این مراسم در حالی برگزار شد که زیلوبافان آنچنان که باید شیرینی این رویداد فرهنگی را که دست بافته آنها پارسال در گستره جهانی معرفی شد را در کام خود احساس نکردند، و رونق و درآمدزایی این هنر به عنوان یک آرزو برای آنها باقی مانده است.
توان دستان زحمت کشیده زیلوبافان قدیمی رو به کاستی است و جوانان شور و حالی مانند آنها در بافتن و نقش انداختن این هنر ندارند، به نظر می رسد جهانی شدن زیلوی میبد به عنوان یک فرصت را باور ندارند.
به گفته کارشناس هنرهای تجسمی و طراح نقوش زیلو ،بازار زیلو بعد از ثبت جهانی آن گرمتر شد، اما بیشتر بافت ها از سوی بانوان و در ابعاد کوچک خلاصه شده است.
حسن امامی افزود: این روزها خانم ها بیشتر در کارگاه‌های زیلوبافی فعالیت دارند و با اینکه این رویکرد در نوع خود ارزشمند است ، با ادامه این روند بافت زیلو در ابعاد بزرگ و آثاری که نوشته هایی را بر روی خود دارد به فراموشی سپرده می‌شود.
وی تصریح کرد: پیشرفت زیلو از نظر کیفیت و تکنیک بافت و ابعاد زیلو زیاد وضعیت مطلوبی ندارد و بیشتر به صورت رو صندلی ماشین و سجاده بافته می‌شود.
طراح نقوش زیلو ادامه داد : لازمه به روز بودن و رونق زیلو تعریف کاربری‌ها، طرح و نقش‌های جدیدی است تا سلایق و ذائقه‌های مختلف را به سمت خود بکشاند و این درحالی است زیلوبافان قدیمی روشی منظم با یک بار آماده کردن «شلیط» برای خود دارند لازم است همراه با توجیه و ارائه ایده آنها را به شرکت در کلاس‌های آموزشی سوق داد.
وی به انحلال مرکز علمی کاربردی میبد که رشته کاردانی زیلو در آن دایر بود و با استقبال دانشجویان روبرو شد، خبر داد و افزود: البته خوشه زیلو در کنار فعالیت‌هایی مانند برگزاری نمایشگاه و ایجاد کارگاه‌های خانگی ، کارگاه های آموزشی برگزار کرد که با اطلاع رسانی این کلاس‌ها می‌تواند به گونه ای بهتر و مداوم برگزار شود.
امامی از متولیان خواست با اندیشیدن تدابیری رغبت بافت زیلو که بیشتر هنری مردانه است را در نسل جوان توسعه دهند.
همچنین به گفته سید علی اکبر امامی که زیلو بافی را به عنوان شغل دوم خود برگزیده است ، مشکل بیمه همچنان لاینحل باقی مانده آنچنان که باید بازار رونق و درآمدی در مقایسه با درآمد کارگران شاغل در شرکت‌های صنعتی و یا مشاغل دیگر ندارد و بیشتر می توان به آن نگاه کار سرگرم کننده داشت.
محمدعلی صمدی هنرمند دیگری با بیش از ۶۰ سال که زیلو بافی را از هفت سالگی شروع کرده است ، گفت: سه سال پیش تقاضای تسهیلات کرد به دلیل سن بالا و با وجود ارائه مدارک برای دریافت وام ،تسهیلات به او تعلق نگرفت.
وی افزود: مواد اولیه تنها در اختیار یک ،۲ نفر به عنوان واسطه قرار دارد، آنگونه باید در اختیار زیلوبافان گذاشته نمی‌شود ، همچنین از زیلوبافان واقعی حمایت نمی‌شود به گونه‌ای که دیگر رغبتی به فعالیت در این حوزه ندارند و بیشتر کسانی مورد حمایت قرار می‌گیرند که در یک سال اخیر زیلو بافی را به عنوان شغل دوم خود انتخاب کرده‌اند.
صمدی همچنین به جدید شدن طرح و نقش‌ها و زمان بر بودن بافت آنها ، تغییر نکردن دستمزدها ، گران شدن مواد اولیه و... اشاره کرد.
علیرضا عبداللهی پور ۶۰ ساله بافنده دیگری می گوید : قیمت مواد اولیه نسبت سال قبل افزایش یافت،اما بازار زیلو کم و بیش رونق دارد و باید با انجام اقداماتی از دلسرد شدن زیلوبافان و رها کردن این هنر توسط آنها جلوگیری کرد.
رجبعلی علی شریف زاده ۶۳ ساله و حاجی محمود زارعشاهی ۵۵ ساله شرکت تعاونی زیلوبافان را واسطه تهیه مواد اولیه عنوان کردند.
تعدادی از فروشندگان زیلو در کاروانسرای شاه عباسی با ۱۸ سال سابقه فعالیت، از رکود بازار زیلو با وجود بافت آثاری با کیفیت از مزایده گذاشتن غرفه‌های خود گلایه مند بودند.
مدیرعامل شرکت تعاونی زیلوبافان میبد با اشاره به افزایش حمایت‌های دولتی و همکاری خوشه زیلو در یک سال گذشته گفت: بازار زیلو رونق دارد و آثار با کیفیت مشتری دارد ، قیمت مواد اولیه با اینکه در برهه‌ای از زمان افزایش یافت در حال حاضر با قیمتی مناسب‌تر در دسترس زیلوبافان قرار می‌گیرد.
عبدالکریم غنی پور مشکل بیمه زیلوبافان را همچنان حل نشده عنوان کرد و افزود: گلایه زیلوبافان که افراد قانعی هستند ، همچنان کم بودن دستمزد بافت است .
وی به ارائه تسهیلات به زیلوبافان حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان و به کارگاه‌ها نیز در حدود ۱۰۰ میلیون تومان خبر داد.
سرپرست معاونت توسعه مدیریت اداره کل میراث فرهنگی استان یزد در مراسم برگزار شده به مناسبت سالگرد ثبت جهانی زیلوی میبد گفت: عملکرد زیلو در یک سال گذشته خوب و همت مردم و مسئولان در ثبت جهانی آن موثر بود.
محمد رضا دهقان مهرجردی با اشاره به اینکه میبد تنها شهرستانی است که در حوزه صنایع دستی تسهیلات ارئه می کند ، از برگزیده شدن و اعطای نشان ملی به ۲ اثر از میبد در جلسه داوری نشان ملی خبر داد.
همچنین فرماندار میبد گفت: زیلوبافی از جمله هنرهای دستی است که زمانی رو به فراموشی بود که با همت پیشکسوتان این عرصه حفظ و پایدار ماند و همچنین با تلاش مردم و مسئولان شاهد رخ دادن رویداد جهانی شدن شهر میبد با نام زیلو هستیم .
حسین فلاح افزود: لازم است فعالیت در حوزه زیلو با محور جهاد دانشگاهی و به صورت زنجیر وار و با تهیه مواد اولیه با کیفیت برای بهترین بافت ادامه پیدا کند.
وی با اشاره به تخصیص تسهیلات پنج و نیم میلیاردی ریالی به زیلوبافان از سوی صندوق کارآفرینی امید ، به لزوم آسیب شناسی و بیان نقدها در ارتباط با فعالیت‌ها در حوزه زیلوبافی و آسیب شناسی بی کیفیتی بافت ها و... اشاره کرد.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرمانداری میبد نیز به فعالیت‌های انجام شده نظیر برگزاری کارگاه آموزشی طرح و نقشه ، مستند سازی و تهیه شناسنامه زیلوبافان ، اقدامات خوشه زیلو با برداشتن اقدامات موثر و پیشنهادات سازنده در قالب کارگروه ، المان گذاری زیلو و... اشاره کرد.
در این مراسم از زیلوبافان نیز تجلیل شد.
همچنین امروز زنگ زیلو در مدرسه دخترانه اعظم زارع شاهی که مجهز به یک کارگاه زیلو بافی برای دانش آموزان دختر است ، نیز نواخته شد .
پنجم آذرسال ۱۳۹۷ معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد از ثبت شهر میبد در شورای جهانی صنایع دستی به عنوان شهر جهانی زیلو خبر داد.
محمدرضا دهقان مهرجردی در گفت و گو با ایرنا با یادآوری حضور ماه گذشته ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی در استان افزود: آنان با بازدید میدانی از کارگاه های فعال زیلوبافی میبد و بخش های مختلف از جمله موزه، دوره های آموزشی مرتبط نظر مثبت خود را به شورای جهانی صنایع اعلام کردند.
ثبت شهرهای جهانی از سال ۲۰۱۴ در دنیا از طریق شورای جهانی صنایع دستی شکل گرفت که هر سال از طریق مناطق پنجگانه صنایع دستی به وسیله ارزیابی از سوی داوران بین المللی شکل می گیرد.
ایران در منطقه آسیا اقیانوسیه این شورا قرار دارد و از سال ۱۳۹۴ با ثبت تبریز به عنوان شهر جهانی فرش دست باف، و اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع دستی به این اتفاق بزرگ در حوزه صنایع دستی پیوسته است.
اکنون ۲۸ شهر در دنیا به عنوان شهرهای جهانی صنایع دستی ثبت شده است.
زیلوبافی در میبد سابقه‌ای دیرینه دارد، برخی سابقه آن را به قرن هشتم هـ . ق و دوره مظفریان نسبت می‌دهند.
قدیمی‌ترین و در عین حال نفیس‌ترین زیلوهای میبد، به قرن ۱۲ هـ .ق تعلق دارد و بر روی آن بیست و چهار سجاده طراحی شده است.
زیلو یا پلاس، دست بافته ای زیبا و خاص حاشیه مناطق بیابانی است، این فرش با نوع زندگی مردم منطقه تطابق دارد و بخشی از اعتقادات مذهبی، تاریخ، معماری، طبیعت و گویش مردم این نواحی نیز، بر تار و پود آن نقش بسته است.
زیلو نوعی زیرانداز و کف‌پوش دست بافت است که با نخ بافته می‌شود و شباهت زیادی به حصیر دارد و در برخی مناطق ایران استفاده می‌شود.
زیلو هنر مردم شهرستان های کاشان و میبد است.
میبد یکی ازمراکز عمدهٔ زیلوبافی بوده و سال ها قبل، صدها خانوار از محل درآمد آن امرار معاش می‌کردند.
زیلو هرچند به ظاهر یک دستبافت نخی ساده است اما بررسی فنون و تکنیک بافت آن نشان می‌دهد که غنای فرهنگی و فکر و اندیشه بارور شده‌ای در پس هر تار و پود آن خفته است.
زیلو در نقش و بافت، شباهت زیادی به حصیر، اولین دستبافته بشر دارد و مثل حصیر یکی از موارد استفاده آن در مساجد و مصلی و اماکن متبرکه است بنابر این می‌توان احتمال داد که زیلوبافی یا مرحلهٔ تکامل یافتهٔ حصیربافی است یا بافندگان آن از این صنعت الهام گرفته‌اند.
مصالح گلیم، بیشتر از پشم است و مناسب برای مناطق سردسیر، اما مصالح زیلو از نخ پنبه هم مناسب برای مناطق گرمسیر به ویژه حاشیهٔ بیابان است.
سال ها قبل، صدها خانوار میبدی با فعالیت در این صنعت امرار معاش می‌کردند اما در سال های اخیر تقریبا کنار گذاشته شده بود تا اینکه از سال ۸۸ با تلاش میراث فرهنگی، این هنر احیا شد .
تجهیز کارگاه ها ،آموزش، پرداخت تسهیلات به زیلوبافان و در اختیار گذاشتن رایگان دار زیلوبافی به بافندگان از جمله اقدامات میراث فرهنگی برای احیای این صنعت تاریخی بوده است.
قدیمی ترین زیلو مربوط به ۸۵۰ سال پیش است که در موزه میبد نگهداری می شود، نفیس‌ترین زیلوی میبد نیز متعلق به قرن ۱۲ هجری قمری است که بر روی آن ۲۴ سجاده طراحی شده و در حاشیه آن نام واقف و تاریخ هزار و ۱۱۸ هجری قمری نقش بسته است.
مرکز شهرستان ۱۰۴ هزار نفری میبد در ۵۰ کیلومتری شمال غرب شهر یزد قرار دارد.
