عملیات طریق‌القدس مقارن ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روز هشتم آذر سال ۶۰ با رمز «یا حسین» در غرب سوسنگرد و منطقه عمومی بستان از توابع شهرستان دشت آزادگان در غرب خوزستان آغاز شد.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، هشتم آذر ماه یادآور دلاورمردی های رزمندگان اسلام در تلاش برای رهایی شهر بستان پس از ۴۲۷ روز اشغال به وسیله بعثی هاست.
عملیات طریق القدس در منطقه عمومی سوسنگرد به سمت بستان و با هدف انهدام قوای دشمن و باز پس گرفتن و آزادسازی شهر بستان و به عقب راندن دشمن متجاوز و تلاشی در جهت فاصله انداختن بین جبهه شمالی و جنوبی عراق در منطقه خوزستان صورت گرفت. این عملیات که در تاریخ 8 آذر 1360 در ساعت 30 دقیقه بامداد با رمز یا حسین (ع) در منطقه شمال و جنوب رود کرخه نور انجام پذیرفت، دومین عملیات کلاسیک و سنگین مدافعان اسلام بود.گزارش زیر درباره عملیات طریق القدس است.
شهر بستان مرکز یکی از بخش‌های شهرستان دشت آزادگان، در غرب منطقه عمومی اهواز قرار دارد. در شمال آن، شهرستان شوش، در جنوب آن هویزه و در غرب آن، مرزهای بین‌المللی ایران و عراق قرار گرفته است. ارتفاعات مهم الله اکبر که در جنگ تحمیلی نقش استراتژیک داشته و دارای دید خوبی برای جنگجویان بود و همچنین تنگه مهم چزابه در این منطقه قرار دارد. ارتش عراق در آغاز جنگ تحمیلی، تهاجم خود را متوجه این منطقه کرد و بعد از تلاش بسیار آن را اشغال کرد.
به دنبال عزل بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا، زمینه همکاری لازم برای ارتش و سپاه و نیز طراحی عملیات گسترده فراهم آمد. فرماندهان این دو سازمان نظامی طی جلسات متعددی، وضعیت جدید را مورد بررسی قرار داده و مبتنی بر آن استراتژی نوینی را تعریف کردند که یکی از این استراتژی‌ها بازپس‌گیری مناطق اشغالی از رژیم بعث عراق بود.
عملیات طریق‌القدس مقارن ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روز هشتم آذر با رمز «یا حسین» در غرب سوسنگرد و منطقه عمومی بستان از توابع شهرستان دشت آزادگان در غرب خوزستان آغاز شد. هدف این عملیات که به مدت ۱۴ روز به طول انجامید آزادسازی بستان و تامین مرز و دسترسی به «هورالهویزه» بود که نیروهای ایرانی با موفقیت به اهداف از پیش تعیین‌شده دست یافتند و علاوه بر آزادسازی شهر بستان تا نقطه مرزی چزابه پیشروی کردند.
روزنامه اطلاعات فردای آن روز در گزارشی با اعلام خبر آزادسازی بستان نوشت: «به دنبال پیروزی دیروز رزمندگان اسلام در جبهه بستان که تحت نام عملیات طریق‌القدس صورت گرفت ۱۳۰۰ نفر از اسرای عراقی از جبهه های نبرد به پشت جبهه تخلیه شده اند. بر اساس گزارش رسیده از اهواز جنگ در چند جبهه ادامه دارد، پل الوان که بر روی رودخانه نیسان زده شده بود پیش از ظهر دیروز در کنترل نیروهای اسلام درآمد، همچنین غنایم بسیاری از دشمن شکست‌خورده به جای مانده و گروه های متعددی از ارتشیان صدام که توانستند از صحنه نبرد فرار کنند سلاح های خود را بر زمین ریختند که به علت گل‌آلود بودن منطقه و بارانی بودن هوا و وجود مین در منطقه، جمع‌آوری سلاح های برجای مانده دشمن با کندی صورت می‌گیرد. گزارش‌های رسیده از بستان حاکی است که دلاوران اسلام تا شش کیلومتر در شمال بستان در خط مرزی مستقر شده اند. تخلیه اسرای مجروح به سرعت انجام گرفته و گروهی از آنان در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند.
جبهه‌های مختلفی که دیروز شاهد نبرد مردانه مدافعان انقلاب اسلامی با دشمنان خدا بود مملو از اجساد سربازان متجاوز ارتش صدام است که بامداد دیروز با حمله گسترده رزمندگان دلاور اسلام به دام مرگ افتادند، چهره شهر بازپس‌گرفته شده بستان از نیروهای دشمن نشانگر غارتگری‌ها و ددمنشی‌های نیروهای متجاوز صدام است. اکثر خانه‌ها ویران شده و دشمن با تانک‌ها به مغازه‌ها یورش برده و از منازل مسکونی برادران عرب ساکن این بخش مرزی به عنوان سنگر نظامی استفاده کرده است.
مزدوران بعثی صدام در مدتی که در این شهر غاصبانه به زندگی ننگین خود ادامه می‌دادند تا آنجا که در توانشان بوده است منازل مسکونی و مغازه های مردم را غارت کرده و حتی به مساجد نیز خسارت های زیادی وارد کرده اند، به طوری که اکثراً تخریب و منهدم شده اند. رزمندگان اسلام با ورود پرشکوه و پرصلابتشان به بستان به متجاوزین فهماندند وجب به وجب خاک میهن اسلامی را از متجاوزین پس می گیرند و آن را به گورستان ارتش کفر مبدل خواهند ساخت. ارتش اسلام امروز در بستان یک بار دیگر ثابت کرد تجاوز به حریم ملتی که حیات و استقلال خود را در شهادت می بینند خیالی بس واهی و پوچ است.
همچنین بر اساس گزارش‌های رسیده انتقال غنایم به دست آمده از دشمن به پشت جبهه آغاز شده است و نبرد شدیدی عصر دیروز در منطقه هویزه در جریان بوده است. بر اساس گزارش های رسیده از ساعت ۱۶ و ۳۰ دقیقه دیروز چندین هلی‌کوپتر هوانیروز محل استقرار قوای کفر را در حوالی هویزه در هم کوبیدند و این در حالیست که تنها در جبهه دغاغله در غرب سوسنگرد حدود ۵۰ تانک نفربر و خودرو ارتش صدام نابود شده است. روستاهای آزادشده در عملیات طریق‌القدس که بامداد دیروز با تهاجم نیروهای اسلام آزاد شد عبارتند از فنیخی، صالح حسن، سویدانی، جابر حمدان، رمله، مگاسیس، دغاغله، سیدشبیب. همچنین گزارش رسیده حاکیست که با استیلای قوای اسلام بر پل الوان در روی رودخانه نیسان خطوط تدارکاتی ارتش صدام سقوط کرده است و اینک متجاوزین عراقی برای ادامه تجاوزشان به خونین‌شهر این خط مهم ارتباطی را از دست داده و ناگزیرند تنها از بصره تدارکات نظامی خود را به بخش غربی خونین‌شهر انتقال دهند.»
در عملیات طریق‌القدس که با همکاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی انجام شد، بیش از ۶۵۰ کیلومتر مربع از خاک ایران از اشغال قوای بعثی آزاد شد و ۵۴۶ نفر اسیر، سه هزار و ۵۰۰ نفر کشته و هزاران نفر از متجاوزان زخمی شدند. همچنین ۱۸۰ دستگاه تانک و نفربر و ۲۵۰ خودروی نظامی دشمن منهدم و ۱۷۰ دستگاه تانک و نفربر و ۲۰۰ خودرو نیز به غنیمت گرفته شد. این عملیات جزو نخستین عملیات‌های بزرگ دوران دفاع مقدس بود که ۱۲ فروند هواپیما و چهار فروند بالگرد دشمن نیز توسط نیروهای ایرانی ساقط شد. همچنین ۱۵۰ دستگاه مهندسی و ۹ قبضه انواع توپ دشمن به غنیمت گرفته شد.
آزادسازی ۷۰ روستای منطقه و پنج پاسگاه مرزی، تصرف و تامین تنگه چزابه، دسترسی به هورالهویزه، قطع ارتباط بین نیروهای دشمن در شمال غرب و جنوب غربی خوزستان، از دیگر موفقیت های این عملیات بود. یکی از اهداف انتخاب این منطقه برای انجام عملیات طریق‌القدس و آزادسازی بستان این بود که صدام تبلیغات فراوانی را پس از تصرف این شهر انجام داده و آن را نشان توانمندی ارتش عراق اعلام کرده بود و با این کار به نیروهای خود روحیه می‌داد اما با انجام این عملیات، دشمن بعثی در اهداف خود ناکام ماند. از اهداف دیگر این عملیات، قطع ارتباط نیروهای دشمن با جبهه های میانی و شمال با جنوب در خوزستان بود که دشمن را مجبور می‌کرد برای تدارک نیروهای شمال و جنوب خود، «هورالعظیم» را دور بزند. دیگر اینکه، با انهدام نیروهای دشمن و رسیدن نیروهای ایرانی به مرزهای بین‌المللی، تعداد زیادی از اسرای ایران آزاد می شدند و این کار ابهت ارتش صدام را می شکست.
نیروهای بعثی که بیش از یک ماه در انتظار حمله رزمندگان بودند، با شروع باران شدید در شب عملیات، خیالشان آسوده شده بود که دیگر حمله‌ای از سوی ایرانیان صورت نخواهد گرفت، ولی برخلاف پیش‌بینی آنان، نیروهای ایرانی، با شنیدن رمز عملیات، از شمال تپه‌های «الله اکبر» و مناطق «شحیطیه»، «سویدانی» و «دهلاویه» هجوم خود را به محورهای دشمن آغاز کردند و با حرکت در منطقه شمالی عملیات - که دشمن به سبب وجود ریگزار و شرایط نامساعد، هیچگاه تصور حمله از آن نقطه را نمی کرد- خطوط دشمن را درهم شکستند و خود را به نقاط عمقی رساندند. یک ساعت و نیم پس از شروع عملیات، خاکریز اول و توپخانه فعال دشمن به محاصره درآمد و سقوط کرد.
با روشن شدن هوا، نیروی هوایی دشمن، ناامیدانه با بمباران های بی‌هدف تلاش می کرد تا نیروی زمینی شکست خورده‌اش را یاری دهد اما تعدادی از هواپیماهای دشمن با آتشبار ضدهوایی ارتش ایران ساقط شدند. پل «سابله» که ابتدا قرار بود منفجر شود، با عکس‌العمل موفق رزمندگان به تصرف درآمد و بعد‌ها «کلید فتح بستان» نامیده شد. با ادامه هجوم نیروهای پیاده و زرهی، شهر بستان در ساعت ۱۰ صبح روز هشتم آذر ۱۳۶۰ و پس از ۴۲۷ روز که در تصرف دشمن بود، به تصرف رزمندگان ایرانی درآمد و عملیات طریق‌القدس با موفقیت به پیروزی رسید.
