زندگینامه آیت الله علی قدوسی

علی قدوسی از شاگردان امام خمینی و مبارزان علیه رژیم پهلوی بود، او از موسسان و مدیران مدرسه علمیه حقانی و مکتب توحید بوده، و پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت هایی از جمله دادستانی کل انقلاب را برعهده داشت. 

علی قدوسی در نهاوند و در تاریخ 12 مرداد ماه سال 1306 متولد شده است. او فرزند آخوند ملااحمد از روحانیون منطقه بود، که در حوزه نجف تحصیل کرده، و از شاگردان آیت الله میرزا محمدحسن شیرازی، آیت الله میرزا حبیب الله رشتی و آخوند خراسانی بود، او پس از نایل آمدن به درجه اجتهاد به زادگاه خود بازگشت. فرزندش علی پس از آن که نزد پدر مقدمات تحصیل را در مکتبخانه فرا گرفت، به تحصیل در آموزشگاه های جدید روی آورد و در سن 15 سالگی و در سال 1321 با هدف ادامه تحصیل راهی قم شد. 

او دروس مقدماتی و سطح را در محضر اساتیدی از جمله شهید صدوقی فراگرفت، و درس خارج را نزد امام خمینی و آیت الله بروجردی آموخت، او در سال 1341 به درجه اجتهاد رسید. 

از جمله هم درس های ایشان می توان به شهید مطهری و شهید بهشتی اشاره کرد، که به همراهی ایشان در درس علامه طباطبایی حضور می یافتند. علامه طباطبایی به ایشان علاقه داشت، و دختر خود خانم نجمه سادات طباطبایی را به عقد ایشان درآورد. 

شهید قدوسی در سال های 1320 تا 1332 در جریان ملی شدن صنعت نفت با آیت الله کاشانی همکاری می کرد، و با فداییان اسلام ارتباط برقرار کرده بود و از حامیان شهید نواب صفوی بود. او آموزش های نظامی را در همان سال ها در مناطق کوهستانی گذراند، و در نهاوند در مقابل فعالیت های حزب توده جبهه گیری کرد. 

او از شاگردان و طرفداران نهضت امام خمینی بود، در سال 1341 هنگامی که امام خمینی علیه لایحه کاپیتولاسیون و دیگر مصوبات خائنانه افشاگری هایی انجام می داد، ایشان نیز به پشتیبانی از قیام می پرداخت. پس از قیام 15 خرداد سال 1342 و تبعید امام خمینی نیز به همراه طلبه ها، و مردم در صحنه حضور داشت و به مبارزه با شاه پرداخت.

وی از اعضای گروهی از مدرسین حوزه بود که بعدها به گروه یازده نفری موسوم شد و امروز با نام جامعه مدرسین شناخته می شود. این گروه در سال 1337 و در دوران مرجعیت آیت الله بروجردی در راستای مبارزه با رژیم پهلوی، اصلاح نظام آموزشی حوزه و ایجاد تحرک در شخصیت های مبارز فعالیت می کرد. هیات مدرسین اولن تشکیلات منسجم روحانیت بود، که در سال های 1341 و 1342 بسیار فعال بود، و اعلامیه های بسیاری از سوی این هیات در سراسر کشور منتشر می شد، اساسنامه این گروه در فروردین ماه سال 1345 به دست اعضای ساواک افتاد و اعضای آن تحت تعقیب قرار گرفتند، قدوسی مسئولیت اطلاعات و اخبار را در این سازمان برعهده داشت، که به همراه آیت الله ربانی شیرازی دستگیر شده و در زندان قزل قلعه حبس شده و مورد شکنجه قرار گرفت، اما از آنجا که ساواک نتوانسته بود مدارکی علیه او پیدا کند پس از چند ماه از زندان آزاد شد. 

ایشان در تابستان سال 1345 به زادگاه خود بازگشت و در مسجد جامع نهاوند به اقامه نماز می پرداخت، و پس از نماز از امام خمینی در منبر یاد می کرد، که چندین بار توسط ساواک تذکر دریافت کرد که نباید نامی از امام ببرد اما ایشان نمی پذیرفت، به همین خاطر سخنرانی او تعطیل شد. 

تاسیس مدرسه حقانی

سپس به قم رفت و به همراه شهید بهشتی، مرحوم مصباح یزدی، و آیت الله جنتی تلاش کرد با حفظ اصالت های حوزه و تکیه بر امتیازها و ویژگی های این نظام، برنامه های جدیدی را طراحی کند. از جمله برنامه های او در این راستا می توان به برنامه ریزی دقیق، استفاده از روش های ارزشیابی، آزمون های منظم و نظارت مستقیم بر متون درسی اشاره کرد. این تفکر سرانجام منجر به تاسیس مدرسه حقانی در سال 1339 شد، شاگردان این مدرسه پس از پیروزی انقلاب اسلامی نقش ویژه ای در ایجاد و اداره بعضی نهاد ها ایفا کردند. آیت‌الله قدوسی با دعوت از اساتیدی با تجربه و انقلابی مانند آیت‌الله مشکینی، آیت‌الله جنتی، آیت‌الله محمدی گیلانی، بنیه علمی‌ مدرسه را تقویت نمود.

آیت‌الله قدوسی در دوران مبارزات در حالی که بسیاری از انقلابیون در زندان‌های رژیم پهلوی به سر می‌بردند به خانواده‌های آنان رسیدگی می‌کرد.

در همین ایام تبعید امام به ترکیه، موجب شد که انقلابیون از ضعف رهبری رنج ببرند. بسیاری از جوانان انقلابی که مسلحانه با رژیم مبارزه می‌کردند در خطر التقاط فکری گرفتار آمده بودند. آیت‌الله قدوسی با اغلب این افراد تماس داشت و ضمن نشست‌های مختلف آنها را هدایت می‌کرد.

تاسیس مکتب توحید

از دیگر فعالیت های آیت الله قدوسی می توان به تاسیس مکتب توحید در سال 1352 یاد کرد، که برای آشنایی بانوان با اعتقادات و مبانی فکری اسلام ایجاد شده بود، این مجموعه در طول سال های پیش از انقلاب با آموزش های اسلامی به زنان توانست نیروهایی را تربیت کند که در بسیج زنان برای تحقق انقلاب نقش آفرینی کنند، پس از پیروزی انقلاب اسلامی این مرکز به حوزه علمیه خواهران تبدیل شد. 

محمدحسن، فرزند بزرگ آیت‌الله قدوسی دانشجوی رشته جامعه‌شناسی دانشگاه مشهد در ۱۷ شهریور ۱۳۵۷، در مشهد زخمی‌ شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در تاسیس انجمن اسلامی‌ دانشگاه مشهد بسیار فعال بود. با شروع جنگ تحمیلی، به جبهه رفت و در پانزدهم دی ۱۳۵۹ در هویزه به شهادت رسید. 

فعالیت های پس از پیروزی انقلاب اسلامی 

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و در آستانه ورود امام خمینی به ایران، ایشان یکی از اعضای فعالی کمیته استقبال بود. مدتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی‌ از سوی امام خمینی مامور اداره امور ستاد انقلاب اسلامی در قم شد و با ورود امام به قم آیت‌الله قدوسی در دفتر ایشان به خدمت مشغول می‌شود.

از مسئولیت های ایشان بعد از انقلاب نیز می توان به عضویت در شورای عالی قضایی و دادستانی کل انقلاب اشاره کرد، او آیین نامه دادگاه های انقلاب را نوشت، و چند تن از نیروهای معتقد به انقلاب را وارد سیستم قضایی کرد، و همچنین برای تغییرات وزرات فرهنگ طرح هایی ارائه کرد. 

گروه التقاطی فرقان با ترور آیت‌الله مطهری و برخی از سران سیاسی - فرهنگی خطر بزرگی برای انقلاب بود. آیت‌الله قدوسی توانست با کمک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اعضای این گروهک ضد انقلاب را شناسایی دستگیر نماید.
آیت‌الله قدوسی در طول مدت تصدی ریاست دادستانی انقلاب، از مزایای قانونی شغل خود استفاده نکرد. او حتی حاضر نشد در منزل مصادره‌ای که در اختیارش گذاشته بودند، اقامت کند. می‌گفت: بگذارید جنازه‌ام را از منزل مصادره‌ای بیرون نیاورند. سرانجام، اصرار دوستان بر سکونت در منزل مصادره‌ای را نپذیرفت و منزلی اجاره کرد.

شهادت

یک هفته پس از شهادت شهیدان رجایی و باهنر، آیت الله قدوسی در تاریخ 14 شهریور ماه سال 1360 بر اثر انفجار بمب در دادستانی به شهادت رسید. پیکر ایشان پس از تشییع در تهران به قم منتقل شد، و در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها به خاک سپرده شد. امام خمینی شهادت ایشان را تسلیت گفتند.