نباید و نمی‌توانیم از این بیماری غافل باشیم اما نباید از آن غولی بسازیم که حتی شنیدن نامش هم برای ما سرطانزا باشد! خیلی از ما این بیماری را پایان زندگی تلقی می‌کنیم و امید خود را از دست می دهیم، غافل از آنکه:
خدا کشتی آنجا که خواهد برد- اگر ناخدا جامعه از تن درد.
آمارهای سرطانزا؟!
وقتی از سرطان می‌نویسیم گاهی به آمارها بیشتر توجه می‌کنیم تا دردهای این بیماری! آمارها تا چه اندازه اهمیت دارد؟.
گفته میشود سالانه حدود ۱۰۰ هزار ایرانی به انواع سرطان مبتلا می‌شوند و دردناک است که از منابع رسمی بشنویم که سازمان‌های جهانی پیش‌بینی کرده‌اند تعداد مبتلایان به سرطان تا سال ۲۰۲۰ به بیش از ۱۸ میلیون نفر می‌رسد و دردناک‌تر اینکه اکنون بیش از ۵۰۰ هزار ایرانی این روزها با سرطان دست و پنجه نرم می‌کنند.
نوشتن این اعداد، درد هیچ سرطانی را کم نمی کند؛ حتی اگر روزی باشد که تنها یک نفر به سرطان مبتلا باشد، باز هم دردناک است.
وقتی ما رسانه‌ای‌ها از سرطان می‌نویسیم اول به سراغ آمار و ارقام می‌رویم و متاسفانه دردهای یک بیمار سرطانی در پیچ و خم نگارش‌ها و آمار و ارقام ما گم می‌شوند؛ حتی وقتی به سراغ متخصصان و مسوولان ذیربط هم می‌رویم نخستین پرسش‌های ما آمار و ارقامیست که می نگاریم با این تصور که برای خواننده جذاب است!.
اگر ارائه آمار و ارقام برای هشدار به مردم و مسوولان باشد امری قابل قبول و طبیعی است اما اگر ارائه این آمار و ارقام موجب ایجاد التهاب و نگرانی گردد مفید نیست؛ در جایی خواندم که نگرانی در مورد سرطان، خود می‌تواند در دراز مدت به سرطان منجر شود!.
اوضاع سرطان در استان یزد
استان یزد از جمله مناطقیست که از آن بعنوان یکی از استانهایی با شیوع بالای سرطان یاد میشود و مسوولان ذیربط هم یزد را در زمره سه استان سرطانزای کشور می‌دانند.
وجود برخی عوامل مثل عدم تحرک، آلودگی هوا، وجود معادن و صنایع و شیوه های خاص زندگی هم باعث شده تا این تصور ایجاد شود که هیولای سرطان در یزد در حال گسترش است .
متاسفانه برخی از شبکه‌های اجتماعی نیز با ارائه آمار و ارقام درشت، نگرانی مردم را تشدید می‌کنند بدون آنکه با متخصصان و کارشناسان صحبت کنند و راههای پیشگیری و درمان را به مردم آموزش دهند.
هشدار دادن به مردم نه تنها در مورد سرطان بلکه در مورد همه بیماریها و حوادث، خوب و مفید است اما نباید این فقط به ارائه آمار و ارقام ختم شده و بعد هم مقصرسازی کنیم! اگر آمار می دهیم باید توصیه های پزشکی را هم درج کنیم، از مردم بخواهیم سالانه در طرحهاغی غربالگری شرکت کنند و به قول معروف خود را "چکاب" کنند و آموزش‌های لازم را هم فرا بگیرند.
ملاک ثبت سرطانها در استان یزد، محل سکونت است
مدیر برنامه سرطان حوزه درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد می‌گوید: تعداد موارد جدید سرطانها در استان یزد به طور متوسط سالانه ۲۱۰۰ مورد می‌باشد که از این تعداد ۴۷.۸ درصد از سرطان ها در زنان و ۵۲.۲ درصد در مردان رخ داده است.
بر اساس آمارها توزیع سرطانها در کل استان یزد تقریبا یکنواخت بوده و شیوع آن در مناطق مختلف تقریباً برابر است.
دکتر علی محمد افشاری به ایرنا افزود: شایع ترین سرطان ها در کل جمعیت استان یزد به ترتیب سرطان پستان، پوست، پروستات، تیروئید و سرطان‌های گوارشی است.
وی همچنین در پاسخ به پرسشی در مورد شائبه اول بودن این استان در سرطانها هم گفت: بیشترین شیوع سرطان در کشور مربوط به استان یزد نیست ولی این استان جزو چند استان اول کشور است.
وی علل و عوامل شیوع سرطان در استان یزد را بیشتر مربوط به شیوه زندگی مردم دانست و تصریح کرد: سالانه حدود ۲۱۰۰ نفر در این استان به سرطان مبتلا می شوند و در این زمینه جزو چند استان اول کشور هستیم.
دکتر افشاری در پاسخ به پرسشی در مورد نقش دکل های مخابراتی در شیوع سرطان در این استان هم گفت: هنوز ثابت نشده که آنتن‌های مخابراتی در بروز سرطان نقش داشته باشند و در جمعیت مناطق ساکن در محل نصب آنتن های مخابراتی تاکنون شیوع بیشتری از سرطان وجود نداشته است.
وی داروهای سرطان را را در زمره داروهای گران قیمت دانست و در عین حال یادآور شد: این داروها در حال حاضر موجود بوده و مشکل چندانی در این زمینه وجود ندارد.
وی ۳۰ تا ۴۰ درصد مراجعه کنندگان به مراکز درمانی این استان را غیر بومی اعلام و ملاک ثبت سرطانها در این استان را هم آدرس محل سکونت افراد دانست و افزود: آمار افرادی که از استان های دیگر برای درمان مراجعه می‌کنند جزو آمار یزدی ها محاسبه نمی شود.
نگرانی در مردم اگر منجر به تغییر شیوه زندگی شود، خوب است
مدیر برنامه سرطان حوزه درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، شیوع سرطان در کشورهای مختلف را متفاوت اعلام کرد که از حدود ۱۱۲ مورد در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت تا کمتر از ۷۵ مورد در همین تعداد جمعیت متفاوت است؛ ایران هنوز هم جزو کشورهای با شیوع پایین سرطان می باشد.
افشاری اظهار داشـت: وجود نگرانی در مردم در مورد سرطانها اگر باعث شود که شیوه زندگی خود را اصلاح و از رفتارهای پرخطر اجتناب کنند خوب است چون بروز سرطان بیشتر مربوط به شیوه زندگی افراد است.
وی تصور تفاوت آمار سرطانها در شهرستان های استان یزد را درست ندانست و گفت: برای جلوگیری از بروز سرطان باید شیوه زندگی خود را استاندارد نماییم؛ داشتن تغذیه سالم و صحیح، تحرک بدنی و ورزش، داشتن وزن مناسب ، پرهیز از استعمال دخانیات و پرهیز ار رفتارهای پرخطر باعث جلوگیری از بروز سرطان میشود.
این مسوول، طرح های غربالگری را روش بسیار مناسبی برای تشخیص زودهنگام سرطان اعلام کرد که منجر به درمان به موقع و قطعی آنها می شود و افزود: متأسفانه تاکنون استقبال مردم یزد از طرح های غربالگری چندان خوب نبوده است.
دکتر افشاری، چهار بیماری غیرواگیردار شامل بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، بیماری های مزمن تنفسی و سرطان ها را عامل ۶۰ درصد مرگ و میرها در جهان دانست و یادآور شد: در ایران سرطان سومین عامل مرگ و میر در جمعیت کشور است.
وی روند بروز بیماری های غیرواگیر دار از جمله سرطان را رو به افزایش اعلام کرد و تصریح نمود: تا ۲۰ سال آینده میزان بروز آن به بیش از ۱۵ برابر خواهد رسید.
وی امکانات موجود در استان یزد را در وضعیت مناسبی دانست که تمام مراحل درمان از قبل شیمی درمانی، جراحی و پرتودرمانی را شامل میشود.
وی گفت: علم پزشکی در حال پیشرفت است و هر روز راهکارها و درمان های جدیدی کشف و ارائه می شود اما مهمترین راهکار پیشگیری از ابتلا به سرطان و سایر بیماری های غیرواگیر تغییر شیوه زندگی، تغذیه مناسب، تحرک بدنی و ورزش و پرهیز از چاقی و دخانیات است.
فرهنگ غذایی غرب، از جمله عوامل سرطان است
یک متخصص تغذیه هم به ایرنا گفت: تغذیه در ۲ بخش قابل بحث است؛ یکی اینکه تغذیه ما از یک طرف حفاظتی برای جلوگیری از سرطان هست یعنی باعث می شود نقش پیشگیرانه داشته باشد و از طرفی تغذیه ما ممکن است حاوی مواد سرطان زا باشد.
دکتر حسن مظفری افزود: از یک طرف باید از عوامل حفاظتی بهرمند شویم و از سوی دیگر کنترل کنیم که غذاهایی که می خوریم سرطانزا نباشد.
وی یکی از عوامل حفاظتی که بدن را در برابر سرطان حفاظت می کند را موادی اعلام کرد که خواص آنتی اکسیدانی دارند مثل ویتامین های ث و آ و منابع اینها مثل سبزیجات و میوه جات.
وی به فیبرهای رژیمی هم اشاره کرد که شامل مواد غیر قابل هضم است که در دستگاه گوارش تاثیراتی بر جای میگذارد که بخشی از آنها برای پیشگیری از سرطان و بویژه سرطان های دستگاه گوارش است.
دکتر مظفری به دیگر مواد زیان‌آور و سرطان زا هم گریزی زد و تاکید نمود: این روزها شاهد رشد روز افزون این مواد در وعده های غذایی هستیم و انواع سمومی که در این مواد غذایی هستند زمینه را برای سرطان فراهم می کنند.
وی با بیان اینکه استفاده بی‌رویه از برخی مواد غذایی، خالی از ضرر نیست افزود: اگر یک نوع غذا دارای ماده مضری باشد هر چه بیشتر مصرف کنیم ضرر و زیان آن بیشتر متوجه ما می شود؛ ما آدمها خیلی لذت طلب هستیم ، فرهنگ غذایی غرب که ما را جلب کرده منجر به بروز بیماری ها و از جمله سرطان می شود و اگر فقط به دنبال لذت و رفاه باشیم گاهی تبعاتی دارد.
۹۰ درصد سرطانها از اضافه وزن است
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد هم با بیان اینکه ۹۰ درصد سرطانها ناشی از اضافه وزن است گفت: چاقی با ۱۳ نوع سرطان مرتبط است.
"محمدحسین مصدق" افزود: شیوع ۶۲ درصد سرطان رحم ، ۳۱ درصد مثانه و پنج درصد پستان ناشی اضافه وزن و چاقی است.
وی با بیان اینکه ۶۴ درصد دانش آموزان استان چاق هستند اظهار داشت: علاوه بر سرطانها ،سکته‌های قلبی و مغزی، فشارخون و دیابت با چاقی ارتباط مستقیم دارد.
سرطان، واقعیتی است که باید بپذیریم
یک فوق تخصص خون و سرطان (هماتولوژی و انکولوژی) معتقد است: سرطان، یک واقعیت و جزو بیماری های سنگین و خانمان برانداز است که اگر زود رسیدگی شود قابل درمان است و نباید فکر کرد کار تمام است اما باید در مراحل اولیه مراجعه کنند که قابل درمان باشد.
"محمد فرات یزدی" غربالگری را برای تشخیص زودرس سرطانها و بویژه سرطان‌های شایع مثل سینه و دهانه رحم توصیه کرد و یادآور شد: می‌توان از طریق غربالگری و قبل از آن که علامت‌دار بشود به صورت صد درصد آن را درمان کرد؛ تست غربالگری در همه دنیا شایع است و آن را قبول دارند.
وی با بیان اینکه ۹۰ درصد سرطان های سینه با غربالگری به صورت کامل درمان میشود تصریح کرد: اگر افراد درجه اول خانواده یک فرد به سرطان سینه مبتلا بوده و یا هست باید ۱۰ سال زودتر از سنی که آن افراد سرطان سینه گرفته‌اند برای غربالگری مراجعه کند.
این فوق تخصص خون اظهار داشـت: همه زنان بالای ۴۰ سال باید برای غربالگری و چکاب مراجعه کنند و شرح حال داده و ماموگرافی انجام دهند، تست غربالگری سینه در دنیا شاخته شده است و هر سال باید انجام شود ضمن آنکه در سن بالای ۵۰ سال لازم و ضروری است.
وی به سرطان دهانه رحم هم اشاره کرد و گفت: در سرطان رحم، تمام خانم های ازدواج کرده باید تحت پاپ اسمیر قرار گیرند و این یک نمونه‌گیری ساده از دهانه رحم است که باید همه ساله انجام شود.
دکتر فرات یزدی به وضعیت سرطان ریه بخصوص در افراد سیگاری هم اشاره کرد که نیاز به غربالگری دارد و اضافه نمود: همه افراد جامعه باید برای چکاب مراجعه کنند تا بیماری احتمالی پیشرفت نکند.
وی در ادامه به وضعیت سرطان در جامعه اشاره کرد و گفت: سرطان در همه جای دنیا در حال افزایش است و این بخاطر سبک زندگی‌های امروزی است؛ جامعه صنعتی، تغذیه ناصحیح، عدم تحرک و سر و کار داشتن با آلاینده ها و دخانیات به هر شکلی در حال گسترش است و به همین دلیل ابتلا در سرطان در همه دنیا افزایش یافته است.
وی آمار سرطانها در برخی از انواع آن را در استان یزد، بیشتر از دیگر نقاط کشور دانست و علت را کم تحرکی، دخانیات، آلاینده های محیطی و بی‌تحرکی اعلام کرد.
وی هشدار داد: متاسفانه مردم ما بیشتر به فکر مسائل اقتصادی هستند و از سلامت خود غافل شده‌اند و همین شیوع سرطان را در استان بیشتر کرده است.
مردم را نگران نکنیم
این فوق تخصصخون و انکولوژی با بیان اینکه به هیچ وجه نباید مردم را نگران سرطان کنیم تصریح کرد: باید هشدار بدهیم، اما کتمان هم نکنیم و حتی اگر آمارها هم پایین آمده نباید وظیفه خود را فراموش کنیم و باید مراقبت نماییم.
دکتر فرات با بیان اینکه روش و سبک زندگی ما در استان یزد خوب نیست افزود: وظیفه مسولان ذیربط است که به وضیت جامعه، هوای یزد، تغذیه، بهداشت، تحرک و آلاینده‌ها در استان رسیدگی کنند.
وی اضافه کرد: گاهی لازم است برای حفظ سلامتی، مردم را اجبار به رعایت برخی نکات مهم کنیم.
