خانم 'فاطمه دانش' با اصیل توصیف کردن آیین سنتی نخل برداری تفت اعلام کرد: پیشنهاد ثبت جهانی این اثر در دستور کار میراث استان قرار میگیرد.
پیشتر این آیین سنتی که عصر روز عاشورا در حسینیه امام 'ره' (شاه ولی) تفت برپا می شود در فهرست آثار معنوی کشور ثبت شده بود.
مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد از اصالت و قدمت این مراسم گفت و یادآور شد: آیین نخل برداری تفت، قابلیت جهانی شدن دارد.
همچنین وی از حضور 200 گردشگر خارجی برای حضور در این مراسم در عصر روز عاشورا (یکشنبه آینده) خبر داد که آماری قابل توجه است.
پس از ثبت چندین اثر ملی تاریخی استان یزد در فهرست آثار جهانی که آخرین آن بافت تاریخی بود حالا زمزمه هایی مبنی بر برنامه میراث استان برای ثبت آیین نخل برداری تفت به گوش می رسد که خبری بسیار مسرت بخش است.
حالا همه تفتی ها، استان یزد، مردم کشور و دوستداران میراث کهن ایران، چشم انتظار تحقق این موضوع هستند، امری که با توجه به سابقه این مراسم و عظمت معنوی آن، بجا و به موقع بود.
اما میراث فرهنگی استان و کشور، به تنهایی قادر به تحقق این امر نیستند و بطور حتم، نیاز به همت دیگر دستگاهها و خود مردم شهرستان است.
باید از همین الان کمر همت ببندیم و شرایط و ضوابط خاص یونسکو برای ثبت این اثر را فراهم کنیم.
تاکنون پنج اثر ملموس استان یزد، ثبت جهانی شده و در صورت ثبت مراسم نخل برداری، نخستین اثر معنوی و ناملموس استان، جهانی خواهد شد.
**پیشینه ثبت جهانی آثار
در سال 1945 ثبت آثار میراثی و تاریخی در دستور کار قرار گرفت بویژه مناطقی از دنیا که بازمانده از جنگ جهانی دوم بود و بر همین اساس کمیته جهانی به عنوان یک معاهده بین‌المللی تشکیل شد که ذهنیت اولیه آنها جهانی بودن نبود.
این کمیته جهانی در سال 1972 کنوانسیونی را تشکیل داد که اجلاس عمومی یونسکو در پاریس معاهده بین‌المللی آن را شکل داد چرا که خطراتی آثار تاریخی را تهدید می‌کرد.
نخستین اجلاس جهانی میراث جهانی در سال 1978 شکل گرفت که بنیاد شکل‌گیری آن این بود که آثار مصنوع دست بشر با فضاهای طبیعی که یک ویژگی خاص و منحصر به فرد دارد را بدون توجه به مرز کشورها و به عنوان حاصل و دسترنج جامعه بشری ثبت بین‌المللی کنند.
ایران در هشت دی ماه سال 1353 با تصویب مجلس شورای وقت به این کنوانسیون پیوست که فلسفه آن حفظ آثار مصنوع دست بشر به ویژه آثار بکر و طبیعی بود.
بر این اساس کشورهایی از جمله ایران که عضو این اجلاس جهانی هستند همه ساله تعدادی از آثار واجد ارزش خود را بر اساس معیارها، حقایق و شاخص‌های ویژه در داخل کشور دسته‌بندی، اولویت‌بندی و مقایسه تطبیقی کرده و سپس آن را به این اجلاس معرفی می‌کنند.
این آثار معرفی شده به اجلاس جهانی در مقایسه با آثار سایر کشورها در کمیته‌های خاص مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند که ممکن است بسیاری از این آثار در این میان خود به خود کنار گذاشته شوند که این آثار نه برای اینکه واجد ارزش نیستند بلکه تعدادی از آثار دیگر اولویت بیشتری دارند.
*** معیارها و شاخص های ثبت جهانی یک اثر
ثبت جهانی آثار پروسه‌ای طولانی است به طوری که هر کشوری باید پرونده آثار خود را تحویل اجلاس جهانی دهد تا پس از بررسی، نتیجه آن اعلام شود.
این پرونده 9 شاخص را در بررسی آثار لحاظ می‌کند که هر اثر برای جهانی شدن باید حداقل دارای سه معیار از 9 معیار مد نظر را داشته باشد.
شناسایی اثر، توصیف آن، توجیه برای ثبت اثر، وضعیت حفاظت و عوامل تأثیرگذار بر روی آن، مسائل مرمتی و حفاظتی، مدیریت اثر، روند فعالیت‌های مرمتی انجام شده بر روی اثر، مستندنگاری‌های بر روی آن و اموال فرهنگی درون اثر 9 معیاری است که روی آثار تأثیرگذار هستند.
گزارش‌هایی نیز به صورت بازدید از آثار تهیه شده و مجددا در اجلاس جهانی بررسی می‌شود که پروسه بسیار سنگینی است و اگر حفاظت یا مرمت اثری دارای مشکلی باشد در انتخاب آن اثر می‌گذارد.
کارشناسان یونسکو در بازدید روی این موضوعات کار کرده و گزارش خود را ارائه می‌دهند و از این رو آثار فرهنگی که برای ثبت جهانی ارائه می‌شود باید نشانه نبوغ شاهکارانه بشر در دوره‌ای که آن بنا در آن شکل گرفته است باشد.
آثار فرهنگی باید گویای تبادل ارزش‌های انسانی در یک دوره زمانی خاص، نشان‌دهنده پیشرفت در محدوده فرهنگی از جهان بوده و منظره و دید اثر هم بکر باشد.
همچنین این آثار باید نمونه منحصر به فرد و یا استثنایی از یک سنت فرهنگی یا تمدنی و یا نابودشده دوره خودش باشد.
یونسکو به دنبال ثبت اثری ناب بوده و به اینکه در کدام کشور واقع شده کاری ندارد، تفکر یونسکو و اجلاس جهانی برای ثبت، بدون مرز است و عقیده آنها بر این است که حفظ و حراست آثار برای آیندگان باشد.
پس از ثبت جهانی یک اثر، حمایت‌های تخصصی و مالی جامعه بشری و بین‌المللی با آن حق عضویتی که به یونسکو می‌دهند، برای حفظ این آثار تلاش کرده و در مرمت و کنترل آن دقت می‌کنند.
ثبت جهانی یک اثر، پروسه‌ای زمان‌بر است و آموزش فرهنگی نیز در این امر، مهم است.
شهرستان تفت در 20 کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد و مجموعه تاریخی امام 'ره' (شاه ولی) تفت که شامل حسینیه، مسجد، آب انبار، مدرسه، عزاخانه و کتابخانه است از مهمترین اثار تاریخی این شهرستان محسوب می شود.
**آیین نخل برداری در حسینیه امام (ره) تفت
نخل' در لغت به معنای تابوت است و نزد مردم استان یزد نمادی از تابوت سیدالشهداء(ع) است، وسیله ای چوبی که دو طرف آن به صورت مشبک از چوب ساخته شده و به وسیله چوبهای دیگر به هم مرتبط و برروی چهار تیر چوبی قرار دارد .
عزاداران تفتی از روزهای اول ماه محرم به آماده سازی نخل و سیاهپوش کردن آن اقدام می کنند.
نقطه قابل توجه در مراسم نخل برداری تفت که منحصر بفرد است و طی صدها سال گذشته همچنان شکل سنتی خود را حفظ کرده حضور خودجوش هیئت محله 'سرده' برای آغاز این مراسم است و تا این هیئت وارد حسینیه نشود نخل همچنان ثابت می ماند.
هیئت سرده، مسیر چند کیلومتری محله خود تا حسینیه امام را در حالی که به سینه می زنند طی می کنند اما پس از نزدیک شدن به حسینیه، پیاده روی آرام آنان ناگهان سرعت می گیرد و در حالیکه می دوند و به سر و سینه می زنند به زیر نخل می روند به به همراه دیگر عزادارانی که از قبل در زیر نخل جا گرفته اند، آن را از جا بلند می کنند.
نکته جالب آنکه اصل مراسم نخل برداری فقط چند دقیقه طول می کشد اما همین چند دقیقه، دهها هزار نفر از شیفتگان آقا امام حسین (ع) را به این حسینیه می کشاند و این یعنی اوج عشق و ارادت به ائمه اطهار و سالار شهیدان.
عزاداران، نخل را سه تا پنج دور در اطراف حسینیه چرخانده و سپس آن را در مکان خود قرار می دهند و در حالیکه به شدت به سر و سینه خود می زنند در جلوی عزاخانه حسینیه حاضر می شوند.
جمعیت عظیمی از عزاداران حسینی در حسینیه تفت حضور دارند و چند برابر این جمعیت هم در خیابانهای اطراف به عزاداری می پردازند.
این مراسم از چنان هیجان معنوی برخوردار است که باید در صحنه بود و با چشم خود این منظره روحانی را نظاره کرد .
6197 تهیه و انتشار: محمدحسین فلاح
انتهای پیام پیشتر این آیین سنتی که عصر روز عاشورا در حسینیه امام 'ره' (شاه ولی) تفت برپا می شود در فهرست آثار معنوی کشور ثبت شده بود.
مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد از اصالت و قدمت این مراسم گفت و یادآور شد: آیین نخل برداری تفت، قابلیت جهانی شدن دارد.
همچنین وی از حضور 200 گردشگر خارجی برای حضور در این مراسم در عصر روز عاشورا (یکشنبه آینده) خبر داد که آماری قابل توجه است.
پس از ثبت چندین اثر ملی تاریخی استان یزد در فهرست آثار جهانی که آخرین آن بافت تاریخی بود حالا زمزمه هایی مبنی بر برنامه میراث استان برای ثبت آیین نخل برداری تفت به گوش می رسد که خبری بسیار مسرت بخش است.
حالا همه تفتی ها، استان یزد، مردم کشور و دوستداران میراث کهن ایران، چشم انتظار تحقق این موضوع هستند، امری که با توجه به سابقه این مراسم و عظمت معنوی آن، بجا و به موقع بود.
اما میراث فرهنگی استان و کشور، به تنهایی قادر به تحقق این امر نیستند و بطور حتم، نیاز به همت دیگر دستگاهها و خود مردم شهرستان است.
باید از همین الان کمر همت ببندیم و شرایط و ضوابط خاص یونسکو برای ثبت این اثر را فراهم کنیم.
تاکنون پنج اثر ملموس استان یزد، ثبت جهانی شده و در صورت ثبت مراسم نخل برداری، نخستین اثر معنوی و ناملموس استان، جهانی خواهد شد.
**پیشینه ثبت جهانی آثار
در سال 1945 ثبت آثار میراثی و تاریخی در دستور کار قرار گرفت بویژه مناطقی از دنیا که بازمانده از جنگ جهانی دوم بود و بر همین اساس کمیته جهانی به عنوان یک معاهده بین‌المللی تشکیل شد که ذهنیت اولیه آنها جهانی بودن نبود.
این کمیته جهانی در سال 1972 کنوانسیونی را تشکیل داد که اجلاس عمومی یونسکو در پاریس معاهده بین‌المللی آن را شکل داد چرا که خطراتی آثار تاریخی را تهدید می‌کرد.
نخستین اجلاس جهانی میراث جهانی در سال 1978 شکل گرفت که بنیاد شکل‌گیری آن این بود که آثار مصنوع دست بشر با فضاهای طبیعی که یک ویژگی خاص و منحصر به فرد دارد را بدون توجه به مرز کشورها و به عنوان حاصل و دسترنج جامعه بشری ثبت بین‌المللی کنند.
ایران در هشت دی ماه سال 1353 با تصویب مجلس شورای وقت به این کنوانسیون پیوست که فلسفه آن حفظ آثار مصنوع دست بشر به ویژه آثار بکر و طبیعی بود.
بر این اساس کشورهایی از جمله ایران که عضو این اجلاس جهانی هستند همه ساله تعدادی از آثار واجد ارزش خود را بر اساس معیارها، حقایق و شاخص‌های ویژه در داخل کشور دسته‌بندی، اولویت‌بندی و مقایسه تطبیقی کرده و سپس آن را به این اجلاس معرفی می‌کنند.
این آثار معرفی شده به اجلاس جهانی در مقایسه با آثار سایر کشورها در کمیته‌های خاص مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند که ممکن است بسیاری از این آثار در این میان خود به خود کنار گذاشته شوند که این آثار نه برای اینکه واجد ارزش نیستند بلکه تعدادی از آثار دیگر اولویت بیشتری دارند.
*** معیارها و شاخص های ثبت جهانی یک اثر
ثبت جهانی آثار پروسه‌ای طولانی است به طوری که هر کشوری باید پرونده آثار خود را تحویل اجلاس جهانی دهد تا پس از بررسی، نتیجه آن اعلام شود.
این پرونده 9 شاخص را در بررسی آثار لحاظ می‌کند که هر اثر برای جهانی شدن باید حداقل دارای سه معیار از 9 معیار مد نظر را داشته باشد.
شناسایی اثر، توصیف آن، توجیه برای ثبت اثر، وضعیت حفاظت و عوامل تأثیرگذار بر روی آن، مسائل مرمتی و حفاظتی، مدیریت اثر، روند فعالیت‌های مرمتی انجام شده بر روی اثر، مستندنگاری‌های بر روی آن و اموال فرهنگی درون اثر 9 معیاری است که روی آثار تأثیرگذار هستند.
گزارش‌هایی نیز به صورت بازدید از آثار تهیه شده و مجددا در اجلاس جهانی بررسی می‌شود که پروسه بسیار سنگینی است و اگر حفاظت یا مرمت اثری دارای مشکلی باشد در انتخاب آن اثر می‌گذارد.
کارشناسان یونسکو در بازدید روی این موضوعات کار کرده و گزارش خود را ارائه می‌دهند و از این رو آثار فرهنگی که برای ثبت جهانی ارائه می‌شود باید نشانه نبوغ شاهکارانه بشر در دوره‌ای که آن بنا در آن شکل گرفته است باشد.
آثار فرهنگی باید گویای تبادل ارزش‌های انسانی در یک دوره زمانی خاص، نشان‌دهنده پیشرفت در محدوده فرهنگی از جهان بوده و منظره و دید اثر هم بکر باشد.
همچنین این آثار باید نمونه منحصر به فرد و یا استثنایی از یک سنت فرهنگی یا تمدنی و یا نابودشده دوره خودش باشد.
یونسکو به دنبال ثبت اثری ناب بوده و به اینکه در کدام کشور واقع شده کاری ندارد، تفکر یونسکو و اجلاس جهانی برای ثبت، بدون مرز است و عقیده آنها بر این است که حفظ و حراست آثار برای آیندگان باشد.
پس از ثبت جهانی یک اثر، حمایت‌های تخصصی و مالی جامعه بشری و بین‌المللی با آن حق عضویتی که به یونسکو می‌دهند، برای حفظ این آثار تلاش کرده و در مرمت و کنترل آن دقت می‌کنند.
ثبت جهانی یک اثر، پروسه‌ای زمان‌بر است و آموزش فرهنگی نیز در این امر، مهم است.
شهرستان تفت در 20 کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد و مجموعه تاریخی امام 'ره' (شاه ولی) تفت که شامل حسینیه، مسجد، آب انبار، مدرسه، عزاخانه و کتابخانه است از مهمترین اثار تاریخی این شهرستان محسوب می شود.
**آیین نخل برداری در حسینیه امام (ره) تفت
نخل' در لغت به معنای تابوت است و نزد مردم استان یزد نمادی از تابوت سیدالشهداء(ع) است، وسیله ای چوبی که دو طرف آن به صورت مشبک از چوب ساخته شده و به وسیله چوبهای دیگر به هم مرتبط و برروی چهار تیر چوبی قرار دارد .
عزاداران تفتی از روزهای اول ماه محرم به آماده سازی نخل و سیاهپوش کردن آن اقدام می کنند.
نقطه قابل توجه در مراسم نخل برداری تفت که منحصر بفرد است و طی صدها سال گذشته همچنان شکل سنتی خود را حفظ کرده حضور خودجوش هیئت محله 'سرده' برای آغاز این مراسم است و تا این هیئت وارد حسینیه نشود نخل همچنان ثابت می ماند.
هیئت سرده، مسیر چند کیلومتری محله خود تا حسینیه امام را در حالی که به سینه می زنند طی می کنند اما پس از نزدیک شدن به حسینیه، پیاده روی آرام آنان ناگهان سرعت می گیرد و در حالیکه می دوند و به سر و سینه می زنند به زیر نخل می روند به به همراه دیگر عزادارانی که از قبل در زیر نخل جا گرفته اند، آن را از جا بلند می کنند.
نکته جالب آنکه اصل مراسم نخل برداری فقط چند دقیقه طول می کشد اما همین چند دقیقه، دهها هزار نفر از شیفتگان آقا امام حسین (ع) را به این حسینیه می کشاند و این یعنی اوج عشق و ارادت به ائمه اطهار و سالار شهیدان.
عزاداران، نخل را سه تا پنج دور در اطراف حسینیه چرخانده و سپس آن را در مکان خود قرار می دهند و در حالیکه به شدت به سر و سینه خود می زنند در جلوی عزاخانه حسینیه حاضر می شوند.
جمعیت عظیمی از عزاداران حسینی در حسینیه تفت حضور دارند و چند برابر این جمعیت هم در خیابانهای اطراف به عزاداری می پردازند.
این مراسم از چنان هیجان معنوی برخوردار است که باید در صحنه بود و با چشم خود این منظره روحانی را نظاره کرد .
6197 تهیه و انتشار: محمدحسین فلاح
کپی شد
