین موزه کشور بعد از موزه ملی تهران است، 500 قطعه با ارزش تاریخی و هنری نفیس متعلق به دوره های مختلف در آن نگهداری می شود.
** اهمیت آرشیو در تاریخ و اندیشه
عضو هیات علمی «موسسه تاریخ و فرهنگ ایران» نیز با بیان اینکه در اهمیت آرشیو جای انکاری وجود ندارد، اظهار داشت: آرشیو در زندگی انسانی و جوامع به قدری اهمیت دارد که برخی از ملت ها و انسان ها نسبت به جعل، مصادره و یا ایجاد آرشیوها مبادرت می ورزند.
دکتر رضا نصیری حامد، اهمیت آرشیو در اندیشه های سیاسی، اجتماعی و نظام های فکری را مهم توصیف کرد و افزود: در هر دو مورد آرشیو جایگاه خود را دارد اما در مورد نظام فکری اهمیت بیشتری دارد.
وی ابراز داشت: منظور از اندیشه، نظام فکری مدون و منسجم دارای ساختاری است که از طرف اندیشمندان ارایه شده و در کنار آن یک نظام فکری داریم که ممکن است لزوما به این درجه از انسجام نرسیده باشد، اما نمایانگر روح و اعتقادات یک دوره است.
نصیری حامد با بیان اینکه در بررسی و مطالعه دوره مشروطه و نظام فکری و خواسته های آن دوره آرشیوها خیلی به ما کمک می کنند، افزود: آرشیو به معنای صرف وجود اسناد نیست و اگر نتوان آنها را بازیابی کرد آرشیو معنادار نخواهد بود.
وی ادامه داد: اهمیت دیگر آرشیو، بودن و یا زمانی وجود داشتن منابع، نسخ و یا اسناد نیست، بلکه آرشیو به معنای واقعی آن توانایی دراختیار گرفتن، ثبت و ضبط و توان استفاده از آنهاست که اگر دچار خدشه و وقفه ای شده باشد، در عمل بودن چیزی در گذشته نه تنها مفید نیست، بلکه ممکن است به سوءفهم ها و کژی های متعددی هم بینجامد.
نصیری حامد اظهار داشت: ضمن آنکه در اصل آرشیو یعنی محل، سازمان، نهاد یا نهادهای متکفل و مسئول برای حفظ و نگهداری از اسناد و از این نظر صرف بودن اسناد به صورت پراکنده هم آرشیو مناسبی نبوده و شاید نتوان بر آن نام آرشیو اطلاق نمود.
عضو هیات علمی «موسسه تاریخ و فرهنگ ایران» گفت: اگر نسخه های خطی در کلکسیون های شخصی نگهداری شوند آن نیز به معنای آرشیو نیست.
نصیری حامد با بیان اینکه امروزه اهمیت آرشیو در مطالعات میدانی و موضوعاتی که شواهد و مدارک عینی دارند، آشکار و روشن است، افزود: با این وجود سوال و دغدغه آن است که آرشیو برای مقولات فکری و اندیشه‌ورزانه چه استفاده ها و کاربردهایی می‌تواند داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اسناد و امور آرشیوی هم ممکن است در معرض قضاوت های مختلف تاریخی و فرهنگی و حتی سیاسی قرار گیرند، اظهار داشت: اما موجودیت بالعینه و مشخص آنها تا حدودی ماهیتی غیرارزش مدارانه به آنها می بخشد و سبب می شود آنها تا حدودی فارغ از ارزش ها بتوانند مورد قضاوت و ارزیابی قرار گیرند.
نصیری حامد افزود: ماهیت، ارزش، دلالت اسناد و مواد آرشیوی تنها یک بار و برای همیشه تعیین نمی شود و مطلق نیست، چون گذر زمان گاهی ارزش چیزی را روشن می کند که چه بسا در زمانه خودش چندان جدی و مهم انگاشته نمی شد.
**اهمیت موزه در پژوهش های تاریخی و فرهنگی
رییس «موزه و استاد تاریخ دانشگاه تبریز» نیز با بیان اینکه در مطالعات تاریخی مهم ترین عنصر بحث منابع است، اظهار داشت: اگرچه منابع نوشتاری یکی از منابع مهم تاریخی محسوب می شوند، اما اینها کافی نبوده و گاهی یک نقاشی، سکه و یا نقشه، حرف های زیادی برای گفتن دارد و می تواند بسیاری از مسایل را کشف کند.
دکتر غفار عبداللهی مینق، منابع تاریخی را به دو دسته نوشتاری و غیرنوشتاری تقسیم کرد و افزود: منابع تحقیقی فقط کتب نوشتاری در کتابخانه نیست، بلکه اسناد و اشیای تاریخی نیز از جمله منابع ارزشمند تحقیق محسوب می شوند.
وی درباره اهمیت اشیای باستان شناسی در مطالعات تاریخی گفت: علم باستان شناسی نه تنها علم کلی برای شناخت تاریخ، بلکه گاه اصالت آن از همه اقران بیشتر است و تنها راه و طریق تحقیقات و پژوهش های تاریخی به شمار می آید.
عبداللهی، بازدید از محوطه های باستانی و اماکن تاریخی را یکی از منابع باارزش غیرنوشتاری در تحقیق و پژوهش دانست و افزود: دیدن یک میدان جنگ و یا موزه در کسب آمار و اطلاعات کمک زیادی به ما می کند که باید از این منابع بیشتر استفاده کنیم.
استاد تاریخ دانشگاه تبریز با بیان اینکه همه بناهای تاریخی راجع به معماری و سبک فرهنگ آن دوره حرف های زیادی برای گفتن دارند، اظهار داشت: گورستان عصر آهن تبریز به اندازه یک کتاب مطلب آموزشی دارد، زیرا نحوه خاکسپاری اجساد، اعتقادات و باورها و ابزار و آلات آن دوره را به خوبی به ما نشان می دهد.
عبداللهی همچنین دیدن تابلو های نقاشی و مینیاتورها را در کسب اطلاعات تاریخی موثر دانست و گفت: با نگاه به نقاشی های قرن شانزدهم ابعاد بسیاری از زندگی و آداب و رسوم آن دوره برای ما مکشوف می شود.
گزارش از: نعمت مرادپور
6132/518
انتهای پیام آثار مکتوب، منقوش و ابزارهای ساخته شده که در پی کاویدن های باستان شناسی به دست می آیند، هر یک سند چگونگی اندیشه و خط مشی مردمان دوران پیشین به شمار می رود که در حافظه تاریخ به نسل های بعدی رسیده است و به آیندگان نیز واگذار خواهد شد.
این آثار، پشتوانه اصالت تاریخ و بالندگی ملی به شمار می رود که به همین دلیل باید نسبت به پاسداری از آنها تلاش کرد.
با توجه به اهمیت اسناد و میراث مکتوب و ضرورت توجه به این مقوله مهم که نقشی انکار ناپذیر در شناسایی هویت ملی کشور دارد، «موسسه تاریخ و فرهنگ ایران دانشگاه تبریز» نشستی علمی و تخصصی به مناسبت هفته پژوهش برگزار کرد.
** کتابخانه تخصصی تاریخ با سه هزار جلد کتاب
رییس «موسسه فرهنگ و تاریخ ایران»، این موسسه را یکی از موسسه های علمی، پژوهشی و فرهنگی کشور معرفی کرد و گفت: این موسسه وابسته به دانشگاه تبریز است و سابقه آن به سال 1343 شمسی بازمی گردد.
دکتر محمدعلی پرغو، هدف از تاسیس این موسسه را پژوهش در تاریخ و فرهنگ ایران ذکر کرد و افزود: این موسسه در حقیقت یکی از موسسات بی همتایی است که برای پژوهش و تحقیق به وجود آمده است.
وی اهداف موسسه را متمرکز کردن همه فعالیت های تحقیقاتی درباره تاریخ و فرهنگ ایران و کمک به توسعه این فعالیت ها، کمک غیرمستقیم به تحقیقات ایران شناسی از راه تهیه طرح تحقیق و نشر آن برای استفاده اشخاص و موسسات دانشگاهی و تبادل نظر و اطلاعات درباره مسایل مورد علاقه مشترک دانشمندان ایرانی و خارجی برشمرد.
پرغو اظهار داشت: در مورد موسسه های مشابه وابسته به دانشگاه ها، این موسسه مرجع صالحی برای ارایه مسایل راجع به تاریخ فرهنگ ایران و مشاور رسمی دانشگاه می باشد.
رییس «موسسه تاریخ و فرهنگ ایران» دانشگاه تبریز با بیان اینکه نخستین رییس موسسه دکتر منوچهر مرتضوی، معاون وقت دانشکده ادبیات این مرکز دانشگاهی و رییس بعدی آن، بود، گفت: با تلاش های ایشان موسسه به یکی از مراکز معتبر علمی کشور تبدیل و با ایران شناسان بنام جهان ارتباط برقرار کرد.
وی تعداد کتاب های چاپ شده توسط موسسه تا اردیبهشت 1358 را 33 عنوان ذکر کرد و افزود: این موسسه علاوه بر داشتن انتشارات، دارای کتابخانه تخصصی با سه هزار جلد کتاب در زمینه تاریخ و فرهنگ است.
پرغو با بیان اینکه موسسه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به خاطر برخی مسایل از جمله جنگ مدتی تعطیل بود تا اینکه در سال 1389 احیا شد، اظهار داشت: بعد از احیا با تلاش همکاران، کتاب های موسسه از دانشکده ادبیات گردآوری و ده ها جلد کتاب نایاب به کتابخانه آن افزوده شد و نیز اسناد و مکاتبات با ارزش نیز به موسسه انتقال یافت.
وی راه اندازی «موزه تاریخ و فرهنگ» را نیز یکی دیگر از دستاوردهای موسسه ذکر کرد و افزود: در این موزه که از نظر قدمت دومین موزه کشور بعد از موزه ملی تهران است، 500 قطعه با ارزش تاریخی و هنری نفیس متعلق به دوره های مختلف در آن نگهداری می شود.
** اهمیت آرشیو در تاریخ و اندیشه
عضو هیات علمی «موسسه تاریخ و فرهنگ ایران» نیز با بیان اینکه در اهمیت آرشیو جای انکاری وجود ندارد، اظهار داشت: آرشیو در زندگی انسانی و جوامع به قدری اهمیت دارد که برخی از ملت ها و انسان ها نسبت به جعل، مصادره و یا ایجاد آرشیوها مبادرت می ورزند.
دکتر رضا نصیری حامد، اهمیت آرشیو در اندیشه های سیاسی، اجتماعی و نظام های فکری را مهم توصیف کرد و افزود: در هر دو مورد آرشیو جایگاه خود را دارد اما در مورد نظام فکری اهمیت بیشتری دارد.
وی ابراز داشت: منظور از اندیشه، نظام فکری مدون و منسجم دارای ساختاری است که از طرف اندیشمندان ارایه شده و در کنار آن یک نظام فکری داریم که ممکن است لزوما به این درجه از انسجام نرسیده باشد، اما نمایانگر روح و اعتقادات یک دوره است.
نصیری حامد با بیان اینکه در بررسی و مطالعه دوره مشروطه و نظام فکری و خواسته های آن دوره آرشیوها خیلی به ما کمک می کنند، افزود: آرشیو به معنای صرف وجود اسناد نیست و اگر نتوان آنها را بازیابی کرد آرشیو معنادار نخواهد بود.
وی ادامه داد: اهمیت دیگر آرشیو، بودن و یا زمانی وجود داشتن منابع، نسخ و یا اسناد نیست، بلکه آرشیو به معنای واقعی آن توانایی دراختیار گرفتن، ثبت و ضبط و توان استفاده از آنهاست که اگر دچار خدشه و وقفه ای شده باشد، در عمل بودن چیزی در گذشته نه تنها مفید نیست، بلکه ممکن است به سوءفهم ها و کژی های متعددی هم بینجامد.
نصیری حامد اظهار داشت: ضمن آنکه در اصل آرشیو یعنی محل، سازمان، نهاد یا نهادهای متکفل و مسئول برای حفظ و نگهداری از اسناد و از این نظر صرف بودن اسناد به صورت پراکنده هم آرشیو مناسبی نبوده و شاید نتوان بر آن نام آرشیو اطلاق نمود.
عضو هیات علمی «موسسه تاریخ و فرهنگ ایران» گفت: اگر نسخه های خطی در کلکسیون های شخصی نگهداری شوند آن نیز به معنای آرشیو نیست.
نصیری حامد با بیان اینکه امروزه اهمیت آرشیو در مطالعات میدانی و موضوعاتی که شواهد و مدارک عینی دارند، آشکار و روشن است، افزود: با این وجود سوال و دغدغه آن است که آرشیو برای مقولات فکری و اندیشه‌ورزانه چه استفاده ها و کاربردهایی می‌تواند داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اسناد و امور آرشیوی هم ممکن است در معرض قضاوت های مختلف تاریخی و فرهنگی و حتی سیاسی قرار گیرند، اظهار داشت: اما موجودیت بالعینه و مشخص آنها تا حدودی ماهیتی غیرارزش مدارانه به آنها می بخشد و سبب می شود آنها تا حدودی فارغ از ارزش ها بتوانند مورد قضاوت و ارزیابی قرار گیرند.
نصیری حامد افزود: ماهیت، ارزش، دلالت اسناد و مواد آرشیوی تنها یک بار و برای همیشه تعیین نمی شود و مطلق نیست، چون گذر زمان گاهی ارزش چیزی را روشن می کند که چه بسا در زمانه خودش چندان جدی و مهم انگاشته نمی شد.
**اهمیت موزه در پژوهش های تاریخی و فرهنگی
رییس «موزه و استاد تاریخ دانشگاه تبریز» نیز با بیان اینکه در مطالعات تاریخی مهم ترین عنصر بحث منابع است، اظهار داشت: اگرچه منابع نوشتاری یکی از منابع مهم تاریخی محسوب می شوند، اما اینها کافی نبوده و گاهی یک نقاشی، سکه و یا نقشه، حرف های زیادی برای گفتن دارد و می تواند بسیاری از مسایل را کشف کند.
دکتر غفار عبداللهی مینق، منابع تاریخی را به دو دسته نوشتاری و غیرنوشتاری تقسیم کرد و افزود: منابع تحقیقی فقط کتب نوشتاری در کتابخانه نیست، بلکه اسناد و اشیای تاریخی نیز از جمله منابع ارزشمند تحقیق محسوب می شوند.
وی درباره اهمیت اشیای باستان شناسی در مطالعات تاریخی گفت: علم باستان شناسی نه تنها علم کلی برای شناخت تاریخ، بلکه گاه اصالت آن از همه اقران بیشتر است و تنها راه و طریق تحقیقات و پژوهش های تاریخی به شمار می آید.
عبداللهی، بازدید از محوطه های باستانی و اماکن تاریخی را یکی از منابع باارزش غیرنوشتاری در تحقیق و پژوهش دانست و افزود: دیدن یک میدان جنگ و یا موزه در کسب آمار و اطلاعات کمک زیادی به ما می کند که باید از این منابع بیشتر استفاده کنیم.
استاد تاریخ دانشگاه تبریز با بیان اینکه همه بناهای تاریخی راجع به معماری و سبک فرهنگ آن دوره حرف های زیادی برای گفتن دارند، اظهار داشت: گورستان عصر آهن تبریز به اندازه یک کتاب مطلب آموزشی دارد، زیرا نحوه خاکسپاری اجساد، اعتقادات و باورها و ابزار و آلات آن دوره را به خوبی به ما نشان می دهد.
عبداللهی همچنین دیدن تابلو های نقاشی و مینیاتورها را در کسب اطلاعات تاریخی موثر دانست و گفت: با نگاه به نقاشی های قرن شانزدهم ابعاد بسیاری از زندگی و آداب و رسوم آن دوره برای ما مکشوف می شود.
گزارش از: نعمت مرادپور
6132/518
کپی شد
