مسجد جامع فهرج یزد از سوی نیروهای امانی میراث فرهنگی مرمت شد و مادر چاه قنات زارچ نیز از سوی شورای قنات استان در حال لایروبی است.
علی اصغر صمدیانی با بیان اینکه تاکنون گزارش دیگری از خسارت بارندگی به بناهای تاریخی استان دریافت نشد، افزود: مردم در صورت مشاهده تخریب و خسارت بارندگی به بناها و بافت‌های تاریخی، آن را به معاونت میراث فرهنگی گزارش کنند تا از تخریب بیش از حد آنها در پی بارش های بعدی جلوگیری شود.
به گزارش یکشنبه شب روابط عمومی میراث فرهنگی یزد، وی با اشاره به اینکه بیشترین میزان تخریب به دلیل گرفتگی ناودان بناهاست اظهار کرد: با وزش بادهای بهاری امکان گرفتگی ناودان ها وجود دارد، به همین منظور ساکنان بافت های تاریخی یزد و شهرستان ها مرتب پشت بام ها را پایش کنند و از باز بودن آن ها مطمئن شوند.
از مسجد جامع فهرج که در بخش مرکزی یزد قرار دارد به عنوان قدیمی ترین مسجد استان یاد می شود که در ۳۰ کیلومتری شرق شهر یزد در روستایی به همین نام قرار دارد و مصالح عمده بنای آن خشت و گل است و تاریخ بنای آن به نیمه دوم قرن اول هجری قمری نسبت داده می شود.
ستون های این مسجد قطور ، پوشش تاق آن گهواره ای و مناره مسجد از گِل ساخته شده که مربوط به دوره های بعد از اسلام است که در تاریخ معماری اسلامی ایران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و با مسجد تاریخانه دامغان قابل مقایسه است.
همچنین قنات زارچ با طول ۸۳ کیلومتر و در عمق ۲۳ متری زمین از آن به عنوان طولانی ترین قنات ساخت دست بشر یادشده که از ویژگی های این سازه ۷۰ پله بودن آن است و این ویژگی به اضافه طولانی بودن و قدمت آن، این قنات را به یکی از قنات های ارزنده دنیا تبدیل کرد.
منطقه زارچ دارای هفت رشته قنات بوده که قنات زارچ به لحاظ طول در ردیف طولانی ترین قنات های جهان قرار دارد و تشکیل شده از ۲ رشته اصلی شور و شیرین که با هدف بهره برداری از آب های زیرزمینی برای مشروب کردن اراضی کشاورزی ساخته شد.
این قنات ، از روستای فهرج شهر یزد سرچشمه می گیرد .
تا ۴۰ سال قبل، آبدهی قنات زارچ به بیش از ۱۵۰ لیتر در ثانیه می رسید ، اما به دلیل حفر بی رویه چاه های عمیق و نیمه عمیق در حریم آبی قنات، آبدهی آن به شدت کاهش یافت .
فناوری ساخت قنات در اوایل هزاره اول پیش از میلاد در مناطق خشک کوهستانی ایران گسترش یافت و به کشاورزان این مناطق اجازه داد تا بتوانند در دوره های طولانی خشکی که آب سطحی پیدا نمی شود به کشت و زرع بپردازند.
ایجاد قنات به تدریج در مناطق دیگر دنیا نیز رایج شد و اکنون قنات های زیادی از چین تا مراکش و حتی در قاره آمریکا وجود دارند.
استان یزد ۲ هزار و ۲۷۰ هکتار بافت تاریخی و ۶ هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی دارد که از این تعداد تاکنون، یکهزار و ۸۵۰ اثر آن به ثبت ملی رسید.
