رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم گفت: دولت باید مشکلات اقتصادی و مسائل داخلی را حل کند و در آن صورت است که میتواند با دست بالاتری هر گونه تعامل یا احیانا تقابل با ترامپ را دنبال کند. اگر چنین شود، ترامپ نیز با مواضع معتدلتری با ایران برخورد خواهد کرد.
حشمتالله فلاحتپیشه در گفتوگو با خبرنگار جماران با اشاره به آغاز دوران ریاستجمهوری ترامپ، اظهار کرد: در دوران معاصر، ایران و آمریکا بیش از هر دو کشور دیگری در حالت قطع روابط قرار داشتهاند و چون دو طرف یکدیگر را به عنوان دشمن هم تعریف کردهاند، در ۴۵ سال اخیر با گذر زمان، تنشزدایی بین این دو نیز سختتر شده است و اکنون به دلیل حضور مجدد ترامپ در کاخ سفید، با شرایط خاصتری روبهرو هستیم.
وی با اشاره به روابط ایران و آمریکا در دولت اول ترامپ، افزود: از بعد از آخرین روزهای جنگ ایران و عراق که آمریکاییها وارد جنگ با جمهوری اسلامی شدند، دیگر هیچگاه تقابل نظامی در روابط بین دو کشور اتفاق نیفتاد تا دولت اول ترامپ که سه حادثه سرنگونی پهپاد آمریکایی در خاک ایران در خردادماه ۹۸، شهادت سردار سلیمانی و حمله به عینالاسد رخ داد و در دیماه ۹۸، ایران و آمریکا تا آستانه جنگ پیش رفتند.
این تحلیلگر مسائل بینالملل با اشاره به اینکه در دولت اول ترامپ، ایران تأکید داشت که حاضر به مذاکره با این شخص نیست، گفت: اکنون اما برخی از اعضای دولت پزشکیان، پالسهای مثبتی را برای مذاکره با آمریکا ارسال کردهاند و خواهان مذاکره با این کشور هستند و حتی خود رئیسجمهور نیز سعی کرده شرایط را برای مذاکرات دوجانبه به گونهای عادی نشان دهد. اما واقعیت این است که وضعیت روابط دو کشور اصلا عادی نیست.
فلاحتپیشه با اشاره به مصاحبه پزشکیان با شبکه NBC آمریکا، بیان کرد: اکنون این سوال جدی وجود دارد که آیا مسائل مطرحشده در این مصاحبه، بر اساس مجوزی بوده که رئیسجمهور در شورای عالی امنیت ملی دریافت کرده یا برعکس ایشان این مصاحبه را انجام داده تا شورای عالی امنیت ملی را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه ما نمیتوانیم به این سوال پاسخ دهیم، اما واکنشهایی که نسبت به این مصاحبه شکل گرفت، نشان میدهد که احتمالا هنوز مجوز لازم برای مذاکره با آمریکا، به دولت داده نشده است. تا زمانی که اجازه مذاکره با آمریکا از سمت نهادهای تصمیمگیر صادر نشود، نشان دادن گاهوبیگاه چراغ سبز به آمریکا، کمکی به تامین منافع کشور نمیکند.
وی با بیان اینکه از سمت دیگر باید ببینیم رابطه با ایران چه جایگاهی در سیاست خارجی ترامپ دارد، عنوان کرد: معمولا هر کدام از روسای جمهور آمریکا، در نخستین روزهای کاری خود سیاستهای جدیدی را تعیین میکنند که عمدتا توسط دولت سابق اجرایی نشده و دولت جدید برای اجرای آنها عجله دارد. ترامپ در ۴ سال اخیر نیز تیم خود را حفظ کرد و مشغول تدوین سیاستهای مختلف بود. لذا سیاستهایی که ترامپ در روزهای نخست کاری خود امضاء خواهد کرد، بیش از سیاستهایی است که سایر روسای جمهور آمریکا امضا کردهاند.
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم ادامه داد: اگر ایران نیز موضوع یکی از این سیاستها باشد، یعنی جمهوری اسلامی یکی از اولویتهای دولت ترامپ است، اما باید ببینیم تصمیم دارد در قبال ایران سیاست فشار حداکثری را در پیش گیرد یا سیاست کاهش تنش و مذاکره را؟! در حالت اول ما ۴ سال پر نوسان بین ایران و آمریکا را پیش رو خواهیم داشت که شاید هیچ وقت هم منجر به مذاکره نشود. اما چنانچه حالت دوم اتفاق بیفتد، نشان میدهد که آمریکاییها با راهبرد تازهای روی کار آمدهاند و ممکن است در ایران نیز اجازه مذاکره صادر شود.
فلاحتپیشه با بیان اینکه احتمالا ترامپ سعی خواهد کرد دوگانه فشار و مذاکره را در قبال ایران پیش گیرد، افزود: یعنی از طرفی وزارت خزانهداری را مأمور میکند تحریمهای مرتبط با سیاست فشار حداکثری را آغاز کند و از طرف دیگر پیشنهاد مذاکره را هم به ایران خواهد داد. در چنین شرایطی هر گونه شتاب برای رفتن به سمت کمین تازه آمریکا، به ضرر ایران است. من معتقدم هنوز ترامپ وارد فضای واقعیت نشده است. او به زودی دچار چالشهای مختلف با کانادا، چین و روسیه خواهد شد که باعث میشود تا حدی غرورش بخوابد و مواضعش تعدیل شود. آن زمان در صورت موافقت شورای عالی امنیت ملی، امکان مذاکره وجود خواهد داشت.
وی با تأکید بر اینکه نباید ایران را به حریف تمرینی آمریکا تبدیل کرد، گفت: ترامپ از پیش از روی کار آمدن، حوزههای مختلف تنش را برای آمریکا ایجاد کرد و از جمله با کانادا وارد چالش شد. به علاوه با چنین نیز مشکل دارد و بر سر اوکراین هم با اروپا به چالش برخواهدخورد. هر کدام از این تنشها، انرژی زیادی را از آمریکا میگیرد.
فلاحت پیشه تصریح کرد: در چنین شرایطی، شتاب برای ورود به میدانی که ترامپ برای ایران طراحی کرده، کشور را به حریف تمرینی آمریکا تبدیل میکند. چالشهای ترامپ در سیاست خارجی باعث تحلیل توان دولتش خواهد شد. لذا بر خلاف برخی از اطرافیان آقای پزشکیان، من معتقدم اینکه از هماکنون به آمریکا برای مذاکره چراغ سبز نشان دهیم، سودی برای کشور ندارد.
عضو هیات علمی گروه روابط بینالملل دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: باید صبر کرد و بسته به سیاستی که در آمریکا شکل میگیرد، ایران هم سیاست خود را اعمال کند. تا آن زمان، مسئولین دولت ایران باید به حل چالشهای داخلی بپردازد. بزرگترین پشتوانه دولتها برای نقشآفرینی در عرصه بینالملل، مردمشان هستند. دولت باید مشکلات اقتصادی و مسائل داخلی را حل کند و در آن صورت میتواند با دست بالاتری هر گونه تعامل یا احیانا تقابل با ترامپ را دنبال کند. اگر چنین شود، ترامپ نیز با مواضع معتدلتری با ایران برخورد خواهد کرد.
فلاحتپیشه با بیان اینکه بر خلاف ادعاهای ترامپ، آمریکاییها دست بازی در تحولات آینده جهان نخواهند داشت، اظهار کرد: بزرگترین آسیب در سیاست خارجی آمریکا، ناامنیهای خاورمیانه است و به همین دلیل ترامپ سعی میکند وارد چالشهایی که نتانیاهو طراحی کرده، نشود. آمریکاییها میدانند که کشورهایی مانند چین، روسیه و دیگر رقبای ایالات متحده، به خوبی منافع خود را در کانونهای تنش حفظ میکنند. به عنوان مثال، علیرغم اینکه یمنیها کشتیهای مختلفی را مورد هدف قرار دادند، اما هیچ گاه به کشتیهای چینی حمله نشد و چین بیشترین سود را از درگیریهای دریای سرخ برد. این در حالی است که هر جایی ناامنی و درگیری پیش میآید، آمریکا دچار مشکل میشود.
وی افزود: اکنون آمریکاییها با سه چالش اقتصادی جدی مواجه اند؛ یکی در شرق آسیا که کاملا از اختیار آنان خارج است، دوم در اروپا که آمریکاییها با رقبای مختلفی مواجه اند و سوم در خاورمیانه که علیرغم سرمایهگذاریهای زیاد ترامپ در آن، ناامنی این منطقه به سود دشمنان ترامپ تمام شده است. لذا من معتقدم بر خلاف ادعای اسرائیلیها، ترامپ چک سفید به نتانیاهو نخواهد داد و اگر رژیم صهیونیستی نتواند دشمن مشترکی بین خود و آمریکا بتراشد، منافع ترامپ در برکناری نتانیاهو خواهد بود.