عموما مردم از باران خاطره خوشی دارند، ولی سیلاب را به چشم ویرانگر نگاه می کنند، و از تلف شدن دام، نابودی مزارع و باغ ها ،تلفات انسان ها ، تخریب راه ها و زیرساخت ها برای هم داستان ها نقل می کنند.
فقر پوشش گیاهی، بارش ناگهانی و دخالت غیر اصولی انسان در طبیعت از عوامل جاری شدن سیلاب است؛ در واقع آبخیزداری با تقویت پوشش گیاهی معنا پیدا می‌کند، که فلسفه وجودی آن ، حفاظت خاک است و این اصل در عرصه جهانی پذیرفته شد و هرجا به صورت مدیریت جامع اجرا شود، خسارت سیل در حد صفر است که نمونه آن را می توان امسال در ابرکوه مشاهده کرد.
اجرای آبخیزداری در هر هکتار ۲۵ درصد به ذخیره آب های زیرزمینی کمک می کند
به گفته کارشناسان به ازای هر هکتار اجرای عملیات آبخیزداری ۲۰ تا ۲۵ درصد از حجم آب های جمع آوری شده به تقویت سفره آب های زیرزمینی منطقه کمک می کند.
امروزه با توجه به تغییرات اقلیمی ،اهمیت مهار سیلاب برای بهره مندی از آن طرح های آبخیزداری و آبخوان‌داری بیش از هر زمانی مورد توجه قرار گرفت که نقش موثری در ایجاد اشتغال ، تغذیه آبخوان‌ها، چاه‌ها، چشمه‌ها ، قنات ، پیشگیری و کاهش زیان های خشکسالی دارد.
در جریان بارندگی سال زراعی جاری با تمهیدات پیش بینی شده از سوی مدیریت بحران فرمانداری و تلاش مدیران و مسوولان ، بخش کشاورزی ابرکوه شاهد کمترین میزان خسارت سیل بود.
اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان‌داری از سوی اداره های منابع طبیعی و منابع آب شهرستان در سال های اخیر ، به خوبی نشان داد ،می توان با سرمایه گذاری بیشتر در این حوزه در مهار سیلاب موفق عمل کرد.
حفاظت مزارع و مجتمع های دامداری با احداث بندهای خاکی
از جمله کارهای بسیار تاثیرگذار در جلوگیری از خسارت سیل که موثر هم واقع شد و نتوانست سیل به بخش کشاورزی خسارت وارد کند ، حفاظت مزارع توسط کشاورزان با ایجاد بندهای خاکی در اطراف مزارع و بندهای خاکی در اطرف مجتمع های دامداری روستای ده عرب ابرکوه بود که از ورود سیل از حوزه شمال فارس به منطقه جلوگیری کرد.
نبود طرح های آبخیزداری علت خسارت به بخش کشاورزی
یکی از عوامل خسارت ناشی از سیل به حوزه کشاورزی در دهه های اخیر نبود طرح های آبخیزداری و آبخوان‌داری و پخش سیلاب بود که باعث افزایش میزان خسارت شد.
همچنین تمهیدات پیش بینی شده از سوی مدیریت بحران، برنامه ریزی دستگاه های مختلف و توجه به پیش بینی های اداره کل هواشناسی یزد در جلوگیری از خسارت سیل نیز بسیار موثر بود.
سرما و توفان به کشاورزی خسارت زد
به گفته مدیر جهاد کشاورزی ابرکوه ، هر چند سرما و توفان اواخر اسفند ماه پارسال و فروردین ماه امسال به بخش کشاورزی زیان هایی وارد کرد و لی با جاری شدن سیلاب خسارتی به این حوزه وارد نشد.
مهدی غیب الهی در گفت و گو با گزارشگر ایرنا افزود: تنها خسارت اندکی به جاده های عشایری و بین مزارع برخی مناطق شهرستان وارد شد که با تامین اعتبار و شن ریزی بازسازی می شود.
به گفته وی بر اثر حوادث طبیعی در سال زراعی جاری ،۵۵۰ میلیارد تومان به محصول باغ‌های زردآلو ، گوجه سبز و پسته شهرستان خسارت وارد شد که ۳۰۰ میلیارد تومان آن مربوط به سرمازدگی است.
بارندگی به افزایش تولید کمک می کند
همچنین حسین فلاح زاده یکی از کشاورزان ابرکوه ،گفت: بارندگی امسال به افزایش تولید مزارع گندم و محصول سردرختی بسیار کمک می کند.
وی افزود: در پی بارش های اخیر و با جاری شدن سیلاب که در چند سال اخیر سابقه نداشت، میزان آبدهی چاه های کشاورزی افزایش یافت و برخی کشاورزان برای چند روزی موتور چاه های کشاورزی خود را خاموش کردند.
همچنین محمد دهقان دیگر کشاورز ابرکوهی گفت: گرچه سیلاب به برخی جاده بین مزارع تا حدودی خسارت وارد کرد اما به محصولات زیانی وارد نشد، امیدواریم ،خداوند همیشه نعمت هایش به ویژه نزول رحمت الهی که باعث افزایش کیفیت تولید محصولات می شود را به بندگان خود ارزانی دارد.
آبگیری ۲۳ سازه و بندهای خاکی ابرکوه
همچنین به گفته رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری ابرکوه به دنبال جاری شدن سیلاب در حوزه شمال فارس و برخی مناطق شهرستان ، از مجموع ۲۳ سد و بندهای خاکی حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان که ۱۵.۷ میلیون مترمکعب ظرفیت دارد ، در مجموع ۱۲ میلیون مترمکعب سیلاب در این بندها ذخیره سازی شد.
مرتضی سعیدی افزود: مهار سیلاب و روان آب ها نقش موثری در پیشگیری از تخریب زیر ساخت ها از جمله پل ها، آبراهه ها، راه های بین مزارع ، مسیرهای ارتباطی، اراضی زراعی ، باغی و گلخانه ها دارد و سبب تقویت منابع آب های زیرزمینی از جمله چاه ها ، چشمه ها و قنات می شود.
تعداد بندهای خاکی و سیل بندهای استان برای کنترل سیلاب های فصلی ۲ هزار و ۳۰۰ مورد با ظرفیت ۲۰ میلیون مترمکعب است که در بارندگی سال زراعی جاری ۷۰ درصد ظرفیت آن تکمیل شد.
افزایش ۲۰ میلیمتری بارندگی در ابرکوه
همچنین رییس شورای حفاظت منابع آب ابرکوه میانگین بارش سالانه شهرستان را ۶۵ میلیمتر ذکر کرد و گفت: در سال زراعی ۹۹ - ۹۸ میانگین بارندگی به حدود ۸۵ میلیمتر رسید.
محمد کاظمی نسب با اشاره به اینکه مهار سیلاب و بارندگی تاثیر خوبی در افزایش و تقویت آب سفره های زیرزمینی دارد، تصریح کرد: هنوز وضعیت منابع آبی شهرستان در شرایط بحرانی است.
فرماندار ابرکوه خاطرنشان کرد: تغییر اقلیم باعث شد تا شاهد کاهش بارندگی در سال های گذشته باشیم و این امر منجر به افت سطح آب های زیرزمینی شد.
رییس شورای کشاورزی ابرکوه پیشنهاد کرد: باید روان آب ها به جای تبدیل به سیلاب موجب تغذیه آب زیرزمینی و احیا، حفظ و ارتقای پوشش گیاهی شود که این مهم تنها با اجرای پروژه های آبخیزداری ممکن است.
کسری ۱.۱ میلیارد مترمکعب آب سفره های زیرزمینی
به گفته کاظمی نسب، دشت ابرکوه یکی از چهار دشت ممنوعه بحرانی استان یزد و با کسری مخزن حدود ۱.۱ میلیارد مترمکعب روبروست.
وی خاطرنشان کرد: به منظور احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی منطقه ، اقداماتی از قبیل اطلاع رسانی و فرهنگ سازی برای اصلاح روند مصرف، پیاده سازی مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی، نصب کنتورهای هوشمند و اجرای طرح تحویل حجمی آب و خاموشی موقت ۶۶۲ حلقه چاه کشاورزی از سال ١٣٩۵ تاکنون، انجام شد.
وی ادامه داد: چهار هزار و ۵۰۰ لیتر آب بر ثانیه در بخش کشاورزی ابرکوه برداشت می شود، باید کشاورزان با استفاده از روش های آبیاری نوین و کمک های بلاعوض دولت از آن به درستی استفاده کنند.
افت ۲۱ متر سطح آب زیرزمینی و ایجاد ۴۰ فروچاله
وی تصریح کرد : به دلیل تداوم ۲ دهه خشکسالی و افت ۲۱ متر سطح آب های زیرزمینی حدود ۴۰ فروچاله در این شهرستان به وجود آمد و کشاورزان با خاموش کردن چاه ها در فصل زمستان برداشت آب را از چند سال گذشته مدیریت می کنند.
اراضی قابل کشاورزی ابرکوه ۲۰ هزار هکتار است که به علت کم آبی ۱۵ هزار هکتار آن کشت می شود که از این میزان هشت هزار هکتار به باغ‌های میوه و بقیه هم به اراضی زراعی اختصاص دارد.
۴۰ درصد اشتغال ابرکوه وابسته به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری است و هشت هزار خانوار از این طریق امرار معاش می‌کنند.
۱۴۰ میلیون مترمکعب آب مورد نیاز حوزه کشاورزی به مدت ۱۰ ماه از ۶۶۲ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق و ۱۳ رشته قنات تأمین می‌شود و سالانه ۲۰۰ هزار تن محصول کشاورزی و دامی در ابرکوه تولید و بخشی از آن در بازار استان های همجوار و کشورهای حوزه خلیج فارس عرضه می شود.
مرکز شهرستان ۵۵ هزار نفری ابرکوه در ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد.
