اینکه فضای مجازی، منشاء خدمات بسیاری است و بخش مهمی از امور روزانه ما را آسان می‌کند شکی نیست و از این رو نمی توان از این فن آوری مهم چشم پوشی کرد اما شیوه استفاده از آن هم مهم است.
دیگر فضای مجازی به جزئی تفکیک ناپذیر از زندگی آدمها بدل گشته و برای خیلی ها زندگی بدون آن، زندگی نیست اما کاش با ورود فن آوری های جدید به یک جامعه، فرهنگ استفاده از آن هم وارد آن جامعه میشد.
فضای مجازی و شبکه های اجتماعی که چند سالیست وارد جامعه ما شده به بخش جدایی ناپذیر زندگی ما تبدیل شده و تصور زندگی بدون آن برای خیلی ها امکان پذیر نیست.
اما این، همه داستان فضای مجازی نیست، این فن آوری جذاب، بسیاری از کارکردهای خانواده ها را دچار اختلال کرده و شاید در آینده ای نزدیک، تعریف خانواده، بدون نام بردن از فضای مجازی، بی معنا باشد.
بسیاری از آسیب های اجتماعی از بیرون کانون خانواده به اعضای آن تحمیل می شود و فضای مجازی هم یکی از همین آسیبها است مگر آنکه نحوه استفاده درست از آن را آموخته باشیم.
از زمانی که اینترنت وارد زندگی انسان شده با وجود تمام محاسن و مزایای آن، دغدغهها و نگرانیهایی را هم بر خانوادهها تحمیل کرده که البته این معضل در تمام جوامع موضوعیت دارد و مربوط به جامعه یا اقلیت خاصی نیست.
فضای مجازی، دست آوردی شگرف است که می توان با استفاده از آن به بسیاری از نیازهای جامعه پاسخ داد به شرط آنکه شیوه درست استفاده کردن از آن را بلد باشیم.
آشنا نبودن خیلی ها با این فضا و ضفف فرهنگ استفاده از آن موجب بروز برخی رفتارهای ناپسند و ناهنجار شده و زمینه را برای شیوع و بروز انواع و اقسام این رفتارها فراهم کرده است.
دروغ، تهمت، غیبت؛ بدگویی، انگ زدن و بازی با آبروی افراد از جمله پیامدهای منفی حضور در فضای مجازیست که روز به روز هم بر دامنه آن افزوده می شود.
نباید این فضا را محلی برای تسویه حساب بدانیم و حتی چیزهایی بر زبان بیاوریم که علم و اطلاعات کافی هم در مورد آنها نداریم.
یکی از شاخصه های حضور در فضای مجازی، خود بزرگ بینی، توهم همه چیز دانی و اظهار نظر در مورد مسائلی است که یا اطلاعات ما نسبت به آن اندک و یا در حد صفر است.
خیلی ها در این فضا خود را یک سیاستمدار یا اقتصاد دان تمام عیار می دانند و با دیگران در مورد این مسائل دهان به دهان می شوند که پایان این بحث های داغ سیاسی، دلخوری، قهر و حتی فحش و دشمنیست.
بخش قابل توجهی از گروههایی که در این فضا فعالیت دارند و حتی برخی از گروههایی که متعلق به قشر با سواد جامعه است به محلی برای تهمت و غیبت و بدگویی و از مهمتر فخر فروشی و ادعای علامه دهر بودن تبدیل شده که بسیار ناپسند است.
وقتی کسی در این فضا دچار خسران و زیان شود و شکایت کند قطعا قانون با فرد خاطی برخورد می کند اما وقتی در این فضا، خود را به انواع و اقسام صفات ناپسند و گناه آلود مبتلا می کنیم شاید قانون با ما برخورد نکند اما فراموش نکنیم که روزی باید در پیشگاه خداوند پاسخگوی این رفتار خود باشیم، موضوع مهمی که خیلی ها فراموش کرده اند و فقط مواظب هستند که به تور قانون نخورند اما قانون سخت خداوند که ما را در مورد تک تک اعمالمان سوال می کند را فراموش کرده اند.
*** میتوان در فضای مجازی، هم منتقدی سازنده بود هم ایراد اندیشی ویرانگر
یک کارشناس ارشد علوم ارتباطات و دارنده دکترای فلسفه به خبرنگار ایرنا گفت: پیشرفت علمی و رشد فناوری که در دوران معاصر رخ داده برای تحول و دگرگونی خارج از تصور در دنیای رسانه پشتیبانی شده است.
دکتر 'امیر احمد پهلوانیان' افزود: تا آنجا که هر روز ما با صورتی جدید از رسانه مواجه میشویم و رسانه‌ها روز به روز در حال نو به نو شدن هستند.
وی تصریح کرد: هر روز چهره ای جدید در دنیای فضای مجازی از ما دلبری می‌کند و صورتکی رنگین و جذاب رخ عیان کرده، دلربایی می نماید.
این کارشناس علوم ارتباطات یادآور شد: میتوان نسبت انسان امروز با فضای مجازی را به نارسیس و عشق نارسیستی شبیه ساخت، عشقی که دستاورد فریبندگی صورتی است که دستاورد خود انسان است، برخاسته از نگرش‌ها، گرایش‌ها و کنش‌های خود اوست.
به گفته وی این کشش نارسیسم آنچنان انسان را از حضور خودش غافل کرده و در وجودی دیگر، ساخته و پرداخته ذهن خیال انگیزش، غرق می کند تا آدمی را در نابودی فرو می برد.
پهلوانیان یادآور شد: در این میان، میانداری و حضور رسانه‌های سنتی و کلاسیک از محراب و منبر گرفته تا کتاب و روزنامه، روز به روز و آنی به آنی، کمرنگ‌تر و بی رمق تر می‌شود، رسانه‌هایی مثل کتاب که در شخصیت سازی و شکل دادن به دنیای درون و هویت انسانی می‌توانند نقش تأثیرگذار و ماندگاری داشته باشند.
مدیر کل صدا و سیمای یزد در ادامه، تصریح کرد: رسانه‌های مکتوب عموما و رسانه کتاب به طور ویژه، رسانه اندیشه، تفکر و ابزار تأمل و عمق بخشی به فکر انسان است.
به گفته وی این رسانه ها خلاقیت آدمی را به بازی گرفته و او را از یک مخاطب منفعل و گرفتار به مخاطبی فعال و کنشگر در فرآیند برقراری ارتباط، تبدیل می‌کنند، انسانی فرهیخته و بالنده در سلوکی معرفت مدار به سوی کمال و نه موجودی روان پریش و هرهری اسیدگر از یاد رفته در دستان صفر و یک فضای مجاز و مجازی!.
این کارشناس به فرصت ها و تهدید های فضای مجازی اشاره کرد و گفت: صد البته که فضای مجازی، هم ظرفیت است و هم تهدید؛
هم میتوان منتقدی دلسوز ،سازنده و رو به جلو بود و هم ایراد اندیشی ویرانگر، سوزنده و جا به جا کننده مرزهای هنجاری، اخلاقی و شخصیتی افراد.
وی ادامه داد: هم میتوان عمیق اندیشید و ژرف فکر کرد و سنجیده سخن گفت و هم می توان سطحی دید و سریع قضاوت کرد و قشری، داوری نمود، هم میتوان طرح کننده مطالب آموزنده و آموزه های تاثیرگذار در زندگی دیگران بود و هم عاملی برای تشتت اندیشه و نا آرامی زندگی دیگران.
*** وقتی فرصت عرض اندام در دنیای واقعی نداریم
یک مددکار اجتماعی هم به ایرنا گفت: فضای مجازی، آیینه تمام نمای جامعه ماست و هنگامی که آرای بخش بزرگی از مردم در واقعیت، مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد فضای مجازی این امکان را فراهم می‌آورد تا افراد به دور از کنترل‌های سخت اجتماعی، عقاید خود را به نمایش بگذارند.
دکتر 'وهاب علی‌نیا' افزود: دروغ‌ها، گفتگوهایی که رنگ و بوی سیاسی دارد، هتاکی‌ها، شایعه‌ها، همگی نشان از نگرانی‌های جامعه‌ای دارد که فرصت بروز در دنیای واقعی به آنها داده نشده، جامعه‌ای به شدت سیاست‌زده که خرده‌نظام‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن توان همزیستی با یکدیگر را ندارند.
وی تصریح کرد: امروزه حجم زیادی از اطلاعاتی که در فضای مجازی منتشر می‌شود ناشی از امیال، نیازها و خواسته‌های برآورده نشده جامعه‌ای است که فرصت اظهار نظر در عرصۀ عمومی نداشته است.
به گفته وی فضای مجازی، واقعیتی است که نه تنها باید وجود آن را بپذیریم، بلکه نباید از تاثیرات شگرف آن بر زندگی انسان‌ها و فرهنگ عامه غافل شویم و باید بپذیریم که تنها چیزی که در جوامع امروزی تغییر نمی‌کند، خود تغییر است، تغییر در مناسبات اجتماعی و شیوه زندگی بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی مدرن می‌باشد و جوامع بایستی آمادگی خود را برای تغییرات سریع اجتماعی حفظ کنند.
این کارشناس با بیان اینکه در دنیای امروز سرعت تغییرات اجتماعی به حدی است که اندکی تعلل در سازگاری با آن، جامعه را با تنش‌هایی روبرو می‌سازد افزود: نمونه آن را در برخورد با فضای مجازی مشاهده می‌کنیم، به نظر می‌رسد هنجارهای گذشته و باید و نبایدهای فرهنگی در جامعه ما، توان کنترل و هدایت این حجم از ارتباطات مجازی را ندارند.
وی گفت: در چنین شرایطی است که فضای مجازی جامعه ما از دروغ، تهمت، شایعه و بعضاً افشاگری و هتک حرمت پر می شود. علی نیا اضافه کرد: تعداد و شکل ارتباطات در این فضا به گونه‌ای است که یک نفر می‌تواند با چند نام یا شناسه وارد آن شده و هزاران ارتباط مجازی با افرادی برقرار کند که حتی آنها را نمی‌شناسد؛ تولیدکننده و مصرف‌کنندۀ پیام در این فضا معمولاً خود شهروندان هستند که در ارتباطی سطحی و موقت، رد و بدل می‌شود.
وی با اشاره به اینکه جذابیت این فضا به شکلی است که بخش زیادی از جوانان ما نه تنها جذب آن شدند، بلکه معتاد آن هستند گفت: برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری برای اشتغال، اوقات فراغت و نشاط اجتماعی به گونه‌ای که بر جذابیت‌های زندگی واقعی افزوده شود، می‌تواند وابستگی و اعتیاد جوانان به فضای مجازی را کاهش دهد.
نکته آخر اینکه فضای مجازی، فرصت مناسبی برای بارور شدن استعدادهای علمی، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و البته تبادل اطلاعات است، پس این فرصت را به تهدید تبدیل نکنیم.
6197 تهیه و انتشار: محمدحسین فلاح
انتهای پیام دیگر فضای مجازی به جزئی تفکیک ناپذیر از زندگی آدمها بدل گشته و برای خیلی ها زندگی بدون آن، زندگی نیست اما کاش با ورود فن آوری های جدید به یک جامعه، فرهنگ استفاده از آن هم وارد آن جامعه میشد.
فضای مجازی و شبکه های اجتماعی که چند سالیست وارد جامعه ما شده به بخش جدایی ناپذیر زندگی ما تبدیل شده و تصور زندگی بدون آن برای خیلی ها امکان پذیر نیست.
اما این، همه داستان فضای مجازی نیست، این فن آوری جذاب، بسیاری از کارکردهای خانواده ها را دچار اختلال کرده و شاید در آینده ای نزدیک، تعریف خانواده، بدون نام بردن از فضای مجازی، بی معنا باشد.
بسیاری از آسیب های اجتماعی از بیرون کانون خانواده به اعضای آن تحمیل می شود و فضای مجازی هم یکی از همین آسیبها است مگر آنکه نحوه استفاده درست از آن را آموخته باشیم.
از زمانی که اینترنت وارد زندگی انسان شده با وجود تمام محاسن و مزایای آن، دغدغهها و نگرانیهایی را هم بر خانوادهها تحمیل کرده که البته این معضل در تمام جوامع موضوعیت دارد و مربوط به جامعه یا اقلیت خاصی نیست.
فضای مجازی، دست آوردی شگرف است که می توان با استفاده از آن به بسیاری از نیازهای جامعه پاسخ داد به شرط آنکه شیوه درست استفاده کردن از آن را بلد باشیم.
آشنا نبودن خیلی ها با این فضا و ضفف فرهنگ استفاده از آن موجب بروز برخی رفتارهای ناپسند و ناهنجار شده و زمینه را برای شیوع و بروز انواع و اقسام این رفتارها فراهم کرده است.
دروغ، تهمت، غیبت؛ بدگویی، انگ زدن و بازی با آبروی افراد از جمله پیامدهای منفی حضور در فضای مجازیست که روز به روز هم بر دامنه آن افزوده می شود.
نباید این فضا را محلی برای تسویه حساب بدانیم و حتی چیزهایی بر زبان بیاوریم که علم و اطلاعات کافی هم در مورد آنها نداریم.
یکی از شاخصه های حضور در فضای مجازی، خود بزرگ بینی، توهم همه چیز دانی و اظهار نظر در مورد مسائلی است که یا اطلاعات ما نسبت به آن اندک و یا در حد صفر است.
خیلی ها در این فضا خود را یک سیاستمدار یا اقتصاد دان تمام عیار می دانند و با دیگران در مورد این مسائل دهان به دهان می شوند که پایان این بحث های داغ سیاسی، دلخوری، قهر و حتی فحش و دشمنیست.
بخش قابل توجهی از گروههایی که در این فضا فعالیت دارند و حتی برخی از گروههایی که متعلق به قشر با سواد جامعه است به محلی برای تهمت و غیبت و بدگویی و از مهمتر فخر فروشی و ادعای علامه دهر بودن تبدیل شده که بسیار ناپسند است.
وقتی کسی در این فضا دچار خسران و زیان شود و شکایت کند قطعا قانون با فرد خاطی برخورد می کند اما وقتی در این فضا، خود را به انواع و اقسام صفات ناپسند و گناه آلود مبتلا می کنیم شاید قانون با ما برخورد نکند اما فراموش نکنیم که روزی باید در پیشگاه خداوند پاسخگوی این رفتار خود باشیم، موضوع مهمی که خیلی ها فراموش کرده اند و فقط مواظب هستند که به تور قانون نخورند اما قانون سخت خداوند که ما را در مورد تک تک اعمالمان سوال می کند را فراموش کرده اند.
*** میتوان در فضای مجازی، هم منتقدی سازنده بود هم ایراد اندیشی ویرانگر
یک کارشناس ارشد علوم ارتباطات و دارنده دکترای فلسفه به خبرنگار ایرنا گفت: پیشرفت علمی و رشد فناوری که در دوران معاصر رخ داده برای تحول و دگرگونی خارج از تصور در دنیای رسانه پشتیبانی شده است.
دکتر 'امیر احمد پهلوانیان' افزود: تا آنجا که هر روز ما با صورتی جدید از رسانه مواجه میشویم و رسانه‌ها روز به روز در حال نو به نو شدن هستند.
وی تصریح کرد: هر روز چهره ای جدید در دنیای فضای مجازی از ما دلبری می‌کند و صورتکی رنگین و جذاب رخ عیان کرده، دلربایی می نماید.
این کارشناس علوم ارتباطات یادآور شد: میتوان نسبت انسان امروز با فضای مجازی را به نارسیس و عشق نارسیستی شبیه ساخت، عشقی که دستاورد فریبندگی صورتی است که دستاورد خود انسان است، برخاسته از نگرش‌ها، گرایش‌ها و کنش‌های خود اوست.
به گفته وی این کشش نارسیسم آنچنان انسان را از حضور خودش غافل کرده و در وجودی دیگر، ساخته و پرداخته ذهن خیال انگیزش، غرق می کند تا آدمی را در نابودی فرو می برد.
پهلوانیان یادآور شد: در این میان، میانداری و حضور رسانه‌های سنتی و کلاسیک از محراب و منبر گرفته تا کتاب و روزنامه، روز به روز و آنی به آنی، کمرنگ‌تر و بی رمق تر می‌شود، رسانه‌هایی مثل کتاب که در شخصیت سازی و شکل دادن به دنیای درون و هویت انسانی می‌توانند نقش تأثیرگذار و ماندگاری داشته باشند.
مدیر کل صدا و سیمای یزد در ادامه، تصریح کرد: رسانه‌های مکتوب عموما و رسانه کتاب به طور ویژه، رسانه اندیشه، تفکر و ابزار تأمل و عمق بخشی به فکر انسان است.
به گفته وی این رسانه ها خلاقیت آدمی را به بازی گرفته و او را از یک مخاطب منفعل و گرفتار به مخاطبی فعال و کنشگر در فرآیند برقراری ارتباط، تبدیل می‌کنند، انسانی فرهیخته و بالنده در سلوکی معرفت مدار به سوی کمال و نه موجودی روان پریش و هرهری اسیدگر از یاد رفته در دستان صفر و یک فضای مجاز و مجازی!.
این کارشناس به فرصت ها و تهدید های فضای مجازی اشاره کرد و گفت: صد البته که فضای مجازی، هم ظرفیت است و هم تهدید؛
هم میتوان منتقدی دلسوز ،سازنده و رو به جلو بود و هم ایراد اندیشی ویرانگر، سوزنده و جا به جا کننده مرزهای هنجاری، اخلاقی و شخصیتی افراد.
وی ادامه داد: هم میتوان عمیق اندیشید و ژرف فکر کرد و سنجیده سخن گفت و هم می توان سطحی دید و سریع قضاوت کرد و قشری، داوری نمود، هم میتوان طرح کننده مطالب آموزنده و آموزه های تاثیرگذار در زندگی دیگران بود و هم عاملی برای تشتت اندیشه و نا آرامی زندگی دیگران.
*** وقتی فرصت عرض اندام در دنیای واقعی نداریم
یک مددکار اجتماعی هم به ایرنا گفت: فضای مجازی، آیینه تمام نمای جامعه ماست و هنگامی که آرای بخش بزرگی از مردم در واقعیت، مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد فضای مجازی این امکان را فراهم می‌آورد تا افراد به دور از کنترل‌های سخت اجتماعی، عقاید خود را به نمایش بگذارند.
دکتر 'وهاب علی‌نیا' افزود: دروغ‌ها، گفتگوهایی که رنگ و بوی سیاسی دارد، هتاکی‌ها، شایعه‌ها، همگی نشان از نگرانی‌های جامعه‌ای دارد که فرصت بروز در دنیای واقعی به آنها داده نشده، جامعه‌ای به شدت سیاست‌زده که خرده‌نظام‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن توان همزیستی با یکدیگر را ندارند.
وی تصریح کرد: امروزه حجم زیادی از اطلاعاتی که در فضای مجازی منتشر می‌شود ناشی از امیال، نیازها و خواسته‌های برآورده نشده جامعه‌ای است که فرصت اظهار نظر در عرصۀ عمومی نداشته است.
به گفته وی فضای مجازی، واقعیتی است که نه تنها باید وجود آن را بپذیریم، بلکه نباید از تاثیرات شگرف آن بر زندگی انسان‌ها و فرهنگ عامه غافل شویم و باید بپذیریم که تنها چیزی که در جوامع امروزی تغییر نمی‌کند، خود تغییر است، تغییر در مناسبات اجتماعی و شیوه زندگی بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی مدرن می‌باشد و جوامع بایستی آمادگی خود را برای تغییرات سریع اجتماعی حفظ کنند.
این کارشناس با بیان اینکه در دنیای امروز سرعت تغییرات اجتماعی به حدی است که اندکی تعلل در سازگاری با آن، جامعه را با تنش‌هایی روبرو می‌سازد افزود: نمونه آن را در برخورد با فضای مجازی مشاهده می‌کنیم، به نظر می‌رسد هنجارهای گذشته و باید و نبایدهای فرهنگی در جامعه ما، توان کنترل و هدایت این حجم از ارتباطات مجازی را ندارند.
وی گفت: در چنین شرایطی است که فضای مجازی جامعه ما از دروغ، تهمت، شایعه و بعضاً افشاگری و هتک حرمت پر می شود. علی نیا اضافه کرد: تعداد و شکل ارتباطات در این فضا به گونه‌ای است که یک نفر می‌تواند با چند نام یا شناسه وارد آن شده و هزاران ارتباط مجازی با افرادی برقرار کند که حتی آنها را نمی‌شناسد؛ تولیدکننده و مصرف‌کنندۀ پیام در این فضا معمولاً خود شهروندان هستند که در ارتباطی سطحی و موقت، رد و بدل می‌شود.
وی با اشاره به اینکه جذابیت این فضا به شکلی است که بخش زیادی از جوانان ما نه تنها جذب آن شدند، بلکه معتاد آن هستند گفت: برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری برای اشتغال، اوقات فراغت و نشاط اجتماعی به گونه‌ای که بر جذابیت‌های زندگی واقعی افزوده شود، می‌تواند وابستگی و اعتیاد جوانان به فضای مجازی را کاهش دهد.
نکته آخر اینکه فضای مجازی، فرصت مناسبی برای بارور شدن استعدادهای علمی، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و البته تبادل اطلاعات است، پس این فرصت را به تهدید تبدیل نکنیم.
6197 تهیه و انتشار: محمدحسین فلاح
کپی شد
