زندگینامه آیت الله سیدجلال الدین آشتیانی
سیدجلال الدین آشتیانی از اساتید فلسفه و عرفان اسلامی و از اساتید حوزه و دانشگاه بود. او بر چندین اثر مهم فلسفی شرح نوشت و با نگارش مقدمه و تصحیح ده‌ها اثر فلسفی و عرفانی آنها را احیا کرد.
سیدجلال الدین آشتیانی در سال 1304 در آشتیان از توابع سلطان آباد اراک متولد شد. او در 5 سالگی به مکتبخانه رفت، و گلستان سعدی ونصاب الصبیان و تاریخ معجم و جامع المقدمات در صرف و نحو و قسمتی از دره نادری و نیز قسمتی از کتاب شرح سیوطی را فرا گرفت. او همزمان به دبستان خاقانی رفت و مدرک دوران ابتدایی را دریافت کرد.
در سال 1323 به قم سفر کرد و بخشی از کتاب مغنی و مطول و بخش زیادی از شرح لمعه را نزد آقای صدوقی یزدی آموخت. همچنین جلد اول کفایه و شرح شمسیه را نزد آیت الله میرزا عبدالجواد جبل عاملی اصفهانی فراگرفت.
پس از آن با معرفی میرزا مهدی آشتیانی خدمت مرحوم شیخ مهدی مازندرانی امیرکلاهی رفت و شرح منظومه حکیم سبزواری و مکاسب شیخ اعظم را آموخت. بخشی زیادی از شوارق و قسمتی از امور عامه اسفار را نیز نزد ایشان فراگرفت.
آیت الله آشتیانی مدت 8 سال درس خارج فقه را نزد سیدحسین طباطبایی بروجردی آموخت، و مدت یک سال در درست سیدمحمدتقی خوانساری شرکت کرد. او نقل می کند کلیه مخارج تحصیلش را آیت الله بروجردی به مدت 9 سال تقبل کرده و در این مدت با آرامش به تحصیل اشتغال داشته است.
در سال 1336 به نجف رفته و دو سال در آنجا اقامت داشت، در این مدت از محضر آیت الله محسن حکیم و سیدعبدالهادی شیرازی بهره برد، و از محضر سیدحسن موسوی بجنوردی بیش از دیگران استفاده کرد، او سپس به علت بیماری نجف را ترک کرده و به ایران برگشت.
در مدت حضور در قم از شاگردان امام خمینی (س) بود و مدت 8 سال در درس علامه طباطبایی حاضر شد و الهیات شفاء، الهیات بالمعنی الاخص و امور عامه سفار، یک دوره اصول فقه و بخشی از تفسیر قرآن را فراگرفت. یک سال نیز در درس اسفار میرزا احمد آشتیانی شرکت کرد.
آشتیانی مدت یک سال در قزوین اقامت کرد و مباحث نفس اسفار را در محضر سیدابوالحسن رفیعی قزوینی آموخت، رفیعی قزوینی به درخواست سیدجلال آشتیانی ایام نوروز را به قم آمد، و شهید آیت الله مصطفی خمینی و چند تن دیگر سفر نفس اسفار را نزد او آغاز کردند. اما وی پس از یک ماه مصمم شد به قزوین بازگردد، و سیدجلال نیز به قزوین بازگشت. امام خمینی در این مورد فرمودند مدت دو سال هم بتوانید حاج سیدابوالحسن را در قم را در قم نگه دارید غنیمت است، او پس از یک سال اقامت در قزوین به قم بازگشت و تابستان ها برای ادامه درس به قزوین می رفت.
او در سال 1336 برای ورود به دانشگاه تهران اقدام کرد اما به دلیل مخالفت برخی اساتید از ورود بازماند، اما در سال 1338 با ارائه رساله ای با موضوع هستی از نظر فلسفه و عرفان به عضویت دانشگاه درآمد و تدریس را در دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد را آغاز کرد.بدیع الزمان فروزانفر در دانشگاه فردوسی مشهد از او استقبال کرد. او نخستین کتابش را در بهمن ماه سال 1338 با عنوان «هستی از نظر فلسفه و عرفان» منتشر کرد که با استقبال روبه رو شد.
او در کنار تدریس با هدف احیای فلسفه و عرفان اسلامی به تصحیح متون فلسفی و عرفانی روی آورد، و ده ها اثر از محققان چهار قرن اخیر را تصحیح کرد.
بعد از گذشت دو سال رتبه دانشیاری و پس از آن در آذر ماه سال 1345 درجه استادی دریافت کرد. او در آبان ماه سال 1375 به اجبار بازنشسته می شود، و دو سال بعد با عنوان پیمانی به دانشکده الهیات بازمی گردد.
آیت الله سیدجلال آشتیانی از سال 1363 تا 1376 به تدریس دروس عرفان و فلسفه برای طلاب پرداخت. درس‌ها نخست در مسجد کوچکی و سپس در مدرسه امام صادق برگزار شد. در این سال‌ها او اشعة اللمعات جامی، شرح منظومه، مقدمه قیصری بر فصوص، مصباح الهدایة امام خمینی، شرح دعای سحر امام خمینی، اسفار ملاصدرا، شرح فصوص قیصری، مصباح الانس و الشواهد الربوبیة را تدریس کرد.
سیدجلال آشتیانی به اعتقاد بیش‌تر کارشناسان، از فیلسوفان برجسته جهان اسلام بوده و از پایه‌های مهم اندیشه ملاصدرا در سنت شیعه تلقی می‌شود. مناظره های علمی و فلسفی او با هانری کربن از شهرت بسیاری برخوردار است.
او آثارش را به زبان فارسی می نگاشت، آثار به‌جای مانده از او را در سه حوزه تصحیح و شرح متن‌های عرفانی و فلسفی، تالیف و تحقیق در تاریخ فلسفه اسلامی می‌توان تقسیم کرد.
او بر چندین اثر مهم فلسفی شرح نوشت و با نگارش مقدمه و تصحیح ده‌ها اثر فلسفی و عرفانی آنها را احیا کرد. مجموعه اقدامات فرهنگی وی موجب شد که در سال ۱۳۷۶ش، به عنوان دانشمند برجسته کشور انتخاب شود و در سال ۱۳۸۱ نشان درجه یک دانش جمهوری اسلامی را دریافت کند.
مجموعه چهارجلدی «حکمای اسلام بعد از صفویه»، «شرح بر مقدمه تبصری»، «شرح بر زادالمسافر»، «نقدی بر تهانت الفلاسفه»، «هستی از نظر فلسفه و عرفان»، و «احوال و آثار و آرای ملاصدرا» از جمله آثار استاد است.
ایشان در سوم فروردین ماه سال 1384 در مشهد پس از یک دوره بیماری دار فانی را وداع گفت، پس از سه روز سیدعزالدین زنجانی بر پیکر ایشان نماز اقامه کرد، و پیکر او در کنار آرامگاه پدران و اجدادش در صحن آزادی حرم امام رضا به خاک سپرده شد.