پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: مدیرکل پیشین وزارت امور خارجه با تأکید بر اینکه هر دشمنی، اختلاف‌نظر و جنگی یک روزی به صلح و حل اختلاف می‌رسد، گفت: ما به لحاظ داخلی و اقتصادی در شرایطی قرار گرفته‌ایم و سیاست خارجی ما در ماه‌های اخیر با مشکلاتی مواجه بوده و می‌بینیم که به هر صورت تعیین کننده خطی مشی ما در آینده ارتباط خیلی معناداری با روابط خارجی ما و به ویژه رابطه با آمریکا بستگی پیدا کرده است.
مشروح گفت‌وگوی خبرنگار جماران با محمدعلی سبحانی را در ادامه می‌خوانید:
رئیس جمهور در سفر اخیر به خوزستان تأکید کرد که ما با همه جای دنیا به غیر از رژیم صهیونیستی می‌توانیم بر اساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت گفت‌وگو و رابطه داشته باشیم. به نظر شما در شرایط فعلی کشور، با توجه به اظهارنظرهای مختلفی که در خصوص گفت‌وگو با آمریکا صورت می‌گیرد، آیا امکان چنین گفت‌وگویی وجود دارد؟
ما چند دهه سابقه اختلاف نظر و مشکل عمیق با آمریکایی‌ها را تجربه کرده‌ایم. طبیعتا در این مسأله دو تفکر از همان سال‌های اول انقلاب وجود داشت؛ یک تفکر اینکه مشکلات هرچه باشد بالأخره یک زمانی فرا می‌رسد که باید این مشکل بین ایران و آمریکا حل شود و تفکر یک عده هم این بوده که ایران و آمریکا یک دشمنی غیر قابل حلی را دارند.
امروز قضاوت کردن خیلی راحت است که هر دشمنی، اختلاف‌نظر و جنگی یک روزی به صلح و حل اختلاف می‌رسد. لذا این مسأله به عنوان یک ضرورت در شرایط کنونی بسیار جدی‌تر مطرح هست؛ تا جایی که آقای دکتر پزشکیان که رئیس جمهوری معروف به این است که کارهایش را با رهبری هم هماهنگ می‌کند، امروز می‌گوید که می‌شود با آمریکا هم رابطه برقرار کرد. حتی به نظرم می‌آید که از این صریح‌تر هم ایشان قبلا مطرح کرده بودند که گفت‌وگو و حل مشکل با آمریکا ضروری هست.
اگر این گفت‌وگو انجام شود و احتمالا به نتیجه هم برسد، چه برکاتی می‌تواند برای کشور ما داشته باشد؟
ما به لحاظ داخلی و اقتصادی در شرایطی قرار گرفته‌ایم و سیاست خارجی ما در ماه‌های اخیر با مشکلاتی مواجه بوده و می‌بینیم که به هر صورت تعیین کننده خطی مشی ما در آینده ارتباط خیلی معناداری با روابط خارجی ما و به ویژه رابطه با آمریکا بستگی پیدا کرده است. لذا به نظر می‌آید که کشوری مثل ایران که دارای فرصت‌های ساختاری بی‌نظیری در این منطقه است و می‌تواند با یک همکاری گسترده که زمینه‌های اقتصادی، سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی داشته باشد، می‌تواند راه حل خوبی برای هر دو طرف باشد.
گزارشی را من می‌خواندم مبنی بر اینکه این امکان وجود دارد که ایران و آمریکا با یک چشم‌انداز بسیار بزرگ حدود 1 تریلیون دلاری از یک مجموعه همکاری‌های سرمایه‌گذاری، اقتصادی و مخصوصا در حوزه انرژی، صنعتی و فناوری‌های نوینی که به خاطر تحریم‌ها ایران امروز در شریط بدی قرار گرفته، بتوانند در منطقه به توافق برسند. از طرفی آمریکایی‌ها و مخصوصا آقای ترامپ که نشان داده علاقه و اولویت اولش گفت‌وگوی با ایران است. ممکن است این گزارش احتیاج به توضیحات مفصل‌تری داشته باشد که من آمادگی دارم در فرصت دیگری زمینه‌های جزئی این امکان را هم ارائه بدهم.
به طور کلی عرض می‌کنم که کشور ما نیاز به صدها میلیارد وارد شدن سرمایه دارد تا اینکه بتوانیم خودمان را به شرایط مطلوبی نزدیک کنیم که در صورت نبودن تحریم می‌توانستیم به آن برسیم؛ تا اینکه پاسخی برای بحران کارآمدی و دستاورد داشته باشیم. چون بنا بوده انقلاب اسلامی دستاوردهای زیادی در همه زمینه‌ها داشته باشد که از جمله آنها زمینه اقتصادی است و ما با یک دقت کم به وضعیت آمارهای اقتصادی خودمان می‌توانیم بفهمیم که ما به بحران دستاورد رسیده‌ایم.
یعنی الآن نمی‌توانیم به جوانان و نسل جدید خودمان بگوییم که ما در این نقطه بودیم و امروز در این نقطه قرار داریم؛ و این نقطه در زمینه اقتصادی مطلوب است. به هیچ وجه نمی‌توانیم این را بگوییم و برعکس، می‌توانند ما را متهم کنند که شما در بحران دستاورد هستید و دستاورد کافی در زمینه اقتصادی نداشته‌اید. در زمینه‌های دیگر هم حرف‌های زیادی هست که باز وضعش مناسب نیست.
از سوی دیگر بیش از یک سال گذشته در خاورمیانه این همه درگیری و جنگ در لبنان، فلسطین، سوریه و جاهای مختلف تجربه شده و امروز می‌بینیم به نوعی مسیر صلح دنبال می‌شود. بنابراین، ما می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که تا چندین سال آینده امکان یک درگیری شبیه 7 اکتبر و تبعات آن را نداریم. لذا می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که منطقه در چند سال آینده تا حدود زیادی آرام است و می‌توان برای یک گفت‌وگوی معنادار با آمریکایی‌ها برای رسیدن به یک سطح بالایی از همکاری، مخصوصا در بخش سرمایه‌گذاری، هدف‌گذاری کنیم.
برای این همه را در بخش آمریکا عرض می‌کنم که شما می‌دانید اروپایی‌ها و بسیاری از کشورهای دنیا تحت تأثیر آمریکا هستند و مقررات و قوانین موجود به گونه‌ای است که شما باید تحریم‌ها را کنار بزنید تا اینکه بتوانید با دنیا کار کنید. نه فقط با آمریکا، حتی روسیه و چین هم اگر بخواهید کار رسمی و جدی اقتصادی صورت بگیرد، باید FATF به تصویب ما برسد، گفت‌وگوهای هسته‌ای منجر به کاهش تحریم‌ها شود و سایر مسائلی که منجر به تحریم شده از بین برود تا شما بتوانید در درجه اول با آمریکا و بعد سایر کشورها روابط متوازن، متعادل و گسترده‌ای را ایجاد کنید و سیل سرمایه به سمت ایران بیاید و ایران بتواند خودش را از شرایطی که در آن قرار دارد، بیرون بیاورد.
در برجامی که دوره آقای روحانی هم مصوب شد، دیدیم که وقتی آمریکا را از روابط اقتصادی حذف کردیم، چه نتیجه‌ای داشت؟! آمریکایی‌ها هم می‌گویند وقتی من منفعتی در این روند ندارم، از آن خارج می‌شوم. به هر حال خروج ترامپ از برجام مسائل جدیدی را به دنبال داشت و از به ثمر رسیدن روند برجام جلوگیری کرد.
بنابراین، به نظرم می‌آید که جهت‌گیری آقای رئیس جمهور درست است. دیدم آقای عبدالعلی‌زاده که دستیار آقای رئیس جمهور هستند، گفته بودند که در روند گفت‌وگوهای جدید باید آمریکایی‌ها هم حضور داشته باشند. این هم حرف بسیار درستی هست و اگر چنین مسیری ان شاء الله با سکوت افراطی‌ها و تندروهایی که می‌دانیم چه ضربات سنگینی به کشور زده‌اند، بتواند جلو برود و جایی پیدا کند، به نظرم می‌آید که امکان‌پذیر هست. اگر جای رهبران دو کشور بودم یک نگاه به ایران می‌کردم که اگر کسی به قدرت ظرفیتی و جایگاه جغرافیایی ایران توجه کند، حتما ایران برای همه کشورها از جمله آمریکا و غرب جذاب هست.
از سوی دیگر اگر ما بتوانیم این توافق را با حذف تحریم‌ها و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه اقتصادی و همچنین حذف رقم بالای بیکاری و عقب افتادگی‌های کشور همراه کنیم، برای هر دو طرف ایران و آمریکا بسیار جذاب خواهد بود و رهبران ایران و آمریکا به راحتی می‌توانند مردم خودشان را به مفید بودن این گفت‌وگوها توجیه کنند و توافقاتی که امیدوارم انجام شود.
