دستور کار کمک‌های خارجی چین برای تامین منافع و اهداف سیاست ملی چین، از جمله به رسمیت شناختن اصل چین واحد از طریق متقاعد کردن کشورها به ترک روابط دیپلماتیک با تایوان، تنظیم شده است.
به گزارش جماران؛ به نقل از اندیشکده دیپلمات، تغییرات اخیر در الگوهای کمک‌های خارجی چین در اقیانوس آرام احتمالا به نفع مشارکت اثرگذار این کشور است و فرصت‌هایی را برای مشارکت بیشتر با غرب فراهم می‌کنند. نقشه کمک‌های به‌روزشده مؤسسه «لوی»، سه روند در حال ظهور در الگوهای کمک‌های خارجی چین در جزایر اقیانوس آرام را نشان می‌دهد: «تغییر از وام‌ها به کمک‌های بلاعوض»، «تمرکز سیاسی متمرکز» و «توجه بیشتر به نیازهای توسعه اقیانوس آرام.»
سرمایه‌گذاری و کمک‌های خارجی چین، مدت‌هاست که بر خلاف ارائه کمک‌های شرکای غربی، تحت سلطه بوده است. زمانی که کمک‌های پکن به اقیانوس آرام در سال 2016 به اوج خود رسید، تقریبا سه چهارم از کل مبلغ آن، وام بود که اکثریت آن به «پاپوآ گینه نو» اختصاص داشت. در سال 2022، کمک‌های بلاعوض بیش از 60 درصد از کمک‌های تخصیصی چین را تشکیل می‌داد. این دومین سال متوالی بود که کمک‌های بلاعوض چین بیشتر بود، روندی که از سال 2018 آغاز شده بود.
تغییر چین به سمت کمک‌های بلاعوض با توجه به روند دوم منطقی است: کمک های خارجی که به طور فزاینده‌ای متمرکز بر سیاست است. در سال 2018، چین به پنج کشور جزیره اقیانوس آرام وام داد، اما تا سال 2022، تنها «پاپوآ گینه نو» و «وانواتو» وام دریافت کردند.
هنگامی که آژانس همکاری توسعه بین‌المللی چین در سال 2018 تشکیل شد، وزارت امور خارجه چین و سفارتخانه‌های محلی این کشور، مسئولیت و قدرت بیشتری برای کنترل پرداخت استراتژیک کمک‌های خارجی به دست آوردند. علاوه بر این، دستور کار کمک‌های خارجی چین برای تامین منافع و اهداف سیاست ملی چین، از جمله به رسمیت شناختن اصل چین واحد از طریق متقاعد کردن کشورها به ترک روابط دیپلماتیک با تایوان، تنظیم شده است.
در سال 2020، سالی پس از اینکه «کیریباتی و جزایر سلیمان» به رسمیت شناختن دیپلماتیک تایوان را تغییر دادند، تقریبا نیمی از کمک‌های بلاعوض چین برای آن سال در مجموع به آنها تعلق گرفت. احتمالا افزایش مستمر کمک‌های بلاعوض چین به منظور ایجاد یا پاداش دادن به روابط عمیق با چین، به ویژه در بخش امنیتی است.
چین همچنین کمک‌های مالی را به میزان 15 میلیون دلار در سه سال برای ایالات فدرال «میکرونزی» افزایش داده است که احتمالا به دلیل ارزش استراتژیک بالای این کشور است. میکرونزی به عنوان یک کشور آزادانه با ایالات متحده، بخشی از بستر استراتژی واشنگتن در اقیانوس آرام، قلب راهروی ورودی به فیلیپین و مکان فزاینده استقرار نظامی ایالات متحده است. به طور خلاصه، میکرونزی یک هدف ارزشمند برای چین است تا آن را وارد مدار خود کند.
کمک‌های متمرکز سیاسی پکن به ایالات متحده فرصتی منحصر به فرد می‌دهد؛ چراکه این کشور نقشه می‌کشد که در کجا منافع پکن عمیقا کاشته شده است یا جایی که چین در تلاش برای گسترش نفوذ خود است و افزایش ناگهانی کمک‌ها، یا تغییر به سمت کمک‌های بلاعوض، می‌تواند توجه دولت ایالات متحده را به سمت مناطقی با نفوذ بیشتر چین معطوف کند.
این روند، هشدار استراتژیک بیشتری برای تغییرات قابل توجه استراتژی و قدرت نرم چین، به ایالات متحده می‌دهد.
با افزایش حمایت پکن از کیریباتی، جزایر سلیمان و میکرونزی، چین سرمایه‌گذاری‌های خود را در کشورهای دیگر از جمله جزایر کوک، فیجی، پاپوآ گینه نو و ساموآ کاهش داده است. در وانواتو، چین کمک‌های مالی کمتر و وام‌های بیشتری ارائه کرده است. کمک‌های بلاعوض معمولا به وام‌ها ارجحیت دارند و نیازی به بازپرداخت ندارند و آنها را به شکل سخاوتمندانه‌تری از کمک تبدیل می‌کند.
با این حال، این الگوها کامل نیست. در سال 2024، چین 135 میلیون دلار کمک مالی به فیجی برای ساخت و ساز جاده ارائه کرد. همچنین 66 میلیون دلار وام برای زیرساخت‌های مخابراتی از هواوی به جزایر سلیمان داده است.
چین همچنین با واقعیت‌های توسعه و سیاسی در کشورهای جزیره سازگارتر شده است. پکن از لحاظ تاریخی برای پروژه‌هایی با قیمت تا صدها میلیون وام ارائه می‌کرد، اما با آموختن تجربه‌های جدید در مورد بازگشت سیاسی پروژه‌های با انگیزه سیاسی، اکنون پروژه‌های کوچک‌تر را نیز دنبال می‌کند.
یکی از مهم‌ترین تغییرات مربوط به کاهش مشارکت چین در صندوق توسعه حوزه انتخابیه جزایر سلیمان است. در سال 2022 چین کمک‌های خود به صندوق را از حدود 10 میلیون دلار در سال 2021 به 2.5 میلیون دلار کاهش داد.
تغییرات کمک‌های خارجی چین، در حالی که احتمالا برای نفوذ خود در اقیانوس آرام است، فرصتی منحصر به فرد برای ایالات متحده و سایر کشورها برای پر کردن شکاف باقی می‌گذارد. پروژه‌های توسعه‌ای در مقیاس بزرگ باید بر روی پروژه‌های مراقبت‌های بهداشتی، زیرساختی و خدماتی متمرکز شوند که رفاه عمومی را بهبود می‌بخشد و مسیرهایی را برای رفاه برای اعضای درجه یک این جوامع ارائه می‌دهد. این پروژه‌ها ممکن است پول نقد «رایگان» را برای نخبگان فراهم نکنند، اما نشان می‌دهند که نخبگان برای رای‌دهندگان خود کار می‌کنند و در نتیجه به افزایش سرمایه سیاسی خود کمک می‌کنند.
پس از عقب نشینی صندوق‌های مالی چین، غرب نمی‌تواند میلیون‌ها دلار را به کشورهای جزیره اقیانوس آرام بدون ملاحظه اهداء کند. پیروی از الگوی دقیق چین فقط باعث گسترش بیشتر فساد و وابستگی ملی در این مناطق می‌شود. با این حال، ایالات متحده تجربه ارائه کمک‌های بلندمدت برنامه‌ریزی شده استراتژیک را دارد.
قراردادهای انجمن آزاد به پالائو، جزایر مارشال و ایالات فدرال میکرونزی، کمک‌های مالی و خدمات دولتی به مبلغ میلیاردها دلار، از جمله در ازای دسترسی امنیتی ایالات متحده به منطقه، ارائه می‌دهد. اتحادیه فالپیلی Falepili، استرالیا با تووالو، بر اساس ارائه کمک‌های تاب آوری در مقیاس بزرگ در برابر تغییرات آب و هوا و دسترسی به مهاجرت ساخته شده است و ارائه بسته‌های بزرگ بودجه مانند صندوق‌های امانی یا کمک‌های بودجه‌ای گسترده، ابزار قدرتمندی در اقیانوس آرام است.
قبلا امضای معاهده‌ای به سبک فالپیلی با نائورو توسط استرالیا در ماه دسامبر اعلام شد. استرالیا موافقت کرده است که حدود 64 میلیون دلار حمایت بودجه عمومی در طول پنج سال و 26 میلیون دلار کمک امنیتی ارائه کند و «نائورو» متعهد شده است که با استرالیا در مورد تمام توافقات طرف ثالث که بر امنیت تاثیر گذار است، تعامل داشته باشد و با آن موافقت کند و عملا به استرالیا حق وتوی امنیتی داده و نفوذ چین را محدود می‌کند. ظاهرا تا امروز، استرالیا کمک‌های گسترده‌ای را در اقیانوس آرام به دست آورده و موفقیت‌های بسیار بیشتری نسبت به پکن داشته است.
